Hoofdstuk 10 - Agressie
Wat is agressie?
Definities en vormen van agressie
In de vakliteratuur meer dan 250 verschillende definities van agressie:
Agressie = gedrag bedoeld om een andere persoon ongewenste schade te berokkenen
Agressie: 3 belangrijke kenmerken:
Agressief gedrag wordt gekenmerkt door…
1. …de onderliggende motivatie, namelijk het schaden van iemand, maar niet door de gevolgen
ervan
2. …de aanwezigheid van een intentie
3. …het feit dat het gedrag door het slachtoffer niet gewenst wordt
Rubrieken agressie:
Fysieke agressie (lichamelijk kwetsen)
Verbale agressie (mentaal kwetsen)
Instrumentele agressie (schaden om iets waardevols te verkijgen)
Emotionele agressie (schaden omwille van schade, uiten negatieve emoties)
Pestgedrag
Agressief gedrag gericht op slachtoffers die zichzelf niet gemakkelijk kunnen verdedigen
Vormt een groot probleem op school en werk. Tussen 10-20% van de mensen zijn slachtoffer.
Slachtoffers op school zijn dit vaak ook op het werk.
Uit Finse studie bleek dat kinderen die gepest werden op 8-jarige leeftijd, veel later, op 25-
jarige leeftijd, meer kans maakten op zelfmoord (meisjes, 6,3x meer kans, jongens 4x meer)
o Onderzoek uit Finland
o Longitudinale studie
Nu ook meer pesten door sociale media
Oplossingen?
o Nultolerantie is het enige zinvolle beleid
o Preventie belangrijk luik bij probleem
Onderzoek Craig, Pepler en Atlas
o Plaatsten verborgen camera’s en microfoons op speelplaats om agressie te
registreren.
o In middelgrote scholen wordt gemiddeld 4,5 keer per uur iemand bedreigd of gepest
De meting van agressie
Er zijn slechts beperkte methodologische middelen om agressie te bestuderen want komt zelden
voor waardoor het moeilijk te bestuderen valt in natuurlijke context en onethisch om het zelf in
scène te zetten
Studie van agressie is uitdagend omdat correlationeel onderzoek de causaliteit van de relatie niet kan
aantonen, terwijl experimenteel onderzoek bemoeilijkt wordt door ethische en praktische
beperkingen
Observatie
In een labocontext, creëren van experimentele omstandigheden waarbij agressie op een ‘zachte
wijze’ bestudeerd wordt gebruik van paradigma’s waarin deelnemers kunnen stellen waarvan ze
denken de schade berokkent aan de andere partij
Bestudeerd opleggen van aversieve (maar onschadelijke) stimuli, bv het ‘hot sauce’-
paradigma = onaangename pikante saus/elektrische schokken/koud water/lawaai/…
, Om effecten van verschillende onafhankelijke variabelen zoals frustratie en mediageweld te
bestuderen, wordt de mate waarin deelnemers dergelijke aversieve stimuli aanbieden, als
een afhankelijke variabele gehanteerd
Ondanks dergelijke paradigma’s artificieel zijn en slechts van een matig wereldsrealisme
getuigen, argumenteren sociaalpsychologen dat deze metingen toch valide zijn en relevante
informatie opleveren
Rapportering
Buss & Perry (1992): Individuele verschillen in agressie bestaan uit fysieke agressie, verbale agressie,
Boosheid en vijandigheid
Zelfrapportering: individuen beschrijven hun eigen agressieve neigingen
Agression Questionnaire van Buss en Perry: veelgebruikt instrument dat individuele
verschillen in agressie meet vier facetschalen: (1) fysieke agressie, (2) verbale agressie, (3)
Boosheid en (4) vijandigheid
o Eveneens vragenlijsten ontwikkelt die peilen naar agressie in specifieke domeinen
zoals seksuele agressie, de aanvaarding van interpersoonlijke agressie en de
aanvaarding van verkrachtingmythes
Probleem zelfrapportering mensen gaan snel sociaal onwenselijk gedrag ontkennen of
minimaliseren
Andere databronnen
Publieke bronnen, zoals misdaadstatistieken
Krantenartikels
Crosnationale en intraculturele verschillen
Crossnationale verschillen
Een vergelijking tussen landen
Grote verschillen
o (Bv in Japan normaal dat mannen vrouwen betasten in metro bij ons is dit
agressief gedrag of visie op besnijdenis bij meisjes)
Geweldloze maatschappijen zijn er ook!
o Deze maatschappijen zijn sterk gericht op vredevol samenleven, dit vormt een
belangrijk aspect van hun identiteit = de rol van coöperatie versus competitie
Geweld in de wereld (1994 – 2002)
Wereldrecord 2011: Honduras