Thema 4 Transport
Basisstof 1: Transportsystemen
Transport op kleine afstanden door diffusie
Vatenstelsel van planten bestaan uit: (transport op grote afstanden)
Houtvaten anorganische sapstroom (opwaartse sapstroom van wortels naar de baladeren)
- Vervoeren water en mineralen (zouten)
Bastvaten organische sapstroom (vanuit bladeren naar alle delen van plant)
- Vervoeren water en assimilatieproducten (suikers)
- Centrale cilinder bestaat uit endodermis,
bastvaten en houtvaten.
- Meeste transport verloopt via celwanden.
Bij endodermis juist via de celmembraan.
Want het Bandje van Caspary (kurkbandje)
laat geen stoffen door
- Endodermis ‘bepaalt’ wat in de centrale
cilinder terechtkomt
- Zouten worden met actief transport
opgenomen
- Water volgt door osmose
Transport via houtvaten dankzij 3 krachten: (anorganisch)
1) Worteldruk: water en mineralen worden omhoog gebracht via houtvaten naar de bladeren
Water wordt opwaarts geduwd door:
- Actief transport van zouten in wortel door endodermiscellen
- Osmose in wortel
- Kurkbandje voorkomt tergstroom zouten/water
2) Door capillaire werking van de houtvaten wordt het water omhooggetrokken (mogelijk want
houtvaten zijn nauw)
- Van wortel tot blad zijn watermoleculen
verbonden door cohesie (waterstofbruggen)
o Cohesie co-op (eigen soort)
- Tegen de zwaartekracht in door adhesie (tegen
rand)
o Adhesie andere (andere soort)
, Thema 4: Transport Havo 5
3) Door verdamping van water wordt water aangezogen uit de houtvaten (via de nerven)
- Water verdampt in luchtholtes in bladeren.
- Waterdamp wordt aan buitenlucht afgegeven via de huidmondjes
- Door verdamping neemt oppervlaktespanning toe. Door cohesie/adhesie van watermoleculen
wordt water naar de balderen ‘getrokken’
- Verdamping heeft meer invloed op waterverplaatsing dan worteldruk
- Verdamping verschilt door weeromstandigheden
Transport door bastvaten (organisch)
1) Bastvaten vervoeren organische stoffen (water en assimilatie producten zoals suiker) van een
bron naar een weefsel dat deze nodig heeft dus naar alle delen in de plant
De stroomrichting verschilt per dag/seizoen
2) In de vaatbundels in stengels liggen bastvaten aan de buitenkant, in de nerven in balderen aan
de onderkant
Organische en anorganische sapstroom
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jaragalis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,94. Je zit daarna nergens aan vast.