Persoonlijkheidsstoornissen
1 Persoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsleer
Iemand wordt geboren met bepaalde eigenschappen die bepalen hoe iemand zal reageren op
verschillende situa7es. Dit wordt bepaald door de volgende aspecten.
§ Temperament
§ Karakter
§ Persoonlijkheid
§ Persoon
Psychoanaly*sche benadering
De psychoanaly2sche benadering gaat er vanuit dat de mens constant in strijd is met aan de ene
kant de onbewuste dri?en en aan de andere kant met het geweten.
§ ID (Ed). Dit is het deel dat bestaat uit ins7nc7eve dri?en. Voorbeelden hiervan zijn honger,
agressie en seksuele verlangens
§ Superego. Dit deel vertegenwoordigt het geweten. Het ontwikkelt zich gedurende de
kinder7jd door maatschappelijke normen en waarden en door opvoeding. Het superego stelt
hoge eisen en zorgt ervoor dat iemand zich schuldig of beschaamd voelt
§ Ego. Dit is het bemiddelende deel van de psyche dat de balans probeert te vinden tussen de
onbewuste dri?en van het ID en de strenge normen van het superego. Het ego probeert de
dri?en van het ID tegemoet te komen zonder de normen van het superego te schenden
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen de state (toestand waarin iemand zich bevindt) en
traits (de persoonlijkheidstrekken).
§ State. Het is een 7jdelijke situa7e. Wanneer iemand normaal rus7g is, maar in een stressvolle
situa7e plotseling angs7g kan worden
§ Traits. Dit is iemands persoonlijkheid, zoals wanneer iemand introvert is, deze meestal
introvert zal blijven, ongeacht de situa7e
Cogni*eve benadering
Deze benadering richt zich op de rol van gedachten en copingstrategieën. Bepaalde situa7es worden
aangepakt door automa7sche gedachtepatronen en schema’s die iemand hee? ontwikkeld. Iemand
die zich bijvoorbeeld afgewezen voelt door een collega leert zichzelf herkennen en hee? een manier
ontwikkeld om hiermee om te gaan.
Neurobiologische benadering
De neurobiologische benadering stelt dat het niet uitmaakt wat iemand hee? meegemaakt of hoe
iemand is opgevoed, omdat de persoonlijkheid al bij de geboorte vastligt in de hersenen. De
psychosociale omgeving speelt geen rol.
De lexicografische benadering
De persoonlijkheid wordt in kaart gebracht op 5 domeinen (big five).
1. Neuroci*sme. Hoe gevoelig iemand voor stress is
2. Extraversie. Hoe energiek en sociaal iemand is
3. Consciën*eusheid. Hoe georganiseerd en verantwoordelijk iemand is
4. Altruïsme. Hoe vriendelijk iemand is
5. Openheid voor nieuwe ervaringen. Hoe nieuwsgierig en crea7ef iemand is
, Heuris*sch model
Dit model houdt rekening met zowel aangeboren factoren als omgevingsinvloeden. De interac7e
tussen deze twee factoren bepaalt hoe iemand situa7es waarneemt, ermee omgaat en welke
gevoeligheid iemand hee? voor bepaalde prikkels of uitdagingen.
Persoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen zijn psychische aandoeningen die zich kenmerken door langdurige
gedrags- en denkpatronen. De pa7ënt hee? moeite met het aanpassen aan bepaalde
omstandigheden (disadap2ef gedrag). Deze gedragspatronen leiden tot klachten voor de persoon zelf
of voor anderen en tot disfunc7oneren in de maatschappij.
Persoonlijkheidsstoornissen beginnen vaak in de adolescen7e of op jongvolwassen lee?ijd en
behoren tot de meest psychiatrische stoornissen. Persoonlijkheidsstoornissen komen vaak voor in
combina7e met andere psychiatrische aandoeningen zoals een depressie, angststoornissen en
eetstoornissen. Een evenwich7ge persoonlijkheid beschermt ons tegen stressvolle situa7es.
Daarnaast beïnvloeden de persoonlijkheidsstoornis en mogelijke andere psychiatrische stoornissen
elkaar wederzijds.
Diagnos2sche criteria voor Persoonlijkheidsstoornissen
1 Patronen van denken, voelen en handelen
A. Cogni*e: hoe iemand naar zichzelf en anderen kijkt
§ Iemand met paranoïde trekken kan bijvoorbeeld anderen constant als vijandig of
bedreigend zien
B. Affect: de intensiteit en varia7e van emo7es
§ Iemand met borderline kan extreem snel wisselen tussen emo7es
C. Interpersoonlijk func*oneren: hoe iemand met anderen omgaat
§ Iemand met een an7sociale persoonlijkheidsstoornis hee? vaak problemen met
empathie en sociale normen
D. Impulsbeheersing: hoe goed iemand in staat is om impulsen en dri?en onder controle te
houden
§ Bij impulsieve persoonlijkheidsstoornissen kan iemand zonder na te denken
agressief reageren
2 Het afwijkende gedragspatroon komt in verschillende situa2es tot ui2ng (niet alleen thuis of
op alleen op werk)
3 Het gedragspatroon zorgt voor beperkingen in het dagelijks func2oneren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellejoesten79. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.