samenvatting kwaliteit van leven bij mensen met een beperking, deel uit het boek 'ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking'
1e jaar bachelor orthopedagogie Hogent
Ondersteuning aan mensen met
een verstandelijke beperking
Hoofdstuk 1: Ontwikkeling in de sector
Het concept paradigma
Paradigma = een geheel van wetenschappelijke bevindingen die op een bep
moment als maatgeven w beschouwd. Het is een gem referentiekader dat ons
denken en handelen richting geeft.
Hangt nauw samen met waarden en normen die op dat moment in de
samenleving circuleren
Deze waarden, normen weerspiegelen de culturele, SES en politieke
omstandigheden van dat moment
Paradigmashift = een verschuiving naar een nieuw paradigma
Er ontstaat een nieuw model als tegenreactie op het voorgaande model
Weerspiegelt zich in de terminologie, bejegening en ondersteuning van
mensen met een verstandelijke beperking.
Sociale waarden en attitudes krijgen na een bep tijd een negatieve
connotatie en ontstaat een nieuwe terminologie.
3 belangrijkste paradigma’s van afgelopen decennia: Ad Van Gennep
Het defectparadigma
- Dominante paradigma in jaren 70
- Focus op verschillen tussen mensen met en zonder verstandelijke
beperking
- Klemtoon op tekorten en defecten van mensen met beperking
- Benamingen: debiel, imbeciel, idoot
- Beperking werd opgevat als ziekte/ stoornis -> persoon met bep was dan
ook een ‘patiënt’
- Bewoners leefden in groep met uniforme regels
- Deskundigen werkten met de kinderen, ouders waren niet in staat om hun
kind te ondersteunen, w niet betrokken
- Kritische bedenkingen:
Mensen w gereduceerd tot niet mensen door focus op tekortkoming
Orthopedagogische aspecten zoals KVL komen nauwelijks aan bod
Handelingsplan -> handelen van begeleider staat centraal
Persoon heeft weinig contact met familie en buitenwereld
Groep primeert en niet het individu
Deskundigheidsmodel -> professional en expertise staan centraal
1
,Het ontwikkelingsparadigma
- Reactie op defectparadigma
- Nadruk op overeenkomsten tussen mensen met en zonder beperking en
belang van een gelijkwaardige levensstandaard
- Benaming: mentaal gehandicapten, minder-validen
- Ontwdenken staat centraal kunnen ook leren en zich verder ontw
- Professionals blijven belangrijkste rol spelen, netwerk heeft beperkte rol
- Integratiestandpunt als mensen zich verder ontw kunnen ze zich ook
integreren in het maatschappelijk gebeuren
- Integratie en normalisatie zijn 2 sleutelbegrippen binnen dit paradigma
- Normalisatie verwijst naar zo normaal mogelijk leven leiden, dagelijkse
bestaan van persoon met beperking zo dicht mog bij het normale leven
brengen
- Instituties w verworpen persoonlijke vrijheid werd beknot en mensen
vertoonden instellingsgedrag
- Concreet resulteerde de normalisatiegedachte zich in:
Gendergemengde voorzieningen
Dagritme waar wonen en werken zoveel mog gescheiden w
Week en weekend verschillen van elkaar
Jaarritme waar op reis gaan mog moet zijn
Levenscyclus waar men op pensioen kan gaan en in de organisatie
kan blijven wonen
- Kritische bedenkingen:
Persoon zelf is verantwoordelijk voor zijn integratie, er wordt nog
niet van inclusie gesproken waar de persoon niet enkel zelf
inspanning moet leveren
Normalisatieprincipe laat weinig ruimte voor individuele eig en
ondersteuningsnoden
Meer kleinschalige entiteiten maar instellingscultuur blijft er hangen
Wonen, onderwijs, werken en vrije tijd hebben nog steeds plaats op
eiland, van echte deelname aan maatschappelijk gebeuren is nog
geen sprake
Normalisatieproces is beperkt tot fysiek-structurele aanpassingen
maar de positie van mensen met een beperking in de samenleving
verandert niet
Het burgerschapsparadigma
Burgerschap
- Ad Van Gennep lanceert nieuw paradigma in jaren 90:
burgerschapsparadigma
- Persoon met verstandelijke beperking w gezien als mens als volwaardige
burger die dezelfde rechten en plichten moeten hebben als elke andere
burger
2
, - Benaming: mens of persoon met verstandelijke beperking. Term
verstandelijk w geopteerd omdat mentaal kan verwijzen naar psychische
problemen
- Netwerk krijgt in dit paradigma duidelijke plaats. Ouders w beschouwd als
deskundigen
- Zelfbeschikkingsrecht en inclusie zijn de 2 sleutelwoorden van dit
paradigma
Elke persoon moet gelijke kansen krijgen om zoveel mog te kunnen
deelnemen aan de samenleving
- Beperking w niet langer beschouwd als een kenm van het individu maar
als een afstemmingsprobleem tussen de persoon met de beperking en de
mog van de samenleving
Beperking betekent vanuit deze insteek dat mensen belemmeringen
ondervinden om op een gelijkwaardige manier te participeren in de
samenleving.
Het is de verantwoordelijkheid van de maatschappij om de
omgeving te veranderen zodat elke mensen op alle domeinen van
het maatschappelijk leven kan participeren
- Kritische bedenkingen:
Realiteit staat ver van dit paradigma aangezien uitsluiting in ons
DNA zit
Samenleving veranderd maar langzaam visie tegenover mensen
met een beperking. De media houdt sterotyperende beelden in
stand
Ook omgeving moet aangepast w, moeilijk taalgebruik, digitalisering
de weinig toegankelijke dienstverlening
Vaak ontbreekt de persoon aan financiële middelen om sociale
inclusie waar te maken
Door persoonsvolgende financiering kunnen mensen hun
ondersteuning bij een dienst aankopen. Deze diensten zijn weinig
inclusief omdat ze er alles aandoen om cliënten aan te trekken.
Belgie heeft het hoogste percentage van mensen in buitengewoon
onderwijs in Europa. Er is een tweesporenbeleid waar men inclusief
onderwijs promoot maar tegelijk w het BUO uitgebreid
Te weinig regelgeving en ondersteuning van overheid voor
initiatieven gericht op inclusie
Maatschappelijke ontw, eisen maken het niet makkelijk om
volmondig te participeren
Self-advocacy
Advocacy = Iemand anders vertegenwoordigt de persoon met een beperking
Self advocacy = Je eigen advocaat zijn. De persoon komt dus op voor zichzelf of
voor zijn achterban.
2 vormen self advocacy:
3
, Fungeert als middel voor individuele personen om hun mening te geven en
beslissingen te nemen over hun eigen leven
Vorm van een collectieve beweging die strijdt voor de collectieve belangen
en rechten van de groep. Vb: wereldwijd verspreide groepen van mensen
met een beperking die opkomen vor hun rechten zoals peoples first met
bekende quote: nothing about us without us In Vlaanderen hebben we
Onze Nieuwe Toekomst (ONT) en vzw GRIP
Ervaringsdeskundigheid
Mensen met een verstandelijke beperking zijn ervaringsdeskundigen in het
leven met een verstandelijke beperking in een complexe samenleving. Hun
ondersteuners missen deze ervaring
Mensen met een beperking weten als geen ander wat het leven met een
beperking betekent, hoe mensen naar hen kijken, op welke drempels ze botsen
Ze kunnen optreden als co-docent bij het geven van workshops of als co-
onderzoeker meewerken in onderzoeksprojecten
Onderzoek toont aan dat inzetten van ervaringskennis leidt tot positieve effecten
voor cliënten, ervaringsdeskundigen en hulpverleners:
Cliënten: leren van lotgenoten geeft een gevoel van hoop en
zelfvertrouwen
Ervaringsdeskundigen: geeft het voldoening en erkenning
Professionals: kijken nadien vaak anders naar hun cliënten als mensen met
empowerment
Opleiding ervaringsdeskundige in 3 stappen in België:
(persoon krijgt inzicht in eigen ervaring)
1. Wat is belangrijk voor mij?
2. Inzicht verwerven in de ervaringen van andere mensen.
3. Ervaringskennis inzetten naar anderen toe.
Disability studies
Krijgt in België vorm vanuit vakgroep orthopedagogie van UGent.
Bestuderen sociale, culturele, politieke, filosofische, juridische
vraagstukken waar mensen met een beperking mee te maken hebben.
Daarnaast nemen disability proeven de opdracht op onder de vorm van
het organiseren van opleiding, trainingen en studiedagen.
Maakt verschil tussen impairment (beschadiging) -> medische beperking
vanuit individueel biologisch perspectief. Disability studies omschrijft dat
een handicap niet als medische stoornis maar als sociaal construct bep
wordt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isazimmermann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,96. Je zit daarna nergens aan vast.
