Inleiding Behandelmethoden
Maaike Beckers
1 Inhoud
Evidence based treatments......................................................................................1
HC1: CBT Treatment Methods..................................................................................1
HC2: Onderliggende factoren bij therapie................................................................19
HC3: CBT for older people.....................................................................................29
HC4: Schema focused therapy...............................................................................35
HC5: EMDR..........................................................................................................39
HC6: ACT (Acceptance and Commitment therapy)....................................................47
HC7: Psychodynamic psychotherapy.......................................................................59
HC8: Client-centered psychotherapy and Emotion-focused therapy.............................74
Evidence based treatments
HC1: CBT Treatment Methods
What is treatment:
Wat is behandeling? Een coach wordt vaak van verondersteld dat die met gezonde
individuen werkt zonder psychotherapie. Het gaat meer om zelfontplooiing. Toch zitten er
overeenkomsten tussen een gesprek met een coach, vriend of psycholoog. Het lucht
allemaal enigszins wel op. Een belangrijk verschil is dat bij een behandelaar altijd
geheimhoudingsplicht erbij zit, anonimiteit, vreemde buitenstaander waardoor
objectiviteit gehandhaafd kan blijven.
Het doel van psychologische behandeling:
De cliënt komt met psychische, emotionele, mentale en lichamelijke klachten. De client
zoekt natuurlijk naar een oplossing hiervoor; een afname van de klachten of ermee om
leren gaan. Dat is dan ook het doel van een behandeling. Hierbij wordt natuurlijk eerst
gekeken naar de oorzaak van de klachten. Het doel kan zijn om die oorzaken naar de
oppervlakten te brengen. Een algemeen doel of eerder een gevolg kan zijn om iemands
algemene levensgeluk te vergroten. Hiervoor is gesprekstherapie niet de one and only
oplossing, andere therapieën en manieren kunnen bijdragen aan het afnamen van
klachten en het toenemen van geluk. In deze cursus gaat het vooral over evidence based
,behandelmethoden waarbij gesprekstherapie wel centraal staat, het gesprek met de
psycholoog. Het begrip ‘The Talking Cure’ werd gegeven aan de psychoanalyse die
ontstaan is uit hypnose. Het gaat hierbij over het vertellen van je klachten en
gebeurtenissen. Al snel bleek dat het vertellen alleen al de emotionele pijn en
lichamelijke klachten kon verminderen.
Verschillende soorten psychotherapie:
Een eerste onderscheid dat je kan maken is kort durende behandelingen vs langdurige
behandelingen. Onder die kortere behandeling valt vaak de Cognitieve gedragstherapie
(CBT) en onder de langdurige behandelingen zie je eerder psychotherapieën zoals cliënt-
gerichte psychotherapie, schema therapie, psychodynamische therapie. Therapie die
korter duren zijn meestal klacht gericht en de lange therapie is meer persoonsgericht
(onderliggende dynamieken). Als laatste kan je een onderscheid maken tussen de
psychotherapie en andere behandelingen zoals psycho farmaca, deep brain stimulation
etc.
- Short-term vs long-term
- Individual vs group
- Symptom-focused vs person-centered
- Psychotherapy vs other treatments
De verschillende soorten psychotherapie kennen hun start bij Broyer en Freud met hun
psychoanalyse. Uit deze psychoanalyse zijn verschillende andere therapieën gevloeid
zoals de psychodynamische therapie, transference focused therapy, mentalization based
treatment. Na de psychoanalytische therapieën kwam Skinner met zijn gedragstherapie.
Hierna de humanistische therapieën (Rogers) met o.a. client-centered, emotion focused,
gestalt, experiental en existential. Nog later kwam de systeemtherapie waarbij je moet
denken aan onder andere relatie therapie of gezinstherapie. Daarna kwam de cognitieve
therapie van Beck die later werd samengevoegd met de gedragstherapie en er zijn zo in
de CGT 3 waves of generaties te onderscheiden. De schema therapie van Young valt
onder die 3de wave maar integreert verschillende therapieën van andere waardoor het
een integratieve of eclectische therapie 1 vorm is. Er wordt gebruik gemaakt van
verschillende zienswijzen en technieken. Ze doen bijvoorbeeld eerst aan klachten
reductie en dan onderliggende patronen later doorwerken.
Types of treatment
Psychoanalysis (Freud) Psychodynamic therapies
Transference focused
Mentalization based treatment
1
Eclectische therapie: Een benadering van psychotherapie die principes of technieken uit verschillende
systemen of theorieën omvat.
, Behavioral (Skinner)
Humanistic (Rogers) Client-centered
Emotion focused therapy
Gestalt
Experiential
Existential
System
Cognitive therapy (Beck)
Schema focused therapy
Cognitive Behavioral Therapy (CBT):
Cognitieve gedragstherapie is een synthese tussen cognitieve therapie en
gedragstherapie. Men onderscheidt 3 generaties in deze therapie vorm. Het is begonnen
door gedragstherapie met operante conditionering waarbij de nadruk ligt op gedrag
(Pavlov, Watson en Skinner). De tweede generatie gaat meer over de cognitieve
processen, hoe men denkt. Het gaat om het veranderen van pathologische gedachten
schema´s (Ellis en Beck). Gecombineerd noemen we ze de cognitieve gedragstherapie.
De derde generatie heeft allerlei uitbereidingen over de CGT met de nadruk op acceptatie
gerichte houding, probleem oplossend denken, mindfulness etc. Voorbeelden van deze
3de generatie zijn ACT, CMT, MBCT, DBT, EMDR...
Cognitieve gedragstherapie is een vorm van psychotherapie waarbij patiënten negatieve
denkpatronen omvormen tot positieve gedachten. Het transformeren van iemands
gedachten zal uiteindelijk resulteren in positieve acties en gedragingen op moeilijke
, momenten. CBT focust dus vooral op het veranderen van negatieve gedachtenpatronen.
Het gaat over problemen oplossen en het aanleren van nieuwe vaardigheden.
Beck Institute: CBT is een tijdgevoelige, gestructureerde, huidige georiënteerde
psychotherapie gericht op het oplossen van huidige problemen en het aanleren van
vaardigheden van cliënten om disfunctioneel denken en gedrag aan te passen.
Het hoofd model in de CBT of uitgangspunt is dat je gedachten invloed hebben op je
gevoel. En je gevoel bepaalt je gedrag en dat gedrag bekrachtigd weer je gedachten.
Belangrijk daarbij is dat het niet de situatie zelf is die gevoelens creëert maar dat elke
situatie bij elke persoon tot verschillende gevoelens leidt omdat er nog gedachten tussen
zitten. De gedachten over de situatie bepalen over hoe we ons voelen en welk gedrag we
vertonen. Dezelfde situatie kan dus bij verschillende mensen tot een verschillend gevoel
leiden.
Wanneer een cliënt op intake gesprek komt komt het veel voor dat diegene niet 1
probleem heeft maar meer. Vaak gaan stemmingsklachten en angstklachten samen.
Wanneer de cliënt met meerdere klachten op intake komt is dat binnen de CBT een
aanleiding om samen met de cliënt een probleem samenhang2 op te stellen. Net na de
intake gebruik je dat dan om samen met de cliënt een schema te maken hoe de
verschillende klachten samenhangen met de gebeurtenissen die de cliënt heeft
meegemaakt maar ook de persoonlijkheid. Het instrument is dus bedoeld om de klachten
te begrijpen en in een ruimer perspectief te plaatsen. Je kan het vergelijken met een N=
1 studie. Je maakt hierbij een mindmap hoe het probleem tot stand is gekomen. Deze
probleem samenhang heeft als doel om (1) een overzicht te krijgen van de problemen
van de cliënt, (2) om causale verbanden tussen deze problemen te ontdekken, (3) om
inzicht te verwerven voor de cliënt, (4) om te bepalen welk probleem het eerst moet
worden behandeld en om doelen te kunnen stellen voor de therapie.
2
Probleem samenhang = holistische theorie = clinical case formulation = een individueel overzicht van de
problemen waarmee een patient te maken heeft, waarbij hij wijst op de onderlinge verbondenheid of causale
relaties tussen hen en de geschiedenis en persoonlijkheid van de patient .
Maaike Beckers
1 Inhoud
Evidence based treatments......................................................................................1
HC1: CBT Treatment Methods..................................................................................1
HC2: Onderliggende factoren bij therapie................................................................19
HC3: CBT for older people.....................................................................................29
HC4: Schema focused therapy...............................................................................35
HC5: EMDR..........................................................................................................39
HC6: ACT (Acceptance and Commitment therapy)....................................................47
HC7: Psychodynamic psychotherapy.......................................................................59
HC8: Client-centered psychotherapy and Emotion-focused therapy.............................74
Evidence based treatments
HC1: CBT Treatment Methods
What is treatment:
Wat is behandeling? Een coach wordt vaak van verondersteld dat die met gezonde
individuen werkt zonder psychotherapie. Het gaat meer om zelfontplooiing. Toch zitten er
overeenkomsten tussen een gesprek met een coach, vriend of psycholoog. Het lucht
allemaal enigszins wel op. Een belangrijk verschil is dat bij een behandelaar altijd
geheimhoudingsplicht erbij zit, anonimiteit, vreemde buitenstaander waardoor
objectiviteit gehandhaafd kan blijven.
Het doel van psychologische behandeling:
De cliënt komt met psychische, emotionele, mentale en lichamelijke klachten. De client
zoekt natuurlijk naar een oplossing hiervoor; een afname van de klachten of ermee om
leren gaan. Dat is dan ook het doel van een behandeling. Hierbij wordt natuurlijk eerst
gekeken naar de oorzaak van de klachten. Het doel kan zijn om die oorzaken naar de
oppervlakten te brengen. Een algemeen doel of eerder een gevolg kan zijn om iemands
algemene levensgeluk te vergroten. Hiervoor is gesprekstherapie niet de one and only
oplossing, andere therapieën en manieren kunnen bijdragen aan het afnamen van
klachten en het toenemen van geluk. In deze cursus gaat het vooral over evidence based
,behandelmethoden waarbij gesprekstherapie wel centraal staat, het gesprek met de
psycholoog. Het begrip ‘The Talking Cure’ werd gegeven aan de psychoanalyse die
ontstaan is uit hypnose. Het gaat hierbij over het vertellen van je klachten en
gebeurtenissen. Al snel bleek dat het vertellen alleen al de emotionele pijn en
lichamelijke klachten kon verminderen.
Verschillende soorten psychotherapie:
Een eerste onderscheid dat je kan maken is kort durende behandelingen vs langdurige
behandelingen. Onder die kortere behandeling valt vaak de Cognitieve gedragstherapie
(CBT) en onder de langdurige behandelingen zie je eerder psychotherapieën zoals cliënt-
gerichte psychotherapie, schema therapie, psychodynamische therapie. Therapie die
korter duren zijn meestal klacht gericht en de lange therapie is meer persoonsgericht
(onderliggende dynamieken). Als laatste kan je een onderscheid maken tussen de
psychotherapie en andere behandelingen zoals psycho farmaca, deep brain stimulation
etc.
- Short-term vs long-term
- Individual vs group
- Symptom-focused vs person-centered
- Psychotherapy vs other treatments
De verschillende soorten psychotherapie kennen hun start bij Broyer en Freud met hun
psychoanalyse. Uit deze psychoanalyse zijn verschillende andere therapieën gevloeid
zoals de psychodynamische therapie, transference focused therapy, mentalization based
treatment. Na de psychoanalytische therapieën kwam Skinner met zijn gedragstherapie.
Hierna de humanistische therapieën (Rogers) met o.a. client-centered, emotion focused,
gestalt, experiental en existential. Nog later kwam de systeemtherapie waarbij je moet
denken aan onder andere relatie therapie of gezinstherapie. Daarna kwam de cognitieve
therapie van Beck die later werd samengevoegd met de gedragstherapie en er zijn zo in
de CGT 3 waves of generaties te onderscheiden. De schema therapie van Young valt
onder die 3de wave maar integreert verschillende therapieën van andere waardoor het
een integratieve of eclectische therapie 1 vorm is. Er wordt gebruik gemaakt van
verschillende zienswijzen en technieken. Ze doen bijvoorbeeld eerst aan klachten
reductie en dan onderliggende patronen later doorwerken.
Types of treatment
Psychoanalysis (Freud) Psychodynamic therapies
Transference focused
Mentalization based treatment
1
Eclectische therapie: Een benadering van psychotherapie die principes of technieken uit verschillende
systemen of theorieën omvat.
, Behavioral (Skinner)
Humanistic (Rogers) Client-centered
Emotion focused therapy
Gestalt
Experiential
Existential
System
Cognitive therapy (Beck)
Schema focused therapy
Cognitive Behavioral Therapy (CBT):
Cognitieve gedragstherapie is een synthese tussen cognitieve therapie en
gedragstherapie. Men onderscheidt 3 generaties in deze therapie vorm. Het is begonnen
door gedragstherapie met operante conditionering waarbij de nadruk ligt op gedrag
(Pavlov, Watson en Skinner). De tweede generatie gaat meer over de cognitieve
processen, hoe men denkt. Het gaat om het veranderen van pathologische gedachten
schema´s (Ellis en Beck). Gecombineerd noemen we ze de cognitieve gedragstherapie.
De derde generatie heeft allerlei uitbereidingen over de CGT met de nadruk op acceptatie
gerichte houding, probleem oplossend denken, mindfulness etc. Voorbeelden van deze
3de generatie zijn ACT, CMT, MBCT, DBT, EMDR...
Cognitieve gedragstherapie is een vorm van psychotherapie waarbij patiënten negatieve
denkpatronen omvormen tot positieve gedachten. Het transformeren van iemands
gedachten zal uiteindelijk resulteren in positieve acties en gedragingen op moeilijke
, momenten. CBT focust dus vooral op het veranderen van negatieve gedachtenpatronen.
Het gaat over problemen oplossen en het aanleren van nieuwe vaardigheden.
Beck Institute: CBT is een tijdgevoelige, gestructureerde, huidige georiënteerde
psychotherapie gericht op het oplossen van huidige problemen en het aanleren van
vaardigheden van cliënten om disfunctioneel denken en gedrag aan te passen.
Het hoofd model in de CBT of uitgangspunt is dat je gedachten invloed hebben op je
gevoel. En je gevoel bepaalt je gedrag en dat gedrag bekrachtigd weer je gedachten.
Belangrijk daarbij is dat het niet de situatie zelf is die gevoelens creëert maar dat elke
situatie bij elke persoon tot verschillende gevoelens leidt omdat er nog gedachten tussen
zitten. De gedachten over de situatie bepalen over hoe we ons voelen en welk gedrag we
vertonen. Dezelfde situatie kan dus bij verschillende mensen tot een verschillend gevoel
leiden.
Wanneer een cliënt op intake gesprek komt komt het veel voor dat diegene niet 1
probleem heeft maar meer. Vaak gaan stemmingsklachten en angstklachten samen.
Wanneer de cliënt met meerdere klachten op intake komt is dat binnen de CBT een
aanleiding om samen met de cliënt een probleem samenhang2 op te stellen. Net na de
intake gebruik je dat dan om samen met de cliënt een schema te maken hoe de
verschillende klachten samenhangen met de gebeurtenissen die de cliënt heeft
meegemaakt maar ook de persoonlijkheid. Het instrument is dus bedoeld om de klachten
te begrijpen en in een ruimer perspectief te plaatsen. Je kan het vergelijken met een N=
1 studie. Je maakt hierbij een mindmap hoe het probleem tot stand is gekomen. Deze
probleem samenhang heeft als doel om (1) een overzicht te krijgen van de problemen
van de cliënt, (2) om causale verbanden tussen deze problemen te ontdekken, (3) om
inzicht te verwerven voor de cliënt, (4) om te bepalen welk probleem het eerst moet
worden behandeld en om doelen te kunnen stellen voor de therapie.
2
Probleem samenhang = holistische theorie = clinical case formulation = een individueel overzicht van de
problemen waarmee een patient te maken heeft, waarbij hij wijst op de onderlinge verbondenheid of causale
relaties tussen hen en de geschiedenis en persoonlijkheid van de patient .
