Beantwoord de volgende vragen:
1. Wat zijn volgens jou de overwegingen om de verantwoordelijkheid voor coördinatie
bij de gemeente te leggen?
2. Kortgestraften (denk aan detentieduur van 3 maanden of korter) zijn aangewezen op
vrijwillige nazorg. Geef aan waarom nazorg aan deze categorie (ex-)gedetineerden in
de praktijk lastig te realiseren is. (NB: driekwart van de gedetineerden zit korter dan 3
maanden vast).
3. Met enige regelmaat wordt gezegd dat ook de vrijwillige nazorg een taak zou moeten
zijn voor de reclassering. Hoe kijk je daar tegenaan? Ben je het eens met deze
opvatting? Beargumenteer waarom je het daarmee eens of oneens bent.
4. In het kader van welke modaliteiten kan gesproken worden van justitiële of
gedwongen/verplichte nazorg? Met andere woorden, op welke categorie
gedetineerden is dit van toepassing?
Uit recidivecijfers blijkt dat onder ex-gedetineerden ongeveer de helft binnen twee jaar
opnieuw in contact komt met justitie. Om de maatschappij te beschermen tegen criminaliteit
en recidive te voorkomen is het van belang dat de terugkeer in de samenleving goed verloopt.
Het aanbieden van nazorg aan (ex-)gedetineerden is een manier om recidive terug te dringen
en een succesvolle re-integratie te bevorderen. Nazorg is gericht op vijf basisvoorwaarden in
het leven van (ex-)gedetineerden, zodat de ex-gedetineerde in een positief stabiele leefsituatie
komt na detentie. Voor een succesvolle terugkeer en voorkoming van recidive is het
belangrijk dat er tijdens detentie al actief wordt gewerkt aan het op orde krijgen van de vijf
basisvoorwaarden1.
Justitiële nazorg
Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen vrijwillige en justitiële (gedwongen)
nazorg. Nazorg binnen het justitiële kader betreft re-integratieactiviteiten die worden
aangeboden op basis van een justitiële beslissing genomen door de Officier van Justitie of
rechter.2 Het ministerie van Veiligheid en Justitie is verantwoordelijk voor gedwongen
nazorg. Indien er na detentie sprake is van een voorwaardelijk of extramuraal traject, zoals
voorwaardelijke invrijheidsstelling, penitentiair programma of door de rechter opgelegde
justitiële verplichtingen, spreekt men van een justitieel kader. Re-integratie activiteiten
worden aangeboden op basis van opgelegde/verplichte bijzondere voorwaarden. De
reclassering is primair verantwoordelijk voor het houden van toezicht op de uitvoering van de
bijzondere voorwaarden en stemt daarbij voor de re-integratie en de invulling van de vijf
basisvoorwaarden vroegtijdig af met de gemeente waar de (ex-)gedetineerde zich vestigt en
waar toezicht wordt uitgevoerd.3
Gemeentelijke verantwoordelijkheid
De coördinatie van vrijwillige nazorg is een verantwoordelijkheid van gemeenten.4
Gemeenten beschikken vanwege hun (mede)verantwoordelijkheid voor zorg, welzijn en
veiligheid van inwoners over middelen, kennis en organisatie om nazorg op te pakken en te
coördineren. Bovendien zijn ex-gedetineerden vrije burgers in een vrije samenleving,
waardoor vrijwillige nazorg geen taak meer is voor justitie.5 Het realiseren van een
1
Rekenkamer Amersfoort 2017
2
Nazorg aan gedetineerden; een ongemakkelijke keten
3
Samenwerkingsmodel 2011
4
Rekenkamer Amersfoort 2017
5
Gevangenisstraf van de toekomst
, succesvolle terugkeer van een gedetineerde is van belang voor een gemeente, omdat hierdoor
de veiligheid wordt verhoogd en overlast wordt teruggedrongen. De daadwerkelijke overlast
en onveiligheid van recidive zal namelijk plaatsvinden binnen gemeenten.6
Gemeenten kunnen vanuit hun wettelijke taken gedetineerden ondersteunen bij het op
orde krijgen van de vijf basisvoorwaarden die centraal staan bij een succesvolle re-integratie.7
Bekend is dat gemeenten veel gedetineerden al voorafgaand aan detentie vormen van hulp of
ondersteuning bieden.8 Met het oog op een persoonsgerichte aanpak op basis van de
levensloopbenadering van de gedetineerde, is het bevorderlijk dat gemeenten deze hulp en
ondersteuning tijdens en na detentie voortzetten. Een laatste overweging voor de
gemeentelijke verantwoordelijkheid betreft de gemeentelijke (beleids)autonomie. Gemeenten
kunnen het beste bepalen en beoordelen welke activiteiten en trajecten noodzakelijk zijn voor
ex-gedetineerde burgers welke zich binnen de desbetreffende gemeente vestigen.9
Rol Reclassering
Sinds 2004 is de reclassering, ten behoeve van de effectiviteit en efficiency van
strafrechtstoepassing, een integraal onderdeel van de strafrechtsketen geworden. De
reclassering werkt louter in opdracht van het Openbaar Ministerie, rechterlijke macht of
gevangeniswezen, het zogenoemde gedwongen kader.10 Hierdoor werd de begeleiding door de
reclassering selectiever toegepast bij doelgroepen met een duidelijk perspectief op effect en
behoorde vrijwillige nazorg niet met tot de taak van reclassering. Gelet op de missie van de
reclassering, het actief bijdragen aan de veiligheid van de samenleving door voorkomen van
criminaliteit en terugdringen van recidive, is juist nazorg na detentie van belang om dit doel te
bereiken. Vanwege kennis over de complexe doelgroep en de expertise op het gebied van re-
integratie van (ex-)gedetineerden, ligt een centrale rol voor de reclassering binnen zowel het
gedwongen als het vrijwillige kader mijns inziens voor de hand.
Wanneer vrijwillige nazorg weer een taak van de reclassering zou worden, pakt dit
tevens gunstig uit voor de continuïteit van zorg. De reclassering is namelijk gedurende het
gehele strafrechtelijke traject werkzaam, waardoor zij over veel informatie van de betrokken
personen beschikken en nazorg persoonsgericht kan afstemmen. Op het moment dat een
justitiële titel eindigt, kan dit nadelig uitpakken indien de begeleiding (niet direct) wordt
opgepakt door een andere organisatie, met name wanneer de gewenste resultaten nog niet zijn
bereikt. Het beoogde continue aanpak van nazorg wordt hierdoor juist niet behaald. Tevens
blijkt dat gemeenten dikwijls reclassering inschakelen voor hulp bij de begeleiding en
ondersteuning van ex-gedetineerden en beschikt ook de reclassering over groot netwerk van
sociale en materiële voorzieningen.
Kortgestraften
Een aanzienlijk deel van de Nederlandse gedetineerden verblijft slechts een korte
periode in detentie. Ongeveer de helft van de gedetineerden verblijft korter dan een maand in
detentie en 75% korter dan drie maanden, de zogenaamde kortgestraften.11 De
veronderstelling is dat kortgedetineerden minder problemen hebben, het eind van detentie is
sneller in zicht waardoor de drempel van re-integratie wellicht lager is. Uit onderzoek van het
WODC blijkt echter dat kortgedetineerden niet minder problemen hebben dan langgestraften.
Ook de recidive is vergelijkbaar met die van langgestraften. In de praktijk blijkt dat
6
Brief minister en staatssecretaris
7
Kansen bieden voor re-integratie
8
Beleidskader bijdrageregeling 2020
9
Beleidskader bijdrageregeling 2020
10
Rekenkamer Amersfoort 2017
11
Rekenkamer Amersfoort
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wiesvanderdonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
