Samenvatting beeld en vormgeving
Gemaakt door I. Deelen
H1 t/m H4, H6
H1. Design en design management
Algemeen gesteld gaat het bij design om alles wat door mensenhanden doelgericht is ontworpen of
vormgegeven. Design geeft een organisatie een krachtige mogelijkheid zich te onderscheiden van de
concurrentie.
Belang van design
Naarmate het kwalitatieve onderscheid tussen producten en diensten afneemt, nemen de
emotionele aspecten toe. Design speelt hierbij een belangrijke rol.
Door het op elkaar afstemmen van alle onderdelen die het beeld bepalen, ontstaat een
meerwaarde en neemt een organisatie een onderscheidende positie in. (denk aan Mac Donalds:
kleuren rood en geel, kenmerkende M, brede kassalijn, enz.)
Of iets opgenomen wordt in het geheugen ligt aan de emotionele waarden van vormen, kleuren,
beelden, materiaalkeuze en dergelijke. Design zorgt voor emotionele meerwaarde en als het goed
wordt toegepast, creëert het een krachtig en eenduidig beeld van een onderneming als merk of van
de merken van een organisatie.
Betekenis van design
Design levert een bijdrage aan zowel de identiteit van het merk als van de gebruiker. Gedrag van
klanten wordt deels beheerst door het streven naar een eigen identiteit.
Design kan ook een impuls geven aan merken die verouderd zijn. Deze impuls kan zowel een
radicale als een stapsgewijze verandering tot gevolg hebben. (denk aan het veranderde logo van
Shell, unilever, BP en achmea).
Rol van design:
1. Identificatie = design zorgt ervoor dat een organisatie ‘zichtbaar’ en herkenbaar is voor de
doelgroep.
2. Differentiatie = design draagt ertoe bij dat de doelgroepen een organisatie als
onderscheidend zien ten opzichte van de concurrentie. (het communiceren van eigenheid)
3. Overdracht van merkwaarden = design draagt door aspecten als vorm, grootte, kleur,
materiaal, structuur en beeld actief bij aan het tonen en overdragen van de visie en de
waarden van een organisatie. Het geeft de persoonlijkheid en de authenticiteit vorm. Ook
draagt het bij aan psychosociale betekenis van een organisatie en zorgt er dus mede voor dat
de organisatie een ‘beleving’ krijgt.
Corporate en productdesign
Corporate design is het ‘zichtbaar maken’ van een organisatie, de visuele identiteit van een
organisatie. Een organisatie kan nog zo goed zijn, maar als ze faalt in het communiceren met en
,informeren van potentiële kopers, zal ze niet succesvol zijn. Corporate design bestaat uit
communicatiedesign en omgevingsdesign.
Communicatiedesign vormt een belangrijk onderdeel van de totale communicatie van een
organisatie. Het is stuurbaar, in tegenstelling tot bijv. de communicatie van werknemers over
een product of dienst. (websites, banners, brochures, advertenties, enz.)
Omgevingsdesign kan zowel werkelijk als virtueel zijn. Bijv. Bol. Com = alleen virtueel.
Gebouwen en de inrichting daarvan maken duidelijk welke waarden het bedrijf hecht aan zijn
werknemers en klanten. (denk aan het verschil tussen de aldi en albert Heijn)
Productdesign = het fysieke product is de belangrijkste uiting van de organisatie. De kwaliteit van
producten wordt bepaald door harde en zachte factoren. Deze moet de designer in het
productdesign combineren.
Harde factoren representeren de minimale verwachtingen van de gebruiker over het
product, zoals de technische kwaliteit en de functionele eigenschappen, maar ook de kosten
en de prijs in relatie tot andere aanbieders.
Zachte factoren zijn de onderscheidende waarden van het product ten opzichte van dat van
de concurrentie. (milieuvriendelijkheid, gebruiksgemak, materiaalgebruik en de
persoonlijkheid en emotie van het merk).
Het belang voor productdesign is toegenomen, daarvoor zijn enkele reden:
- Markten zijn niet langer homogeen, massaproductie is verleden tijd.
- Producten hebben een steeds kortere levensduur.
- Design levert geld op. (mensen willen het nieuwst mobieltje)
Andere indeling van design
Corporate design = de vormgeving van bijvoorbeeld de website, het jaarverslag, de
Corporate brochures, het interieur, enz.
Marktdesign = de vormgeving, de visuele verschijning van een organisatie op de
commerciële of arbeidsmarkt via onder meer advertising en direct mail.
Klant/leveranciersdesign = de vormgeving van de middelen die ingezet worden om de relatie
tussen de organisatie en de klanten/leveranciers te behouden of te verbeteren.
(relatiegeschenken, uitnodigingen)
Procesdesign = de vormgeving van de middelen ter ondersteuning van bijvoorbeeld het
verkoop- en aftersalesproces. (formulieren, contracten, briefpapier, facturen)
Het totaal van alle designuitingen moeten samenhangend (coherent) en zo veel mogelijk eenduidig
(consistent) zijn.
Designmanagement in perspectief
Designmanagement gaat om het zo efficiënt mogelijk laten verlopen van een ontwikkeling- of
designtraject. Kernwoorden bij operationeel designmanagement zijn: plannen, regisseren en
beheren.
, Strategisch designmanagement (design direction) = het ontwikkelen van een visie en een strategie
zodat organisaties design effectief in kunnen zetten bij het nastreven van de ondernemingsdoelen.
Welke activiteiten kunnen wanneer ingezet worden en hoe kunnen deze activiteiten het best benut
worden.
Opkomst van designmanagement
Een aantal ontwikkelingen dwing organisaties om design en designmanagement goed in te zetten:
- Organisaties opereren steeds meer op wereldniveau.
- Fusies en overnames leiden tot grootschaligheid.
- Design draagt bij aan de ‘company pride’ van de werknemers.
Eenheid in verscheidenheid
Het nastreven van consistentie levert autoriteit op. Het flexibel omgaan met de designregels draagt
bij aan de relevantie en vooruitstrevendheid van de organisatie. Uiteraard moet de verscheidenheid
die ontstaat door een flexibele houding wel geregisseerd worden vanuit een doordacht
designmanagement. Juist in de verscheidenheid moet eenheid te herkennen zijn.
Kerntaken en verantwoordelijkheden van designmanagement
- Ontwikkelen, implementeren, evalueren en onderhouden van de visuele identiteit van een
organisatie.
- Opstellen van regels, richtlijnen en procedures over de visuele identiteit.
- Enthousiasmeren van de medewerkers en andere betrokkenen voor de visuele identiteit van
de organisatie.
- Anticiperen op maatschappelijke, branche- en organisatorische ontwikkelingen die de visuele
identiteit kunnen beïnvloeden.
Bij het ontwikkelen van de visuele identiteit gaat het om het uitstippelen van een traject voor de
realisatie van de visuele identiteit en om de daadwerkelijke ontwikkeling van het logo, de visuele stijl,
enz.
Bij het implementeren van de visuele identiteit gaat het om de daadwerkelijke realisatie en
invoering van de visuele identiteit. (planning en deadlines)
Aandachtspunten bij designmanagement
Voorbeeldgedrag management = leidinggevenden moeten laten zien dat de visuele
identiteit een kernelement is van het bedrijf.
Rol van design = als de visuele identiteit een passieve rol speelt, speelt reclame vaak een
actievere rol. Als de visuele identiteit een actieve rol speelt, speelt reclame vaak een passieve
rol.
Overleg met belangrijke gebruikers = ze moeten vroegtijdig en langdurig bij het ontwikkelen
van de visuele identiteit worden betrokken, om kennis te nemen van problemen en
suggesties voor verbetering.
Positie van designmanagement in de organisatiestructuur = hoe hoger het
designmanagement in de organisatiestructuur is verankerd, hoe beter.