Samenvatting
Samenvatting Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht
Hoorcolleges en werkgroepen van het vak Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht voor de master Jeugdrecht
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: pytrik992 • 3 jaar geleden
Door: douaeyoussef • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Personen- enfamilierecht vanuit de minderjarige
belicht
Week 1: Family life, private life, afstamming & gezag
Family life
Is een sleutelbegrip, volgt uit art. 8 EVRM; bescherming van familieleven van mensen die met elkaar een
persoonlijke betrokken hebben. Er is geen inmenging mogelijk, tenzij er aan 3 voorwaarden is voldaan: bij wet
voorzien, noodzakelijk, en noodzakelijk met het oog op een legitiem doel (lid 2). Art. 8 EVRM is geen absoluut
recht, het is een relatierecht; het moet in een relatie of gemeenschap worden verwezenlijkt.
Marckx arrest van het EHRM (1979), over een Belgische bewust ongehuwde moeder (bom). Toen haar kind
werd geboren moest ze deze erkennen, omdat het kind niet binnen een huwelijk was geboren. Zelfs als ze
erkende, had ze alsnog niet dezelfde familierechtelijke banden als het wel binnen een huwelijk was. Zij vond
dit discriminatie en een schending van haar mensenrechten, maar de Belgische rechters wezen dit af. Toen
naar het EHRM met een beroep op art. 8 EVRM. Het EHRM vond de regeling discriminatoir (art. 14 EVRM) en
in strijd met haar recht op family life (art. 8 EVRM). Discenting opinion: hiermee komt er een positieve
verplichting bij voor de staat om deze betrekkingen actief te beschermen.
Arrest had enorme impact op wetgeving in Europese landen. Er kwamen steeds meer betrekkingen bij die ook
onder art. 8 EVRM vielen, zoals tussen echtgenoten, samenwoners, ongehuwden en hun kind, grootouders en
kleinkinderen, pleegouders en pleegkinderen (na verloop van tijd), en biologische vader en kind mits
bijkomende omstandigheden. Bij family life komt het recht op omgang.
Verbreken family life is mogelijk, maar alleen in extreme omstandigheden. Niet enkel door tijdsverloop. Na
UHP en gezagsbeëindiging, adoptie, blijft familieleven bestaan en moeten ouders de mogelijkheid hebben om
omgang af te dwingen. Echtscheiding verbreekt niet de band tussen ouders en kind, detentie ook niet.
Intended family life & private life
Voorgenomen gezinsleven kan bij uitzondering binnen de reikwijdte van art. 8 EVRM vallen.
Anayo/Duitsland arrest en Schneider/Duitsland arrest. In beide zaken werd een kind binnen een huwelijk
geboren, maar met een andere verwekker dan de man. Juridisch is de echtgenoot de vader. De verwekker
wilde omgang met het kind, maar de echtgenoten weigerden. Verwekker ging naar de rechter, maar het
Duitse recht erkent geen recht op omgang tussen een kind en de verwekker. EHRM keek naar familieleven.
Deze persoon wilde wel familieleven, maar kreeg de mogelijkheid niet. EHRM: er is zeker wel privéleven en
dat betekent dat je in ieder geval de mogelijkheid moet hebben om het verzoek tot omgang voor te leggen
aan een rechter. Die moet een belangenafweging maken. In deze zaken hadden de mannen niet de
mogelijkheid gehad het voor te leggen aan de rechter, dus was er een schending van art. 8 EVRM. Bij family
life en intended family life heb je het recht op omgang, dat wordt alleen verbroken als rechter niet in het
belang van het kind vindt. Private life: recht om te vragen bij de rechter om omgang.
Het recht op private life kan leiden tot het recht op omgang, maar ook tot het recht op juridische erkenning
van feitelijke band tussen draagmoederkind en wensmoeder. Mennesson I en II/ Frankrijk arrest. Franse
wetgeving gaf geen mogelijkheid voor erkenning van een juridische band tussen kind en wensmoeder. EHRM:
er moet een mogelijkheid zijn om de juridische band te erkennen.
Hämäläinen/Finland arrest. Man en vrouw trouwen en krijgen een kind, man is transgender en wordt ook
vrouw. Nationale wetgeving vereist voor aanpassing geslacht in bevolkingsregister dat het huwelijk wordt
omgezet in geregistreerd partnerschap (of beëindigd wordt), maar vrouwen willen getrouwd blijven dus lukt
aanpassing niet. EHRM: er is geen consensus bij lidstaten over een huwelijk tussen partners van gelijk geslacht
en de gevolgen van geslachtsverandering voor een bestaand huwelijk. Onderwerpen kennen gevoelige morele
en ethische aspecten, dus staten hebben een ruime margin of appreciation. In casu biedt de nationale
wetgeving verschillende opties: getrouwd blijven en ongemak voor lief nemen, omzetting huwelijk in
geregistreerd partnerschap of echtscheiding. Omzetting naar GP leidt niet tot essentiële veranderingen voor
Pagina 1 van 21
,vrouw, want duur partnerschap wordt niet aangetast en voogdijschap over kind ook niet. Omzetting is
daarom geen onevenredige maatregel. Dus geen schending art. 8 EVRM.
Afstamming
Er zijn vier hoofdvormen voor het tot stand komen van een afstammingsband: van rechtswege, erkenning,
gerechtelijke vaststelling van ouderschap en adoptie. Afstamming bepaalt wie de ouders zijn in juridische zin.
Vroeger waren dit vader en moeder, nu kunnen het ook twee moeders of twee vaders zijn. De band met je
ouders is bepalend, daarmee krijg je automatisch de rest van de familie erbij door bloed- of aanverwantschap
(broers en zussen, grootouders, neven/nichten). Aan juridisch ouderschap zijn veel rechtsgevolgen gekoppeld,
dus het is belangrijk om te weten wie de juridische ouders zijn. De belangrijkste rechtsgevolgen van het
juridisch ouderschap zijn: onderhoudsplicht jegens het kind, erfrecht, gezag, naamrecht en nationaliteit.
Er zijn verschillende soorten ouders:
1. Juridische ouder (is ook adoptieouder): heeft de meeste rechtsgevolgen;
2. Biologische ouder;
3. Sociale ouder: degene die je als ouder beschouwt en die voor je zorgt, maar geen juridische positie;
4. Pleegouder;
5. Stiefouder: iemand die met jouw ouder is getrouwd / GP heeft.
Moederschap (art. 1:198 BW). Moeder is de vrouw die het kind baart, haar echtgenote of gp-partner, mits
donorverklaring, de vrouw die het kind heeft erkend, geadopteerd of ouderschap gerechtelijk is vastgesteld.
In de donorverklaring staat dat de identiteit voor de geboortemoeder onbekend is, dit is een voorwaarde om
het ouderschap van de duomoeder van rechtswege te laten ontstaan. Als de duomoeder voor de geboorte
het kind erkent wordt ze ook juridisch ouder. Hiermee wordt wel de positie van de donor uitgesloten.
Vaderschap (art. 1:199 BW) is vergelijkbaar als voor het moederschap. Er is geen donorverklaring vereist,
maar er zou wel een donor kunnen worden gebruikt en dan wordt de man in het huwelijk juridisch vader van
het kind. De positie van de verwekker van het kind is iets sterker dan die van de duomoeder.
Aan ouderschap dat door een huwelijk/GP ontstaat zit van alles automatisch vast. Zonder huwelijk/GP moet je
het los stap voor stap regelen als je het wil, zoals erkenning en het regelen van gezag. Erkenning: art. 1:203 en
1:204 BW. Voorwaarden: het kind kan niet al twee ouders hebben, de erkenner moet minstens 16 jaar zijn, de
moeder moet toestemming geven als het kind nog geen 16 jaar is, en als het kind 12 jaar of ouder is moet het
kind ook toestemming geven. Als hier niet aan voldaan is, is de erkenning nietig. Als de moeder geen
toestemming geeft, kan vervangende toestemming worden gevraagd bij de rechter (tenzij). Dit kan worden
gevraagd door de verwekker (kind verwekt op natuurlijke manier, seks), de biovader (donor) met family life
(art. 1:204 lid 3 BW) en door de instemmende levensgezel (art. 1:204 lid 4 BW; ander beoordelingscriterium).
Rechtspraak over vervangende toestemming. Emotionele weerstand van moeder is niet genoeg voor het
weigeren van vervangende toestemming. Ernstige geweldsdossiers, angst na geweld, stalkers of emotionele
stabiliteit van moeder kunnen wel tot weigering leiden. Toestemming geven aan een ander dan de verwekker
om te erkennen is voorwaardelijk; de verwekker heeft het recht om als eerste te proberen het kind te
erkennen en een verzoek om vervangende toestemming in te dienen (binnen 3 maanden). Pas als dat niet lukt
en bij de rechter de vervangende toestemming is geweigerd kan moeder toestemming aan een ander geven.
Problematiek voorwaardelijke toestemming
Als de moeder aan een ander dan de verwekker toestemming geeft om te erkennen, terwijl de verwekker
mogelijk wil erkennen, dan zijn er drie situaties mogelijk. Als de verwekker meteen in actie komt, hij moeder
vraagt om toestemming en zij zegt nee, en hij dient binnen 3 maanden een verzoek vervangende
toestemming in, dan vindt er een reguliere beoordeling plaats. Als de verwekker pas na verloop van tijd met
zijn wens tot erkenning komt, dan zijn er 2 beoordelingsmaatstaven denkbaar. Als hij niet eerder in actie had
kunnen komen, dan is er een minder strikte maatstaf: heeft moeder in redelijkheid kunnen komen tot het
geven van toestemming aan een ander (is een belangenafweging). Als de verwekker eerder actie had kunnen
nemen, maar heeft stilgezeten, dan geldt de strikte maatstaf: heeft moeder misbruik gemaakt van haar
bevoegdheid tot het geven van toestemming (bijv. alleen nieuwe partner toestemming gegeven zodat de
verwekker niet meer kon erkennen). Uit art. 1:204 lid 3 BW volgt: in principe toestemming, tenzij.
Pagina 2 van 21
, Voor duomoeders geldt een ander toetsingscriterium: vervangende toestemming moet in het belang van het
kind zijn (art. 1:204 lid 4 BW).
Hof Arnhem-Leeuwarden 16 juni 2020: na onderzoek van de Rvdk; moeder heeft in redelijkheid toestemming
kunnen geven. Belangenafweging: belang kind bij rust en ongestoorde sociaalemotionele ontwikkeling in het
gezin van moeder. Afgewezen.
Hof Amsterdam 14 juli 2020: Ouders zaten in mediation, vader was te laat, dus strikte maatstaf. Hof: van
moeder had verwacht mogen worden dat ze gewacht zou hebben totdat mediation tot een einde zou zijn
gekomen, dus nu is de toestemming alleen verleend om verwekker buiten de deur te houden. Toegekend.
Gerechtelijke vaststelling ouderschap (art. 1:207 BW). Als degene die kan erkennen dat niet wil doen
(verwekker of instemmende levensgezel), kan omgekeerd de moeder naar de rechter om het vaderschap
gerechtelijk te laten vaststellen. Doorgaans is bewijs nodig, zoals bijv. DNA of foto’s, maar meewerking
hieraan door de familie kan in het civiele recht niet worden afgedwongen. Zonder bewijs kan de rechter
beslissen zoals hem gerade voorkomt, kan ook zonder bewijs tot vaststelling leiden.
Adoptie
Adoptie van een kind in Nederland: art. 1:227/228 BW. Vereisten:
- Kind heeft van ouder in hoedanigheid van ouder niks meer te verwachten, ouder(s) geen gezag
- Alleen adoptie minderjarigen
- Minimaal leeftijdsverschil kind en adoptant 18 jaar
- Geen grootouderadoptie
- Afstandsmoeder moet minimaal 16 jaar zijn
- Afstandsouder heeft relatief veto (ouder die afstand doet moet dat vrijwillig doen)
- Minimale verzorgingstermijn van 1 jaar
Adoptie van een kind uit het buitenland is geregeld in het Haags adoptieverdrag, de Wet opneming
buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka) en art. 10:107 e.v. BW. Uitgangspunt Haags adoptieverdrag:
adoptie moet altijd in het kennelijk belang van het kind zijn. Ook: kind moet zoveel mogelijk in het land van
herkomst opgroeien, pas als dat niet mogelijk blijkt is interlandelijke adoptie mogelijk. Adoptie is moeilijk,
want het is duur en je moet voorlichtingscursussen volgen. Kind kan ook erg beschadigd zijn.
Extra eisen in Wobka: verplichte cursus, max leeftijd adoptanten 42, max 40 jaar leeftijdsverschil tussen
adoptant en kind, leeftijd kind max 6 jaar. Bij een verzoek door 2 personen of stiefouderadoptie geldt het
vereiste van minimaal 3 jaar samenleven. Voor 2 vrouwen geldt een afwijkende regeling: geen
samenleeftermijn, geen minimale verzorgingstermijn & in het geval van een geregistreerde donor wordt het
toegewezen, tenzij het niet in het belang van het kind is (dus omgekeerd dan andere adoptie). Deze regeling
kwam tot stand omdat duomoederschap eerst niet geregeld was, maar nu kan de duomoeder erkennen.
Einde ouderschap
Ontkenning ouderschap (art. 1:200 en 1:202a BW). Als ouderschap van rechtswege is ontstaan door huwelijk
met geboortemoeder, maar de ouder is niet de biologische ouder. Kan worden verzocht door beide ouders en
door het kind zelf. De ouders kunnen niet ontkennen als voor het huwelijk of GP kennis was van de
zwangerschap, of is ingestemd met de daad van verwekking/ vruchtbaarheidstraject. Voor ouders geldt een
kortere termijn om het verzoek in te dienen dan voor het kind.
Vernietiging erkenning (art. 1:205 en 1:205a BW). Op grond dat de erkenner niet de biologische ouder is. Kan
door het kind binnen 3 jaar na bekendwording met de werkelijkheid. Of door ouders binnen 1 jaar, mits
bedreiging, dwaling, bedrog of misbruik van omstandigheden tot erkenning heeft geleid.
Terugdraaien gerechtelijke vaststelling ouderschap is heel moeilijk, kan alleen op grond van art. 382 Rv;
bedrog of valse stukken. Herroeping adoptie kan alleen door het kind zelf. Heeft het kind maar vrij kort de tijd
voor (tussen 20 en 23 jaar), maar in jurisprudentie wordt dit toch ruim genomen door rechters.
Gezag
Gezag bestaat uit ouderlijk gezag of voogdij en heeft betrekking op de minderjarige, het bewind zijn vermogen
en zijn vertegenwoordiging in burgerlijke handelingen in en buiten rechte (art. 1:245 BW). Er is een belangrijk
verschil in de positie van een voogd en de positie van ouders als het gaat over het bewind over het vermogen
Pagina 3 van 21
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulettevanoosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen