Hoofdconcept ‘Verandering’
Het hoofdconcept verandering verwijst naar richting en tempo van ontwikkelingen in de
samenleving en de mogelijkheden en onmogelijkheden deze te beïnvloeden.
Sociologische kernconcepten
- Rationalisering: Het proces van het ordenen en systematiseren van de
werkelijkheid met de bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van
het doelgericht inzetten van middelen ten einde zo efficiënt en effectief mogelijke
resultaten te bereiken.
- Individualisering: Het proces waarbij individuen in toenemende mate hun
zelfstandigheid op verschillende terreinen kunnen vergroten.
- Institutionalisering: Het proces waarbij een complex van waarden en min of meer
geformaliseerde regels vastgelegd wordt in standaard gedragspatronen, die het
gedrag van mensen en hun onderlinge relaties reguleren.
Politicologische kernconcepten
- Democratisering: Het proces van verandering van de machts- en
gezagsverhoudingen door een grotere inspraak en medezeggenschap van degenen
met minder macht.
- Staatsvorming: Institutionalisering van politieke macht tot een staat.
- Globalisering: Het proces van uitbreiding en intensivering van contacten en
onafhankelijkheden over zeer grote afstanden en over landsgrenzen heen.
Hoofdstuk 1: Van traditioneel naar modern
1.1 Rationalisering
Theocentrisch wereldbeeld = Een wereldbeeld waarin God centraal staat.
- Het wereldbeeld dat we hadden tot de Franse Revolutie (1789).
Antropocentrisch wereldbeeld = Een wereldbeeld waarin de mens centraal staat.
- Het wereldbeeld veranderde na de Franse Revolutie en de Industriële Revolutie
(1850-1900).
Premoderne tijd = Het denken en doen van mensen werd veel meer geleid door:
- Godsdienstige tradities;
- Ingesleten gewoontes;
- Van generatie op generatie overgedragen praktische handelingswijsheden.
Verlichting/ Eeuw van de Rede = Een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in
Europa die ruwweg samenviel in de 18e eeuw.
- Ratio (verstand) stond centraal.
- Bevordering van de wetenschap en intellectuele uitwisseling.
, Moderniteit = Periode van 1800 tot heden, waarin men gelooft dat veranderingen
onvermijdelijk leiden tot vooruitgang, waarvoor wetenschap en technologie zorgen.
- Mensen in de westerse wereld gaan steeds rationeler handelen.
- De productie van kennis en de toepassing van wetenschap is steeds meer centraal
komen te staan.
- Minder aandacht voor het bovennatuurlijke (God).
Rationalisering is gestart door twee ontwikkelingen:
1. Opkomst van het kapitalistische systeem (met het op rationele wijze nastreven van
winst).
2. Toenemende bureaucratisering (met taakspecialisatie) van de staat.
Webers theorie over rationalisering:
Voordelen:
- De verdere ontwikkeling en uitbouw van de wetenschap. Daardoor ontstaat er een
grotere mate van beheersing van sociale processen en de natuur;
- De rationele en efficiënte vormgeving van arbeidsorganisaties. Er is sprake van
efficiency als arbeidsorganisaties rationele worden opgezet.
- Opzetten vanuit het meten van de opbrengst;
- Zoeken naar het juiste personeel op de juiste plaats
- De nadruk op universele formele regels en gelijke behandelingen van gelijke
gevallen. Dit i.p.v. personen gunsten verlenen op basis van emotionele bindingen. Er
is sprake van een formalisering en rationalisering van het recht. Iedereen wordt op
dezelfde manier behandeld in een gelijk geval;
- Het meten van opbrengsten én de aandacht voor de juiste man of vrouw op de juiste
plaats.
Nadelen:
- Een wereld waarin ons bestaan als mens steeds meer dreigt te worden
gecontroleerd. De middelen gaan steeds meer de doelen overheersen. Geld bepaald
hoe we een bepaald doel zullen nastreven;
- Differentiatie in arbeidsverdeling die leidt tot enerzijds vervreemding van werknemers
ten gevolge van de ver doorgevoerde specialisatie van werkzaamheden en
anderzijds tot grote machtsverschillen in bedrijven;
- Vervreemding = Zich niet meer betrokken voelen bij hun eigen werk.
- Zelfvervreemding = De arbeiders waren niet alleen vervreemd van het
product dat ze maakten, maar ook van zichzelf, het menszijn zelf is in een
crisis gekomen en de ontwikkelingsmogelijkheden zijn verminderd of geheel
weggevallen.
- De onpersoonlijke benadering en formele, bureaucratische opstelling in relaties
tussen mensen. Het menselijke aspect speelde geen rol meer in het geheel;
- De hoge eisen die het moderne arbeidsproces aan werknemers stelt waardoor veel
mensen het hele arbeidsproces niet meer aan kunnen. Ze moeten zich melden als
gevolg van stress. Vele mensen krijgen een burn-out.
- De toename van de macht van bureaucratische organisaties.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper itsbluelemonades. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.