Civiel recht – schuldenproblematiek natuurlijke personen
Les 1 inleiding schuldenproblematiek natuurlijke personen
De praktijk
1900 bewindvoerder in Nederland
HBO-functie
Verschuiving van faillissementen naar bewindvoering
Vraag vanuit de praktijk
o Deurwaarders
o Bewindvoeringskantoren
o Rechtbanken
Maar ook: behoefte aan goed geschoolde, integere, juridisch, gekwalificeerde en slimme
HBO-juristen
Probleem: malafide bewindvoerders dat zijn bewindvoerders die niet handelen volgens
de wet, ze vragen geld voor bewindvoering. Dat mag niet!
Omvang van de schuldenproblematiek
Problematische schulden schulden die echt problemen opleveren
20% van alle huishoudens in Nederland
Bewind
Aantal personen onder bewind in 2019: 255.150
Redenen bewind:
o Onmacht, onkunde, beperkingen (zoals een handicap)
o Problematische schulden (56.000)
Schuldsanering natuurlijke personen
In 2018 waren er 35.404 personen in de WSNP
Schuld
Definitie: persoonlijke verplichting tot betaling van een geldsom (opeisbare verbintenis)
Iedere volwassene heeft schulden
Betalingsachterstand: in verzuim zijn met het betalen van een opeisbare vordering
o Niet op tijd betalen, te laat betalen
o Hoeft niet direct problemen op te roepen
o Oorzaken:
Hoge vaste lasten;
Inkomstendaling;
Hoge zorgkosten;
Terugbetalen toeslagen;
Nonchalance;
Risicovolle schulden
Problematische schulden
,Risicovolle schuldsituatie
Betalingsachterstanden zijn ontstaan uit financiële redenen, niet uit nonchalance of
vergeetachtigheid
Meer dan drie soorten achterstallige rekeningen, of
Eén of meer achterstallige rekeningen in de categorieën hypotheek, huur,
elektriciteit, gas, water, ziektekostenverzekering, afbetaling van leningen of
aflossingsregelingen
o Allemaal noodzakelijke schulden, of
Totale omvang van de achterstallige rekeningen bedraagt meer dan 500 euro, of
Leden van het huishouden staan minimaal één keer per maand (of meestal) rood
voor meer dan 500 euro
Er is een creditcardschuld van meer dan 500 euro
Meestal zelfstandig op te lossen
Bezuinigen
Afspraken met schuldeisers
Meer werken
Eventueel hulp inroepen van budgetcoach
Problematische schulden
Niet meer zelfstandig op te lossen
Inkomsten zijn lager dan het bedrag dat afgelost moet worden op openstaande
schulden
Kunnen ook leiden tot grote problemen:
o Huisuitzetting
o Afsluiten gas, water of elektriciteit
o Stopzetten zorgverzekering
Opties:
o Afspraken met schuldeisers
o Bewind
o Schuldhulpverlening
o WSNP
Soorten schulden
Overlevingsschulden:
o Laag inkomen;
o Geen reserves;
o Huur, energie en zorg
Compensatieschulden:
o Goederen op afbetaling;
o Roodstaan, creditcard, telefoonlening
o Veroorzaakt door stress waardoor zelfbeheersing minder wordt
, Aanpassingsschulden:
o Gevolg van inkomensdaling of plotselinge stijging van vaste lasten
o Bijvoorbeeld: werkeloosheid, ziekte, scheiding
o Uitgavenpatroon moet worden aangepast maar gebeurt niet direct
Verkoop 2e, 3e, 4e auto
Minder vaak op vakantie/uit eten
o Afsluiten gas, water of elektriciteit
o Stopzetten zorgverzekering
Overbestedingsschulden:
o Consequent te veel uitgeven
o Verslaving, onvermogen om administratie op orde te houden, verstandelijke
beperking
o Druk van de omgeving (bijvoorbeeld nieuwste telefoon willen kopen)
o Marketing
Bureaucratische schulden:
o Onvermogen om zaken met de overheid (goed) te regelen
o Boetes
o Toeslagen belastingdienst
o UWV of DUO te laat doorgeven
o 2,5 miljoen Nederlanders hebben onvoldoende leesvaardigheid om hun
financiën op orde te houden
Vaak heeft een schuldenaar een combinatie van meerdere soorten schulden
Veel verschillende factoren liggen ten grondslag aan de schuldenproblematiek
Negatieve effecten van schulden: het is niet alleen juridisch
Relatie schulden en uitkering:
o Problematiek is het grootst bij mensen met een bijstandsuitkering
o Belemmering om werk te vinden, impact op gedrag van werknemers en
werkgevers
o Leidt vaak tot stress, maatregel, boete en dus meer schulden
Relatie schulden en werk:
o Ziekteverzuim hoger, arbeidsproductiviteit lager
o Tijdelijke contracten (soms) niet verlengd
Relatie schulden en sociaal netwerk:
o Negatief effect op sociaal netwerk, vrienden en geliefden trekken zich terug,
dit heeft negatieve invloed op het sociale welzijn
o Leidt vaak tot psychische problemen
Relatie schulden en gezondheid:
o Veel indicaties dat problematische schulden leiden tot gezondheidsklachten
