Samenvatting
samenvatting geschiedenis tijdvak 4
- Vak
- Economie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting geschiedenis tijdvak 4, per kenmerkend aspect uitgewerkt. Inclusief begrippen en tabellen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
GeschiedenisTijdvak 4: Tijd van Steden en Staten §1 Oriëntatie
Kenmerkend aspect:
De opkomst van handel en ambachten die de basis legde voor het
herleven van een agrarisch-urbane samenleving
Herleven van de agrarisch-urbane samenleving
1000 n.C: belangrijke vernieuwingen landbouwopbrengst vergroot, zoals drieslagstelsel +
andere technologische vernieuwingen. Meer ruimte voor vernieuwing:
Overschot kon verhandeld worden.
Meer mogelijkheid landbouwspecialisatie, één gewas meer opbrengst
handelaren.
Arbeidsspecialisatie, genoeg voedsel iedereen nieuwe beroepen
(ambachtsnijverheid).
Gevolg: agrarisch-urbane samenleving (steden op kruispunten samenkomsten handel).
In steden: ambachten, verenigd in gildes (veel politieke macht) / besmettelijke ziektes / bij
brand verwoesting groot.
Stad rijk genoeg stadsrechten kopen van heer recht zelfbestuur + andere privileges.
Kenmerkend aspect:
De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende
zelfstandigheid van steden
Opkomst van de stedelijke burgerij
Eenmaal stadsrechten gekocht van heer burgers stad zelf besturen + privileges macht
meestal rijke burgers macht behouden / vergroten conflicten met adel & vorsten.
Burger woont jaar en dag in stad. Voordelen burgerschap:
Burgers waren vrije mensen (in tegenstelling horige boeren land).
Burgers kregen ontheffing van belastingen (mensen buiten stad wel betalen).
Burgers genoten bescherming tegen rechtsvervolging door iemand buiten stad.
Economische positie burgerij steeds beter, voornamelijk ambachtslieden essentieel
belang voor stad / goede economische positie macht toenemende zelfstandigheid
nog meer macht: steden onderling samenwerken (handelsverbond de Hanze).
Zelfstandige steden: bedreiging feodale systeem (minder afhankelijk wetten / rechten).
Heer stadsrechten verkocht: voordelen belastingen + soldaten. Nadeel: minder macht.
Kenmerkend aspect:
Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan
wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
De Investituursstrijd
Verhoudingen tussen kerk & staat onder spaning. Redenen:
1. Geestelijken die leenman van de koning of keizer waren wisten in conflict niet waar
hun trouw lag: bij wereldlijke / geestelijke macht.
, 2. Vorsten benoemden vertrouwelingen tot bisschop en leenman aan zich binden
lekeninvestituur, steeds meer verzet van de kerk (wilde monopolie benoemingen
behouden).
3. Beide zaken zorgden in toenemende mate kritiek op geestelijken en taken. Pausen
wilden zuivering onder geestelijken.
4. Vorsten veel macht gekregen binnen kerk / bemoeiden zich soms met benoeming
paus.
5. Paus probeerde zich meer met vorsten te bemoeien door goddelijke steun voor
vorsten al dan niet in te trekken.
6. Kerk bemoeide zich openlijk met politiek van vorsten.
Conflicten vorsten / pausen Investituursstrijd wie heeft primaat: kerk / staat.
Conflict tot uitbarsting: Hendrik IV, gang naar Canossa, Concordaat van Worms.
Kenmerkend aspect:
De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in
de vorm van kruistochten
Kruistochten
Relatie islam / christendom gespannen. Motieven kruistochten:
Geloof: doorn oog christenen overname Jeruzalem door moslims.
Uitzichtloze situatie arme bevolking Europa: hoop beter leven Midden-Oosten.
Voor adel geen land Europa: hoop elders nieuw land (macht + rijkdom).
Avonturiers: verrijking / onder straf misdaad uitkomen.
Succesvol, maar kruistochten korte duur: 12e eeuw gebieden terug Arabisch gezag.
1291: herovering moslims Midden-Oosten feit.
Kenmerkend aspect:
Het begin van staatsvorming en centralisatie
Staatsvorming en centralisatie
Vroege middeleeuwen:
Vorst: gebrek geldeconomie uitdaging om macht te behouden.
Grip krijgen land: feodale stelsel land uitlenen leenmannen in ruil voor raad en daad rijk
versnipperd over leenmannen, eisten deel belasting / land voor zoons vorst / leenheer
verloor grip gebied.
Late middeleeuwen:
Vorst: rijk centraliseren vestigen één plek macht laten gelden.
Bloei economie: leenmannen werden ambtenaren (belasting heffen + wetten handhaven).
Gevolg centralisatie adel: verlies macht + inkomen oorlogen.
Grootste verandering: cultureel één volk, vorst enige leider, macht accepteren en steunen
oorlogen pogingen staatsvorming.
Honderdjarige Oorlog in rijk gevoel van eenheid met koning leider.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jentevanasch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen