Samenvatting
Samenvatting OOA Cyclus 2.12 (THK Ba2)
Deze samenvatting bevat een uitwerking van alle colleges gegeven in cyclus 2.12 voor de eerste deeltoets van Odontogene Ontstekingen en Acute pijn.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Chiara Eenkhoorn – Tandheelkunde Bachelor 2Samenvatting OOA Cyclus 2.12
Thema: ‘Pulpitis’
College 1 – Anatomie, fysiologie en pathologie van de pulpa (19-02-2021)
H1 – Het pulpa-dentine complex
Endodontologie is het vakgebied dat zich bezig houdt met het behouden van
pulpaweefsel en het bestrijden van infecties in het wortelkanaalstelsel.
Gebitselementen
Glazuur en cement beschermen de gebitselementen en daarmee het lichaam tegen het
binnendringen van (microbiële) toxinen, antigenen en micro-organismen.
® Zowel glazuur als dentine is gespecialiseerd weefsel en heeft daarom geen
vermogen tot regeneratie of genezing.
Afslijting, fracturen en vooral cariës kunnen een lek veroorzaken in het glazuur,
waardoor er toegang ontstaat naar de andere weefsels, zoals de pulpa. Wanneer de
pulpa mild geprikkeld wordt, zal er extra (secundair) dentine afgezet worden om het
lek/gat te dichten en daarmee de pulpa te beschermen.
Dentine
Er worden verschillende vormen van dentine afgezet:
• Primaire dentine: dit is het dentine wat tijdens de tandvorming aangelegd wordt.
• Secundair dentine: dit is het dentine wat na het primaire dentine in langzaam
tempo aangelegd wordt en afgezet wordt tegen de wanden van de pulpaholte en
tubuli.
Þ Dit proces versneld bij milde prikkeling.
• Tertiair dentine: dit dentine heeft een onregelmatige structuur en wordt afgezet
door odontoblastachtige cellen.
Þ Dit dentine wordt afgezet als de
oorspronkelijke odontoblasten zijn
afgestorven als gevolg van een prikkel,
zoals cariës.
Pulpa
De pulpa bevat specifieke cellen, namelijk de odontoblasten. Verder bestaat de
pulpa uit bindweefsel, hierdoor kan het net zoals de rest van het lichaam
reageren op toxinen, antigenen, hitte en andere trauma’s met een afweerreactie.
Daarnaast bevat de pulpa ook bloedvaten, lymfevaten en zenuwweefsel.
® Dit is dan ook de reden dat veel ontstekingen in het lichaam dentaal van
oorsprong zijn.
Om homeostase te handhaven reageert het lichaam bij een laesie met een
immuunreactie en ontsteking, om de infectie op te ruimen en te proberen om het ‘gat’,
dat door een cariëslaesie is ontstaan, te dichten.
1
,Chiara Eenkhoorn – Tandheelkunde Bachelor 2
De pulpa wordt samen met de odontoblasten en hun uitlopers in de
dentinetubuli beschreven als het endodontium. Samen met het
dentine wordt het beschreven als het pulpa-dentinecomplex.
® Daar waar het pulpa-dentinecomplex overgaat in het
parodontium wordt het aangeduid als het meta-
endodontium.
Het gebied rondom de wortelpunt wordt de peri-apex genoemd.
Herhaling: het parodontium bestaat uit de gingiva, de alveolaire
mucosa, het wortelcement, het parodontaal ligament en het
kaakbot.
Het pulpadentine-complex staat in contact met het parodontium.
Infectie van het wortelkanaalstelsel
Door cariës kan er uiteindelijk een infectie van het wortelkanaalstelsel ontstaan, wat kan
leiden tot necrose. Wat gebeurt er dan? Doordat er bacteriën binnendringen door het
glazuur en dentine heen, komen afweercellen in contact met bacteriën en/of bacteriële
producten.
® Het lichaam reageert hierop door een afweerreactie vanuit het endodontium op
gang te brengen.
Bij necrose en infectie van het pulpaweefsel hebben micro-organismen, antigenen en
toxinen vanuit het wortelkanaal een directe en gemakkelijke toegang tot de rest van het
lichaam, doordat zij door het foramen apicale het lichaam binnen kunnen treden.
Als de pulpa necrotisch is geworden hebben de humorale- en cellulaire afweer geen
toegang meer tot het wortelkanaalstelsel. Of wel, zodra de pulpa necrotisch is, is er niks
meer aan te doen en zal er een wortelkanaalbehandeling uitgevoerd moeten worden.
Het wortelkanaalstelsel
Het wortelkanaal is erg gecompliceerd. Het doen van een
wortelkanaalbehandeling is dan ook erg lastig en gaat niet altijd goed. Het
reinigen en desinfecteren van het wortelkanaalstelsel is moeilijk, door alle
vertakkingen en het onregelmatige dentine oppervlak.
H2 – Gevaren voor de pulpa
Het pulpa-dentine complex
Het pulpa-dentine complex worden beschermd door het glazuur, cement en
het parodontium. Hierdoor wordt het afgeschermd tegen toxinen en
antigenen uit de buitenwereld.
® Een lek in deze beschermlaag, zoals cariës, zorgt ervoor dat er een lokale
ontsteking ontstaat, ook wel pulpitis genoemd.
Er zijn ook veel andere factoren die pulpa negatief kunnen beïnvloeden, zoals:
• Natuurlijk trauma
• Iatrogeen trauma
• Erfelijke ziekten
2
,Chiara Eenkhoorn – Tandheelkunde Bachelor 2
• Verworven systeemziekten
• Algemene aandoeningen
• Leeftijdseffecten
Abnormaal grote pulpaholtes
Er kunnen ook abnormaal grote pulpaholtes ontstaan. Dit kan ontstaan doordat het
proces van afzetting van secundair en/of tertiair dentine verstoord raakt, met als gevolg
dat de pulpaholte groter is dan normaal. Dit kan leiden tot:
• Odontodysplasie (= ghost teeth)
• Shell teeth
• Enkele vormen van opalescent dentine
• Osteomalacie, rachitis
• Taurodontie, abnormaal hoge pulpahoorns
Odontodysplasie Taurodontie
Vernauwing en obliteratie van de pulpaholte
Er kan ook sprake zijn van een vernauwing of dichtslibben van de pulpaholte. Bij de
volgende afwijkingen is er vaak sprake van een vernauwing of obliteratie:
• Meeste vormen van opalescent dentine
• Dentine-, pulpdyplasie
• Dentinogenesis imperfecta
• Nierinsufficiëntie, -dialyse en -transplantaat
• Voortschrijden leeftijd
• Chronische pulpitis
• Als gevolg van luxatie of tandletsel op jonge leeftijd
Dentinogenese imperfecta Obliteratie na trauma
Degeneratieve veranderingen van de pulpa
Aandoeningen die geassocieerd zijn met degeneratieve weefselveranderingen,
onregelmatige verkalkingen en pulpastenen zijn:
• Homozygote sikkelcelanemie
• Herpes Zoster (= gordelroos)
• Diabetes mellitus
Daarnaast kunnen ook cariës, parodontopathie en iatrogene schade zorgen voor
veranderingen van de pulpa.
3
, Chiara Eenkhoorn – Tandheelkunde Bachelor 2
Het pulpa-dentine complex bestaat uit: het dentine, de pulpa en de odontoblasten.
Eigenschappen van dentine
De dikte van de dentinekap is 3-3,5 mm en deze is opgebouwd uit anorganisch- en
organische materiaal:
• Anorganisch materiaal (70%): hydroxylapatiet kristallen Ca10(PO4)6(OH)2.
• Organisch materiaal (20%): collageen type I, fosforproteïnen en proteoglycanen.
Þ Van deze 20% organisch materiaal is 91% collageen!
De overige 10% bestaat uit water.
Het dentine bevat dentinetubuli en hierin zit het Tomes proces.
DUS:
- Hoe dichter bij de pulpa, hoe groter de diameter van de tubuli. Deze
hebben een diameter van ongeveer 0,5 µmm.
- Hoe dichter bij het buitenoppervlak van de tand, hoe kleiner de
diameter van de tubuli. Deze hebben een diameter van ongeveer 2,5-3 µmm.
Dentinetubuli bevatten onder andere: uitlopers van de odontoblasten (= Tomes
proces), collageenvezels, plasmaproteïnen, kristallijn materiaal, zenuwvezels.
® Daarnaast zitten in het predentine dendrieten van cellen van het
immuunsysteem.
Odontoblasten
Odontoblasten zijn de cellen die zorgen voor de afzetting van predentine en bieden
daardoor bescherming aan de pulpa, omdat hierdoor de doorlaatbaarheid voor
macromoleculen afneemt.
® Predentine wordt, nadat de eiwitmatrix
gemineraliseerd is, dentine.
De odontoblasten hebben uitlopers in de
dentinetubulus, welke de vezels van Tomes
worden genoemd. Deze hebben een lengte van
0,1-1,0 mm. De dentinetubuli zijn met elkaar
verbonden door middel van kanalen.
De odontoblasten zijn door middel van gap
junctions aan elkaar verbonden.
Classificatie van dentine
Dentine kan onderverdeeld worden in intertubulair- en peritubulair dentine:
• Intertubulair dentine: is het dentine dat tussen de tubuli ligt.
• Peritubulair dentine: is het dentine dat in de tubulus afgezet
wordt
Þ Ook wel het secundaire dentine.
Het peritubulaire dentine geeft stevigheid aan de tubulus en is 40%
meer gemineraliseerd dan het intertubulair dentine. De afzetting
hiervan versnelt bij prikkeling van de pulpa.
® Gevolg hiervan is dat de tubuli smaller worden met als gevolg
een verminderde permeabiliteit.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chiaraeenkhoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen