Table of Contents
Handelingsgericht werken en goed onderwijs: inleiding........................................................................5
HGW kosten en baten?.......................................................................................................................5
HGW en goed onderwijs?...................................................................................................................5
Handelingsgericht werken in een zorgcontinuüm..............................................................................5
ZORGNIVEAU 0: BREDE BASISZORG...............................................................................................6
ZORGNIVEAU 1: VERHOOGDE ZORG..............................................................................................6
ZORGNIVEAU 2: UITBREIDING VAN ZORG, MULTIDISCIPLINAIRE LEERLINGBESPREKING (MDL)....6
Uitgangspunten handelingsgericht werken............................................................................................7
UITGANGSPUNT 1: HGW is doelgericht..............................................................................................7
Praktijkvoorbeeld uit handboek:....................................................................................................8
UITGANGSPUNT 2: HGW gaat om wisselwerking en afstemming......................................................8
Praktijkvoorbeeld uit handboek:....................................................................................................9
UITGANGSPUNT 3: Onderwijsbehoeften staan centraal....................................................................9
Praktijkvoorbeeld uit handboek:...................................................................................................9
UITGANGSPUNT 4: Leerkrachten maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe.........................9
Praktijkvoorbeeld uit handboek:..................................................................................................10
UITGANGSPUNT 5: Positieve aspecten van leerlingen, leerkrachten en ouders zijn van groot belang
..........................................................................................................................................................10
Praktijkvoorbeeld uit handboek...................................................................................................10
UITGANGSPUNT 6: De betrokkenen werken constructief samen.....................................................11
Praktijkvoorbeeld uit handboek...................................................................................................11
UITGANGSPUNT 7: De werkwijze is systematisch en transparant....................................................11
Samenhang uitgangspunten van handelingsgericht werken............................................................12
Effectief onderwijs (brede basiszorg)...................................................................................................12
Welke kenmerken typeren een effectieve leerkracht?.....................................................................12
Wat draagt bij tot succesvol leren?..................................................................................................13
Voorbeeld effectieve werkwijze handboek...................................................................................13
Ouderbetrokkenheid en samenwerken met ouders.............................................................................13
Waarom zijn ouders belangrijk?.......................................................................................................13
Een label helpt een kind niet vooruit....................................................................................................13
UNIVERSAL DESIGN FOR LEARNING (UDL)............................................................................................15
Systematisch opvolgen van leerlingen: onderwijsbehoeften in kaart brengen....................................15
Wat?.................................................................................................................................................15
Waarom?..........................................................................................................................................15
2
Proost Tahnee ASSESSMENT ZORG 2
, In kaart.............................................................................................................................................15
Onderwijsbehoeften.............................................................................................................................16
Voorbeelden onderwijsbehoeften....................................................................................................16
Instructies....................................................................................................................................16
Opdrachten..................................................................................................................................16
Leerkracht....................................................................................................................................16
Feedback......................................................................................................................................16
Klasgenoten.................................................................................................................................17
Ouders.........................................................................................................................................17
Hoe breng je deze noden in kaart?..............................................................................................17
Preventie van probleemgedrag............................................................................................................17
De leraar als opvoeder.....................................................................................................................18
Wat is probleemgedrag, een gedragsprobleem?..............................................................................18
Criteria voor ernst van probleemgedrag......................................................................................18
Internaliserend probleemgedrag.....................................................................................................18
Externaliserend probleemgedrag.....................................................................................................18
GOLIT................................................................................................................................................19
Preventie basiszorg...............................................................................................................................19
Fase 0................................................................................................................................................19
Visie.............................................................................................................................................19
De basishouding van de leraar.....................................................................................................19
Interventies fase 0 & 1.....................................................................................................................20
Adequate gedragsinterventies.....................................................................................................20
Minder adequate gedragsinterventies.........................................................................................20
Verschillende pijlers.........................................................................................................................20
Pijler Relatie..................................................................................................................................20
Pijler Aanwezigheid......................................................................................................................20
Pijler Steunnetwerk......................................................................................................................20
Pijler Transparantie.......................................................................................................................20
Pijler Zelfcontrole.........................................................................................................................20
Les 5 SMARTI – doelen & M – cirkel.....................................................................................................20
Hoe SMARTI – doelen formuleren ?.................................................................................................20
De M – cirkel.....................................................................................................................................21
Oplossingsgericht en handelingsgericht aan de slag in 7 stappen....................................................21
STAP 1...........................................................................................................................................21
STAP 2...........................................................................................................................................22
STAP 3...........................................................................................................................................22
STAP 4...........................................................................................................................................23
,Samenvatting handboek met
powerpoints
1. Handelingsgericht werken en goed onderwijs:
inleiding
1.1. HGW kosten en baten?
De 10 uitganspunten van HGW zijn makkelijker toe te passen bij een individuele leerling dan bij een
klas. Het gaat om ‘handelingsgericht werken’ op maat.
Relevante vragen om als school te stellen als je met HGW aan de slag wil:
- Past HGW bij onze missie, visie, waarden, opvattingen en overtuigingen?
- Sluit het HGW aan bij de doelen die we nastreven?
- Waarom willen wij (nog) meer handelingsgericht werken?
- Wat merken wij, onze leerlingen en hun ouders ervan?
1.2. HGW en goed onderwijs?
Alle leerlingen hebben recht op goed onderwijs dat aansluit bij hun mogelijkheden en
onderwijsbehoeften. Het M – decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften is een belangrijke stap in de richting van inclusief onderwijs.
Het M – decreet (21 maart 2014) geeft aan hoe Vlaamse scholen moeten omgaan met leerlingen die
door een beperking de lessen in een gewone school niet zomaar kunnen volgen. Het M – decreet
zegt dat het de taak van de school is om een zorgcontinuüm uit te bouwen.
Dit mogelijk maken = scholen moeten een brede basiszorg uitbouwen waarbij de school vanuit een
visie op zorg de ontwikkeling van alle leerlingen stimuleert en problemen tracht te voorkomen.
Veel scholen kiezen voor HGW omdat het hen ondersteunt bij het realiseren van goed onderwijs.
- Goed onderwijs focust op wat leerlingen wel kunnen en willen en op hun talenten en
interesses. HGW helpt om gericht naar de positieve kenmerken van elke leerlingen te
zoeken.
- HGW stelt de vraag wat een leerkracht nodig heeft om goed onderwijs te kunnen bieden.
- Goed onderwijs zet in op het versterken van ouderbetrokkenheid.
- Doelgericht werken zorgt ervoor dat de leerprestaties van een school, graad, klas of
individuele leerlingen te maximaliseren zijn. HGW helpt bij het analyseren en verbeteren
van de effecten van de extra ondersteuning.
1.3. Handelingsgericht werken in een zorgcontinuüm
Wat is een zorgcontinuüm?
- Het zorgcontinuüm beschrijft hoe het zorgbeleid in de basisschool kan uitgebouwd worden.
- Het geeft handvatten aan scholen om zorg voor leerlingen kwaliteitsvol uit te bouwen. Het is
bedoeld ter ondersteuning en inspiratie.
5
Proost Tahnee ASSESSMENT ZORG 2
,We onderscheiden drie niveaus in het zorgcontinuüm. De samenwerking tussen de verschillende
partners en wie de regie opneemt, verschillen per zorgniveau.
- BREDE BASISZORG: goed onderwijs voor 80 – 85% van de leerlingen.
- VERHOOGDE ZORG: extra ondersteuning door schoolinterne deskundigen voor ongeveer 10
– 15% va de leerlingen.
- UITBREIDING VAN ZORG: extra ondersteuning door externe deskundigen voor ongeveer 5 –
10% van de leerlingen.
1.3.1. ZORGNIVEAU 0: BREDE BASISZORG
- Start met kwaliteitsvol onderwijs in de klas voor alle leerlingen.
- Heeft een goed zorgbeleid.
- Alle acties gericht op het welbevinden van de leerlingen
- Doel van een klasbespreking? Om de stappen binnen de brede basiszorg te bespreken en
bij te sturen.
- Regie in brede basiszorg? De leerkracht (ondersteund door de schoolinterne deskundigen)
1.3.2. ZORGNIVEAU 1: VERHOOGDE ZORG
- Soms is het gewenst om de ontwikkeling van sommige leerlingen uitgebreider te bespreken
met interne deskundigen in een leerlingenbespreking.
- Doel leerlingenbespreking? Doelen en onderwijsbehoefte voor de leerling te formuleren
en de leerkracht te ondersteunen bij het lesgeven aan deze leerling.
- Gestelde vragen tijdens leerlingbespreking:
Wat is er aan de hand en wat betekent dat voor de doelen en de aanpak?
Hoe kunnen we deze leerling en zijn leerkrachten en ouders ondersteunen?
- De leerling en zijn ouders zijn er direct of indirect bij betrokken.
- School kan CLB (Centrum voor leerlingenbegeleiding) consulteren om mee na te denken over
de verhoogde zorg.
- Regie in de verhoogde zorg? Blijft in handen van het schoolteam en de interne zorg.
- Evaluatie: Er wordt geëvalueerd op de impact van de ondersteuning.
Zijn de doelen behaald? Leerling gaat terug naar de brede basiszorg.
Zijn de doelen (nog) niet behaald? Vragen voor externe deskundige, er wordt een
multidisciplinaire leerlingbespreking georganiseerd.
1.3.3. ZORGNIVEAU 2: UITBREIDING VAN ZORG, MULTIDISCIPLINAIRE
LEERLINGBESPREKING (MDL)
- Tijdens een multidisciplinaire leerlingbespreking zijn de school, de ouders, de oudere leerling
en één of meer externe deskundigen vanuit het onderwijs aanwezig.
- Doel MDL? De situatie rondom de leerlingen zodanig begrijpen dat men doelen voor de
leerlingen en de onderwijsleer – en opvoedingssituatie kan formuleren + een gepast aanbod
kan ontwerpen.
- Regie uitbreiding van
zorg? In handen
van het CLB – team.
(De stippenlijnen tussen
de niveaus geven aan dat
de overgangen flexibel
zijn).
6
Proost Tahnee ASSESSMENT ZORG 2
, 2. Uitgangspunten handelingsgericht werken
HGW gaat over goed onderwijs.
Doel? De kwaliteit van onderwijs en de leerlingenbegeleiding te verbeteren.
- Hoe bevorderen we schoolplezier, welbevinden, motivatie, leerprestaties en sociale
competenties?
- Hoe realiseren we schoolsucces voor alle leerlingen?
- Hoe zorgen we ervoor dat ze hun capaciteiten en talenten ontwikkelen?
HGW kan als kader voor reflectie en kwaliteitsverbetering dienen, met drie vragen van effectieve
feedback:
- Feed – up: Wat van HGW spreekt ons aan? Welke doelen willen we ermee bereiken? Wat
zien en horen we als deze doelen zijn behaald?
- Feedback: Hoe dicht bij onze doelen zijn we al? Wat hebben we al bereikt?
- Feedforward: Wat kunnen we doen om nog dichter bij onze doelen te komen?
2.1. UITGANGSPUNT 1: HGW is doelgericht
- Doel – en opbrengstgericht werken: waar willen we naartoe werken met dit kind, met deze
klas, met deze ouders,… wat hebben we daarvoor nodig?
- Als we weten dat… dan kunnen we beslissen dat…
- Oplossingsgericht: Yes – advies waar alle betrokkenen achterstaan
- Gericht op beïnvloedbare factoren
- Doelen formuleer je SMARTI:
Specifiek concreet, het is duidelijk wat je ziet of hoort als het doel bereikt is.
Meetbaar voldoende objectief vaststellen, zodat je bij de evaluatie kan nagaan of
het doel daadwerkelijk behaald is. Kan je het observeren?
Ambitieus en Aanvaardbaar leerkrachten, leerlingen en ouders zien het hoge
doel zitten en ze zien er het nut van in.
Realistisch Reëel en haalbaar, uitdagend maar niet te hoog gegrepen
Tijdgebonden wanneer en voor hoe lang, evaluatiedatum is bekend.
Inspirerend de betrokkenen hebben er zin in, het doel is betekenisvol, het
stimuleert hen tot creatief denken en het motiveert hen tot actie.
Doelen formuleren, aanpak uitproberen, reflecteren.
7
Proost Tahnee ASSESSMENT ZORG 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tahneeproost. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.