,Voorwoord
Voor u ligt mijn afstudeerscriptie voor het afronden van de opleiding Finance and Control aan de
Haagse Hogeschool. Deze scriptie is geschreven voor startupfonds X en betreft een onderzoek naar de
investeringsmotivaties van de potentiële investeerders van X om in een fonds te investeren.
Tijdens mijn meeloopstage bij de X , onder begeleiding van X , heb ik naast de stageactiviteiten
veel gepraat en geleerd over startups. Dit vond ik zo interessant dat ik hier voor mijn
afstudeerscriptie graag meer mee wou doen.
De afgelopen periode heb ik met veel plezier en interesse de onderzoeksopdracht uitgevoerd.
Bij deze wil ik graag X bedanken voor zijn ondersteuning, begeleiding en vertrouwen. Daarnaast wil ik
mijn afstudeerbegeleidster X bedanken voor haar goede en strakke begeleiding. Ook wil ik X
bedanken voor het helpen opstellen van een goede basis voor het onderzoek. Tevens wil ik alle
investeerders bedanken die bereid waren om de enquête in te vullen. Tot slot wil ik X bedanken voor
het verlenen van de benodigde software en licenties om het onderzoek uit te kunnen voeren.
Het schrijven van deze scriptie is een leerzame periode geweest, waarvoor ik X wil bedanken. Ik
kijk er met voldoening op terug.
Ik wens u graag veel leesplezier toe.
X
Zandvoort , 7 juni 2021
1
,Managementsamenvatting
X is medio 2019 opgericht om innovatieve en impactvolle startups in de agri- en foodsector in de
beginfasen te helpen door deze startups kennis en kapitaal te bieden. Voor dit doel heeft X kapitaal
nodig van meerdere investeerders. Om voldoende investeerders aan te trekken biedt X de potentiële
investeerders een propositie, waarin bijvoorbeeld een investeringsbedrag, rendement en/of looptijd
wordt toegezegd. Voor X is het interessant om te weten hoe investeerders de afweging maken voor het
investeren in een fonds in de agri- en foodsector. Het doel van dit onderzoek is het management van X
inzicht te verschaffen in welke factoren de potentiële investeerders het meest belangrijk vinden.
Gedurende dit onderzoek is antwoord gegeven op de hoofdvraag:
“Welke investeringscriteria voor een startupfonds in de agri- en foodsector zijn voor de reeds
bekende investeerders van X het meest gewenst?”.
Om deze vraag te beantwoorden is een viertal deelvragen opgesteld, waarbij uiteindelijk de potentiële
investeerders van X zijn geënquêteerd.
Uit verschillende bronnen is op te maken dat traditionele investeringen gebaseerd zijn op basis
van rendement en risico. Een toenemende zorg voor de planeet heeft hier impact aan toegevoegd.
Ondanks dat meerdere onderzoeken het toenemende belang van impact bevestigen, is er binnen
de literatuur geen informatie beschikbaar over welk van deze drie criteria voor investeerders het
meest van belang is.
Om te onderzoeken of startupinvesteringen risicovoller zijn dan investeringen in reguliere bedrijven,
zijn de faillissementscijfers van startups vergeleken met die van reguliere bedrijven. Op basis van
deze vergelijking is geconcludeerd dat investeringen in startups risicovoller zijn dan investeringen in
andere ondernemingen, met name in de beginfasen van startups. Uit verder onderzoek blijkt dat
investeringen in de beginfasen van startups circa drie keer zo vaak vrijwel niets opleveren, ten
opzichte van investeringen in latere startupfasen. Echter een toenemend belang voor impact maakt
dit verhoogde risico schijnbaar minder relevant.
Voedsel-gerelateerde startups spelen in op veranderende klantbehoeften op het gebied van
vertrouwen in voedsel en impact & duurzaamheid. Door deze behoefte voor duurzaamheid is het
aantal investeringen in startups, ondanks het verhoogde risico, sterk toegenomen. Het aantal
investeringen in agtech startups is zelfs meer dan vertienvoudigd in de periode 2012 tot 2017. Om de
succesfactoren van startups binnen de agri- en foodsector inzichtelijk te maken, zijn vier succesvolle
startups onderzocht. De term ‘succesvol’ betekent in dit onderzoek meer dan €100 miljoen aan
funding en/of meer dan 10 miljoen leden. In deze scriptie zijn bijvoorbeeld Beyond Meat, Hellofresh,
Plenty en Too Good To Go voorbeelden van succesvolle startups. Wat deze startups succesvol maakt
is dat elk van deze startups inspeelt op de veranderende klantbehoeften. Zo hebben deze startups
een sterke focus op onder andere het verminderen van CO2, voedselverspilling en/of watergebruik
en werken ze met grotendeels met een kort en lokaal productieproces.
Om dieper in te gaan op welke criteria het meest van belang zijn voor de potentiële investeerders
van Foodstars, is een enquête opgesteld. Deze enquête is voorgelegd aan de potentiële
investeerders van Foodstars, met als doel om het relatieve belang, ofwel de rangorde, van de
criteria voor het doen van een investering inzichtelijk te maken. Voor dit doel zijn verschillende
methodes waarmee dit gedaan kan worden onderzocht en onderling vergeleken. Van deze
onderzochte methodes is Adaptive Choice Based Conjoint (ACBC) als meest geschikt aangemerkt,
omdat deze, naast het meten van het relatieve belang, dit belang ook kan kwantificeren. Met
2
, behulp van deze methode kan aangetoond worden hoeveel meer invloed één criterium heeft op
de fondskeuze van de respondent dan andere criteria. Daarnaast werkt deze methode met een
kleine steekproefomvang.
De respondent doet afwegingen tijdens een ACBC Marktonderzoek. Op basis van een aantal criteria
genereert ACBC verschillende fictieve scenario’s, in dit geval startupfondsen. Deze fondsen bestaan uit
een aantal door de respondent gewenste en minder gewenste eigenschappen, waarbij de respondent
voor zichzelf af moet wegen of de getoonde combinatie acceptabel is of niet. Door dit proces vaak
genoeg te herhalen met verschillende combinaties, en door de respondent aan het eind te laten kiezen
tussen meerdere acceptabele fondsen, is het mogelijk om het relatieve belang van de opgegeven
criteria te rangschikken en te kwantificeren.
Om de ACBC-enquête niet te belastend te maken voor de respondenten, is de lijst criteria kort
gehouden. Om te onderzoeken welke factoren uit de literatuur in de ACBC- enquête opgenomen
moesten worden is vooronderzoek gedaan in de vorm van een eerste enquête. Deze enquête is
verstuurd naar 12 potentiële investeerders van Foodstars, waarvan 7 respondenten hebben
gereageerd. Uit de enquête blijkt dat impact gemiddeld als meest belangrijk wordt beschouwd en dat
dit de komende jaren nog belangrijker zal worden. Daarna zijn rendement en trackrecord van het
fonds management als meest belangrijk genoemd.
Op basis van de resultaten van de eerste enquête is besloten om impact – rendement – trackrecord
management, onderverdeeld is in ervaring en prestaties – risico – kosten – soort fonds op te nemen in
de ACBC-enquête. De ACBC-enquête is verstuurd naar 35 potentiële investeerders van Foodstars,
waarvan 17 hebben gereageerd. Uit deze enquête komt dezelfde top drie voort, namelijk impact –
rendement – ervaren management, echter in een andere volgorde. Ditmaal is het rendement met
36,5% als meest belangrijk aangemerkt, gevolgd door een ervaren fondsmanagement met 25,3% en
impact met 13,3%.
Als antwoord op de hoofdvraag: Welke investeringscriteria voor een startupfonds in de agri- en
foodsector zijn voor de reeds bekende investeerders van X het meest gewenst?” luidt het antwoord:
rendement – ervaren fondsmanagement – impact. Deze drie punten zijn het meest van belang voor
de potentiële investeerders van Foodstars. Rendement is hierbij de traditionele driver voor
investeringen, die naar verwachting belangrijk zal blijven. Impact is daarnaast een driver die steeds
belangrijker zal worden, door de toenemende zorg voor het klimaat en sociale aspecten. Zo zijn de
Sustainable Development Goals met betrekking tot het klimaat in de enquêtes als meest belangrijk
aangemerkt. Om te overzien dat de rendement- en impactdoelstellingen behaald worden, blijkt een
ervaren fondsmanagement ook erg van belang te zijn.
Op basis van deze conclusies is aan het management van X aanbevolen om bij het investeren in startups
goed te kijken naar hoe de startups inspelen op de veranderende klantbehoeften. Daarnaast is
aanbevolen om verder onderzoek te doen naar wat belangrijk is voor de ervaring van het
fondsmanagement van een startupfonds en een fondsmanagement te vormen dat aansluit op deze
wensen en eisen.
3
