Dit is een samenvatting van het vak Kunst tot 1900. Het document bevat de lessen, stukken uit de gelezen literatuur, antwoord op de vragen uit de leertaak, een schema van de stijlen, de stijlen in het kort uitgelegd en kenmerken per stijl en per stijl een schema van de gebruikte plaatjes
Kunst tot 1900
Les 1. Inleiding in kunst en 14e eeuw + 15e eeuw
Inleiding:
Centrale vraag in de kunstgeschiedenis -> Waarom ziet dit kunstwerk er zo uit? Wat is daar op
invloed geweest?
Vorm
Aspecten van de kunst:
− Functie -> waarom is het kunstwerk gemaakt
− Inhoud -> heeft het kunstwerk een diepere en/of belangrijkere betekenis
− Vorm -> van welke materialen en technieken is het gemaakt
Functie Inhoud
Episodes = gebeurtenissen uit iemands leven
14e eeuw:
− In Nederland en Frankrijk ontstond er een nieuw denkbeeld, namelijk het principe van de gotische
stijl.
− Frankrijk was het meest belangrijkste en rijkste land van Europa. Parijs was het intellectuele
centrum van de westerse wereld
− Er was een methode ontdekt om een kerk te overwelven doormiddel van kruisribben. Dit was veel
doeltreffender. Hierdoor waren er geen zware stenen muren meer nodig en konden er grote
ramen in de muren geplaatst worden
− Beeldhouwer -> voor hun waren de beelden niet slechts heilige symbolen en plechtige
herinneringen aan een morele waarheid. Maar een ieder moest nu een figuur op zichzelf zijn. De
beelden moesten allemaal verschillend in houding en type zijn. Ieder beeld moest doordrenkt zijn
met een individuele waardigheid en zo het leven ingeblazen zijn.
− Kunstenaar begonnen weer, net zoals in de tijd van de Grieken, naar de natuur te kijken. Alleen
nu was het niet om het na te bootsen, maar om te leren hoe een gestalte overtuigend kon worden
gemaakt. Ze gaven dan ook het figuur de tekens van de waardigheid
− het bouwen van kerken was niet meer de voornaamste opgave voor de bouwkunst. Er was vraag
naar meer profane gebouwen. Bijv. raadhuizen, gildehuizen, paleizen, bruggen en scholen
De gulden legende -> een verzameling verhalen over heiligen die oorspronkelijk in het latijn waren en
rond 1260 ontstond
− Er was in de 14e eeuw een behoefte aan menselijke verhalen, die voornamelijk over Maria gingen
− Het christelijke geloof is een grote rol in de leven van de mensen, voorheen was het geloof alleen
voor de elite was.
− Bijv. -> de ouders van Maria konden geen kinderen krijgen en mochten om die reden niet de
tempel betreden. Er komt een engel die zegt dat hij naar de gouden poort moest voor de geboorte
van Maria.
De Franciscanen en de Dominicanen wilde het geloof voor iedereen toegankelijk maken, dit deden ze
door:
− In volkstalen te preken
− De essentie van het geloof over te brengen door de verhalen te vertellen aan de hand van één
persoon
− Ze gingen na denken over hoe ze de informatie over moesten brengen aan de mensen, dus ze
moesten het preken voorbereiden
− Hierdoor gingen de mensen de bijbel beter begrijpen, het gevolg hiervan is dat de vorm en de
inhoud van kunst veranderd.
− De vorm -> verandert omdat Giotto kunst schildert op een manier waardoor de kunst
‘’echt’’ leek
− De inhoud -> de arenakapel gaat voornamelijk over het vertellen van verhalen
,− Door de nieuwe manier van preken komen de bestanddelen van de kunst samen. Dit zijn het
verhaal en de getrouwe afbeelding
Gotiek: 1150-1200/1420-1500
− Het was een versierde stijl met een ontplooiing van de middeleeuwse vormen.
− Daarnaast was er een decorachtig aspect maar met weinig realistische details en heldere kleuren
− Geroemd als een van de eerste kunstenaars die de fresco techniek erg goed beheert
Kunstenaars:
Giotto di bondone 1267-1337
− De Italianen waren ervan overtuigd dat met de verschijning van Giotto een nieuw tijdperk in de
kunst begon
− Hij had de kunst, van het scheppen van de illusie van ruimte op een plat vlak, opnieuw herontdekt.
− Voor hem is het schilderen meer een vervanging van het geschreven woord
− Hij maakte het preken makkelijker door de afbeeldingen herkenbaar te maken
− Hij verheft de schilderkunst tot beeldhouwkunst door te schilderen alsof het de dingen echt zijn. hij
schildert de figuren alsof hij een beeldhouwwerk maakt
− Spectaculair met naturalisme hiermee suggereert hij meer dan men was gewend. Namelijk 3D en
ruimte op een plat vlak. Dit deed hij vooral doormiddel van modeleren en een spel van licht en
schaduw. Een 3D podium waar het verhaal afspeelt
− Hij schildert eenvoudige figuren en vormen (geen tierelantijntjes of figuurtjes om het op te vullen).
Hierdoor was het voordeel dat er niet gefocust werd op afleidende details van de figuren maar dat
er gefocust wordt op de expressie van de gezichten, houdingen en gebaren van de figuren.
Hiermee vertelde hij het verhaal. Er wordt gefocusd op het vertelde verhaal.
− Hij kon realistisch en goed schilderen door kennis van anatomie en klassieke beeldhouwkunst
− Hij werd ook wel als een ‘’keermoment’’ gezien in de geschiedenis voor het perspectief schilderen
− Van het niet echt realistische naar het meer menselijker meer levendiger. Dit werd ook al in de
beeldhouwkunst gedaan
Arenakapel, 1303-1305:
− Alles in de kapel is beschildert behalve de vloer
− Waarschijnlijk heeft hij ook het gebouw ontworpen
− De kapel is beschildert en gebouwd in opdracht van Scrovegni (vandaar de naam
‘’Scrovegnikapel’’) hij heeft nagedacht over de inhoud van de kapel (ook wel het iconografisch
programma)
− De kapel wordt ook wel de arenakapel genoemd omdat op dezelfde plek in de Romeinse tijd
er een arena stond
− Giotto heeft het verhaal zo in beeld gebracht dat het toegankelijk is voor alle mensen dus ook
voor de ongeletterde (educatieve functie, het moet begrijpelijk en helder zijn voor iedereen) de
functie heeft als gevolg dat hij voor de vorm kiest waarbij hij episodes van uit het leven van
Maria en Christus. Vervolgens is het ook erg belangrijk dat het qua vorm ook makkelijk en
toegankelijk eruit ziet
Onderwerpen:
− Leven van Maria
− Leven van Christus
− Passie van Christus
− Lijden en sterven van Christus -> Laatste avondmaal, kruisiging, hemelvaart,
uitstorting heilige geest
− Deugde en ondeugden
Schilderijen in de kapel:
− Laatste oordeel (dag des oordeels) -> aan de ene kant is de hel te zien en aan de
andere kant de hemel. Je ziel wordt afgewogen voor de deuren van de hemel. Deze
afbeelding is te zien bij elke uitgang om de bezoekers van de kerk eraan te
herinneren dat iedereen te maken krijgt met de dag des oordeels. Dit wordt gezien als
een stimulatie voor een goed leven en dus ook voor het geven van geld aan de kerk.
Op de afbeelding zijn er ook deugden en ondeugden te zien, deze zijn weergeven
, doormiddel van personificaties (symbolen in menselijke gedaanten). De deugden
zitten rechts en de ondeugden zichten links.
− Laatste avondmaal -> elementen zoals een aureool geschilderd op een plat vlak
− Fides
− Bewening van Christus -> Maria op het sterfbed voor het eerst vertaald naar het
platte vlak
Aspecten van kunst:
− Vorm -> muurschildertechniek van Buon Fresco, hiervoor moest de kunstenaar
technisch goed schilderen
− Functie -> Scrovegni geeft de opdracht voor de kapel. Dit is bijzonder omdat het niet
in die tijd voorkwam dat er zo een groot religieus werk als opdracht door een
particulier gegeven wordt. Deze opdrachten werden vooral alleen door kerk en
stadsbestuur gegeven. Door geld uit te geven aan de bouw en versiering van de kapel
werd er door Scrovegni gedacht dat hij en zijn familie in de hemel terecht zou komen,
hij had immers geld uitgeven aan het geloof.
− Inhoud -> de schilderijen van Giotto hebben allemaal een eigen verhaal dat met het
christelijke geloof te maken heeft
Plaatjes:
Kunstwerk Titel Kunstenaar jaartal
Arenakapel Giotto di Bondone 1303-1305
Laatste oordeel (Dag des Giotto di Bondone 1303-1305
oordeels)
, Laatste avondmaal Giotto di Bondone 1303-1305
Bewening van Christus Giotto di Bondone 1303-1305
Fides Giotto di Bondone 1303-1305
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nikitaberendrecht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
