Kenmerkende aspecten:
● De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
● Het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisem
● De crisis van het wereldkapitalisme
● Het voeren van twee wereldoorlogen
● Racisme en discriminatie die leidden tot genodcide, in het bijzonder op de Joden
● De duitse bezetting van Nederland
● De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
● De eenwording van Europa
● De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de 20e eeuw
aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
Tijdvak 6: Tijd van de wereldoorlogen 1900-1950
Onder leiding van keizer Wilhelm II (autocratische keizer; macht werd uitgeoefend door één
persoon) startte Duitsland in 1914 vol zelfvertrouwen met de Eerste Wereldoorlog.
● De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
In 1918 kwam er een einde aan de Eerste Wereldoorlog. In de loopgravenoorlog was door
geen enkele partij terreinwinst geboekt en vielen veel slachtoffers. Nadat de VS in 1917 iij de
oorlog aan Duitsland verklaarden en zich in 1918 in de strijd mengden, was het voor de
Duitse legerleiding duidelijk dat Duitsland zich snel gewonnen zou moeten geven.
-De VS wilden onderhandelen over een wapenstilstand, maar eisten eerst democratische
hervormingen in Duitsland.
-De Duitse legerleiding gaf keizer Wilhelm II het advies om een nieuwe, democratische
regering aan te stellen. Deze regering zou de wapenstilstand tekenen en de
verantwoordelijkheid voor de nederlaag dragen.
-De keizer trad af, een burgerregering trad aan en toog naar Versailles voor
vredesonderhandelingen.
● De Alleinschuld en het Verdrag van Versailles
In Versailles werd onderhandeld over de definitieve vredesvoorwaarden. Duitsland ontving
hiervoor geen uitnodiging, alleen de ‘overwinnaars’ van de oorlog kwamen samen.
-Duitsland werd verantwoordelijk gehouden voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog
en kreeg de Alleinschuld toebedeeld.
-Na de aanslag op de Oostenrijkse kroonprins Franz-Ferdinand in Sarajevo steunde
Duitsland Oostenrijk-Hongarije onvoorwaardelijk, wat van cruciaal belang was voor de
aanloop naar de oorlog.
-Het agressieve Duitse mobiliteitsplan (Von Schlieffenplan) had ertoe geleid dat het
hoogoplopende conflict tussen Oostenrijk, Rusland en Duitsland onmiddellijk was
uitgegroeid tot één grote Europese oorlog. De onderhandelaars in Versailles dwongen
Duitsland een vernederend vredesverdrag te tekenen.
, Verdrag van Versailles
-Herstelbetalingen (132 miljard goudmark)
-Teruggeven van gebied Elzas-Lotharingen aan Frankrijk
-Afstaan gebied in het oosten aan Polen
-Afstaan koloniën aan geallieerden
-Verkleinen militaire machtspositie (geen luchthaven en marine)
● Politieke verdeeldheid
Op politiek gebied was Duitsland enorm verdeeld. Na de val van het keizerrijk ontstond er
een machtsstrijd tussen de socialisten en communisten. Diverse groeperingen probeerden
de macht te grijpen.
-De socialistische SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschland) wilde een parlementaire
democratie waarin plaats was voor verschillende partijen.
-De KPD (Kommunistische Partei Deutschlands) wilde het parlement en de politieke partijen
afschaffen en vervangen door ‘raden’, bestaande uit vertegenwoordigers van arbeiders en
soldaten.
-Nationalisten en conservatieven wilden een einde aan de prille democratie. Zij verlangen
naar herstel van de autoritaire kiezen aan het hoofd van een sterk Duitsland/
Na de verkiezingen werd in januari 1919 een nieuw parlement gekozen. Door de
vooruitdenken onrust in Berlijn besloten de afgevaardigden bijeen te komen in de
provinciestad Weimar.
Republiek van Weimar (1919-1933)
Omdat er in de hoofdstad Berlijn gevechten waren tussen revolutionairen en het leger
vonden de vergaderingen over een nieuwe grondwet voor de Republiek Duitsland in het
rustige stadje Weimar plaats. In augustus 1919 werd daar de nieuwe grondwet
gepresenteerd. Voortaan was Duitsland een democratische republiek, met een president als
staatshoofd. De regering moest zich verantwoorden tegenover de Rijksdag. Alle volwassen
mannen en vrouwen kregen kiesrecht.
● De economische crisis van 1923
Het lukte de Duitse regering niet om de financiële afspraken uit het Verdrag van Versailles
na te komen en de economie op gang te krijgen.
-Door de Vrede van Versailles was Elzas-Lotharingen weer in Franse handen gekomen. Dit
was een economisch waardevol gebied met ijzererts en steenkool. Door de enorme
herstelbetalingen kon er weinig geïnvesteerd worden in de eigen economie.
-Frankrijk en België bezetten het Ruhrgebied, het industriële centrum van Duitsland, om via
opbrengsten uit de industrie toch het geld te ontvangen waar ze volgens het Verdrag van
Versailles recht op hadden. De Duitse regering riep de arbeiders in het Ruhrgebied op om te
staken. Om de steun van de arbeiders te houden, betaalde de Duitse regering de lonen wel
door.
-Om de lonen te kunnen betalen werd steeds meer geld bijgedrukt. Dat zorgde voor een
steeds hoger wordende inflatie, ook wel hyperinflatie. Duitsland kwam nog dieper in een
economische crisis terecht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrthecooijmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.