GZW1024 GEZONDHEID, VOEDING EN BEWEGEN
TAAK 1 EVOLUTIE IN ACTIE! (GESPREKSLEIDER)
Wat is evolutie?
Hoe heeft evolutie en de omgeving ons beweeggedrag veranderd?
Hoe heeft evolutie en omgeving ons eetgedrag veranderd?
Wat is de invloed van de leefomgeving op onze gezondheid en welke gezondheidsproblemen
veroorzaakt het?
Tabel uit taak
WAT IS EVOLUTIE
= een geleidelijke ontwikkeling die plaatsvindt van generatie op generatie waarin
organismen van eenvoudige naar steeds complexere vormen ontwikkelen
Evolutietheorie
= “Een proces waarbij erfelijke eigenschappen van organismen veranderen in de loop
van de generaties, als gevolg van genetische variatie, voortplanting en natuurlijke
selectie” – Charles Darwin
De evolutietheorie rust op 3 voorwaarden:
Variatie
2 individuen van een soort kunnen sterk op elkaar lijken, maar zijn nooit precies
hetzelfde. Er komen binnen een soort altijd kleine verschillen (variaties) voor. Als
individuen van een soort identiek zouden zijn, treedt er geen verandering op
Selectie
Een genetische variant (allel) die onder de heersende omstandigheden aanleiding geeft
tot grotere overlevingskansen en meer nakomelingen, zal meer vertegenwoordigd zijn in
de volgende generatie. Ookwel survival of the fittest
Erfelijkheid
,COLLEGE EVOLUTIETHEORIE ROY ERKENS 05-02-2020
(Biologische) evolutie
= verandering van erfelijke eigenschappen binnen populaties van de ene generatie op
de volgende (afstamming met aanpassing door middel van natuurlijke selectie).
Zonder kinderen, geen succes.
Organismen evolueren om een zo ver mogelijke voortplanting te realiseren.
Natuurlijke selectie vergroot de fitness (= best passend in de omgeving).
Natuurlijke selectie treedt op bij aanwezigheid van de volgende elementen:
Genetische variatie
Erfelijkheid (variatie moet overdraagbaar zijn)
Reproductie (je moet je kunnen voortplanten)
Evolutionaire strategie
Proximate verklaring (waardoor is dit zo?) – oorzaak/gevolg uitleg
Ultimate verklaring (wat is het nut?) – evolutionaire beredenering
Taxonomie van de mens
Rijk - Dieren
Stam - Gewervelde
Klasse - zoogdieren
Orde - primaten
Familie - mensachtigen
Geslacht - homo/mens
Soort - homo sapiens
Transitie naar moderne voedselomgeving
1. Rechtop lopen
2. Benen, armen, voeten
3. Men kon grotere variatie aan voedsel foerageren en eten door grotere breinen
4. Grotere breinen jager-verzamelaars
5. Nog grotere breinen + groei lichaam
6. Taal en communicatie werd ontwikkeld
7. Neolithic/agricultural revolution
8. Industriële revolutie
2 eerste lijnen van verandering aan het menselijk lichaam
1. Meer hersencapaciteit, gebruik maken van gereedschap, aanpassing van de benen,
armen en voeten, er werd minder op de mens gejaagd.
2. Grotere tanden
Wat at de mens vroeger?
Dit kan je uitzoeken middels:
Het “chimpansee model” aten wij dezelfde dingen als zij?
Kijken naar het gebit
Kijken naar het darmsysteem (krimpen darmstelsel hangt samen met groei van het brein;
slimmer eten, minder verwerken)
, C13/C12-ratio C3 planten hebben een hogere C13-ratio, C4-grassen hebben een lagere
C13-ratio.
Energie
Energie hebben we nodig voor allerlei ontwikkelingen, waaronder groei, onderhoud en
voortplanting. We verkrijgen het uit plantmateriaal/biologisch materiaal, dit kan zowel direct
(planten, fruit eten) als indirect (organisme eten die plantmateriaal eet).
Problemen verkrijgen energiebronnen
Tijd is beperkt
Voortplanting
Zorgen voor nakomelingen
Veiligheid
Zoeken en innemen van voedsel
Voedsel is beperkt
In tijd
In de ruimte
In hoeveelheid
In toegankelijkheid
Hoe kom ik aan voedsel
Het organisme moet kunnen inschatten:
Motivatie
Beschikbaarheid
Toegankelijkheid
Competitie
Samenwerking of alleen
Impact van beschikbaarheid van voedsel
Monopolisering
Nuptual gifts
Jagen en verzamelen (ontstaan jagers-verzamelaars)
Verzamelen plantaardig voedsel
70% van het dieet was plantaardig
Voordeel = men weet waar voedsel te vinden is (voorspelbaar)
Nadeel = moeilijk verteerbare vezels en lage voedingswaarde
Er waren moeilijkheden; als jager-verzamelaar moest men:
Planten herkennen (weten wat eetbaar was)
Planten verzamelen
Voedingsstoffen uit de plant kunnen opnemen
Daarnaast beschermen planten zich tegen vraat, waardoor strategieën nodig zijn vanuit de
predator (co-evolutie)
Giftige stoffen kunnen afbreken
Gebruik giftige stoffen als eigen beschermingssysteem
Symbiose aangaan
Gedrag aanpassen (bijv. alleen jonge planten eten)
Gebit veranderen
, 4 essentiële elementen voor jager-verzamelaars:
Jagen naar vlees
Voordeel: meer energie
Nadelen:
Kost tijd
Onvoorspelbare locatie/hoeveelheid
Gevaarlijk
Lastig
Bewerken voedsel
Koken met vuur
Snijden
Fermiteren
Producten van andere dieren gebruiken
Intensieve samenwerking
Delen van voedsel met partners, kinderen en leden van de groep in kleine
samenlevingen
Voedselzekerheid wordt hierdoor verhoogd wanneer jij niet succesvol bent en
een ander wel kan je het terugvragen.
Rolverdeling
Als zwangere/verzorgende is jagen niet mogelijk de vrouw was grotendeels
onbeschikbaar.
Neolithic/agricultural revolution (van jager-verzamelaars naar boeren)
Men zat vast aan 1 plek, hierdoor ging men zich vestigen en ontstonden er steden.
Dieren werden gehouden
Mensen gingen planten verbouwen
Veranderingen in dieet verschilde per regio (binnenland: meer koolhydraten, veel
veeteelt: veel zuivelproducten)
Landbouw slecht voor de gezondheid
Landbouw is fysiek belastender
Langere werkdagen
Hoge infectionrate
Tekort aan bepaalde voedingsstoffen
Er is niet 1 dieet, sociale omgeving of bewegingsmethode waar de menselijke soort aan is
aangepast. Er zijn dus ook veel regionale verschillen.
Industriële revolutie
Eten weinig vezels
Veel monosachariden
Veel verzadigde vetten
Veel onverzadigde vetten
Veel rood vlees
Er is tegenwoordig geen gebrek aan voedsel, ook is het makkelijk verkrijgbaar, is er geen
competitie en is het makkelijk te kopen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pleunfijneman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.