Hoofdstuk 6
Psychosociale begeleiding door de Fysiotherapeut
Verschil tussen psycholoog en de fysiotherapeut:
Psycholoog richt zich op disfunctionele cognities, emoties en gedragingen met als hoofddoel het
verbeteren van het psychosociale functioneren.
Fysiotherapeut richt zich ook op het beïnvloeden van cognities, emoties en gedragingen maar vooral
voor zover dit noodzakelijk is voor een optimaal bewegend functioneren. Zoals bijvoorbeeld kennis
over adequaat beweeggedrag, beweegplezier bevorderen en motorische veranderingen. Hij kan zich
ook richten op cognities, emoties en gedragingen die geen direct verband hebben met het bewegend
functioneren, maar die wel een algemene herstel belemmerende factor zijn.
Fysiotherapie kan ook bij sociaal-emotioneel herstel een bijdrage leveren door bijvoorbeeld te
richten op lichaamsbewustwording of ontspanningsinstructies, maar dit staat verder van de kern van
het vak af.
Beschouwd vanuit het beroepsprofiel behoort het behandelen van spanningsklachten zonder gericht
te zijn op het verbeteren van de gezondheid met betrekking tot het bewegen, niet tot het domein
van de fysiotherapie. Wel is de roep om leefstijlinterventies die door de fysiotherapeut ondersteund
worden groter geworden.
Fysiotherapeuten kunnen wel cognitieve gedragstherapie inzetten door bijvoorbeeld gebruik te
maken van graded activity of graded exposure om catastrofale cognities te achterhalen en ter
discussie te stellen.
Kunst en kunde in de interactie met de patiënt
Kunst: een zekere mate van virtuositeit die erg lastig te beschrijven is. Twee fysiotherapeuten die
gelijke experts zijn in kunde ( kennis, vaardigheden en juiste attitude) zullen beide goede resultaten
halen, maar degene die wat extra heeft in kunst van het hulpverlenen zal de beste resultaten krijgen.
Kunst is moeilijk aan te leren, aanleg, motivatie en het leven dragen hieraan bij.
Algemene psychologische interventies:
Algemene psychologische interventies bestaan uit
- Welomschreven basale communicatieve vaardigheden, zoals doelgericht stilzwijgen,
attenderen, beknopt samenvatten en parafraseren, gevoelens reflecteren, interpreteren en
confronteren.
- Het communiceren van een ‘’groeibevorderende’ therapeutische basishouding met als
kernelementen: echtheid van de fysiotherapeut, onvoorwaardelijke acceptatie van de
patiënt en empathie.
Onvoorwaardelijke acceptatie, empathie en echtheid communiceren, zijn gedragingen die aansluiting
zoeken bij de patiënt
Verduidelijken, confronteren en interpreteren zijn gedragingen die ontregelen en daarmee moet je
als fysiotherapeut behoedzaam toepassen.
Specifieke psychologische interventies: Zijn psychologische procedures die heel precies worden
ingezet op specifieke aspecten van het gezondheidsprobleem van de patiënt. Bij deze interventies
moet de grens tussen psychologie en fysiotherapie goed bewaakt worden.
Niveau van pychologische complexheid van het
gezondheidsprobleem
Ongecompliceerd: Er is sprake van een klacht over het bewegend functioneren bij een in psychisch
opzicht stabiel persoon met een voor hem betekenisvol leven.
, Licht gecompliceerd: Naast klachten over het bewegend functioneren heeft de patiënt enkele
disfunctionele opvattingen over ziekte en / of ziekte gedragingen en mogelijk spelen ook emoties
rondom de aandoening of de beperkingen een rol. Deze opvattingen en gedragingen zijn relatief
eenvoudig te corrigeren door voorlichting. Persoon is in psychisch opzicht stabiel met een
betekenisvol leven. Er is voldoende zelfregulatie aanwezig, maar de zelfsturing tav het
gezondheidsprobleem is niet optimaal.
Matig gecompliceerd: Er is sprake van een klacht over het bewegend functioneren. De patiënt heeft
ziekteopvattingen en/of gedragingen die dermate disfunctioneel en hardnekkig zijn dat eenvoudige
voorlichting niet corrigeert. De impact van het probleem manifesteert zich op verschillende
levensgebieden en er zijn duidelijk ongunstige persoonskenmerken aanwezig. Er kunnen ook externe
factoren mee spelen zoals relatie of financiële problemen. De zelfregulatie is onvoldoende door
ongunstige persoonskenmerken. De zelfsturing wordt bemoeilijkt door externe factoren. Aanpak is
zowel op biomedisch domein als op psychologisch als psychosociaal domein. De fysiotherapeut moet
hierin behendig zijn om deze factoren te herkennen en eventueel te beïnvloeden en anders minimaal
er rekening mee te houden zodat het zorgproces zo min mogelijk wordt beïnvloed. De fysiotherapeut
maakt gebruik van specifieke interventies zoals gedragsmatige, adem- en ontspanningsmethodieken,
specifieke gespreksvaardigheden en methodieken gericht op lichaamsbewustwording en
bewegingsexpressie.
Zwaar gecompliceerd: Er is sprake van een klacht over het bewegend functioneren. Er zijn duidelijke
disfunctionele ziekteopvattingen, ziekte gedragingen en emoties. Naast ongunstige
persoonskenmerken, is psychopathologie aan de orde. Er kan sprake zijn van
persoonlijkheidsstoornissen of traumatische gebeurtenissen in het verleden of heden. De
zelfregulatie is uitermate laag. De patiënt heeft zich passief bij de problematiek neergelegd en kan
het niet aan. Patiënt is mogelijk ook als overspannen te kenmerken. De fysiotherapeut zal
psychologische tact en over een specifieke attitude moeten beschikken om een adequate zorgrelatie
met deze complexe patiënt op te bouwen. Tevens moet hij samen kunnen werken met anderen en
zijn eigen grenzen wat betreft deze problematiek kennen. Het fysiotherapeutische beleid is minder
actief ingrijpend dan bij matig gecompliceerd. Op de voorgrond staat het adequaat omgaan met de
factoren die het zorgproces kunnen belemmeren om hier een halt toe te roepen. De behandeling
heeft een sterk multidisciplinair karakter.
Effectiviteit van psychologische interventies door psychologen, huisartsen en
fysiotherapeuten
Psychotherapie is bewezen effectief, 70 % ervaart voordeel van therapie en 40-60% herstelt tot
‘normaal’ functioneren. De grootste winst wordt in het begin van de therapie behaald, maar groeit
met meer sessies wel door. Feedback door meetinstrumenten in te zetten helpt de therapeut met
stagnerende gevallen te herkennen.
Oorzaken buiten de therapie zoals omgeving, verwachtingen en algemene psychologische
interventies bepalen voor 85% het totaal effect van psychotherapie. Een fysiotherapeut doet er goed
aan om vooral te investeren in algemene psychologische interventies. Het is verstandiger dat hij goed
leert communiceren dan dat hij specifieke psychologische interventies aanleert. Het effect van dit
soort behandelingen binnen de fysiotherapie is nog onbekend. Er zijn wel verschillende onderzoeken
naar gedaan, maar nog niet voldoende. Het lijkt wel dat fysiotherapeuten m.n. psychosomatische in
een goede situatie zitten. Ze hebben een laagdrempelige uitstraling, frequent contact en de
contactduur per sessie is lang genoeg.
Contouren van grenzen
De fysiotherapeut weet om te gaan met een ongecompliceerd en een licht gecompliceerd
gezondheidsprobleem. Het matig en zwaar gecompliceerde probleem is niet vanzelfsprekend.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anissaschoonbrood. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.