Leerdoelen:
5.1 beschrijf de belangrijkste structurele kenmerken van de epidermis met hun functionele
betekenis:
De huid is een orgaan dat bestaat uit het uitwendige epitheel of de epidermis (opperhuid) en
het daaronder gelegen bindweefsel van de dermis (lederhuid of cutis). De huid kent ook
accesoire structuren; o.a. de haren, nagels en verschillende exocriene klieren.
De belangrijkste functies van de huid, zijn:
- bescherming: beschermt de onderliggende organen en beperkt het verlies van
lichaamsvloeistoffen
- temperatuurregeling: door de warmte-uitwisseling met de omgeving te reguleren
- vorming en opslag van voedingsstoffen: in de epidermis wordt Vitamine D gevormd, en in
het vetweefsel van de hypodermis zijn grote hoeveelheden vetten opgeslagen.
- zintuigelijke gewaarwording: zintuigen in de huid detecteren tast-, druk-, pijn- en
temperatuurprikkels en zenden deze informatie naar het zenuwstelsel door.
- uitscheiding of afscheiding: klieren in de huid scheiden zouten, water en organische
afvalstoffen af. Daarnaast scheiden gespecialiseerde klieren in de huid melk af.
De epidermis bestaat uit een meerlagig plaveiselepitheel met verschillende cellagen
(=strata). Dikke huid zoals handpalmen en voetzolen bevatten vijf lagen – dunne huid / rest
van het lichaam bevat 4 lagen. De algemene structuur van basale membraan richting
uitwendig oppervlak bestaat uit de volgende lagen:
Kiemlaag (stratum basale): het stratum basale scheidt de epidermis van het losse
bindweefsel van de aangrenzende dermis. Het vormt epidermiskammen die in de
dermis doorlopen waardoor het contactoppervlak van deze twee lagen wordt
vergroot. Omdat de epidermis geen bloedvaten bevat moeten epidermiscellen hun
voedingsstoffen via bloedvaten in de dermis krijgen aangevoerd. In de stratum basale
zijn grote stamcellen of kiemcellen het meest talrijke celtype en dit is de laag waar
continu nieuwe cellen worden gevormd en beginnen te groeien. Het bevat ook
gespecialiseerde orgaantjes die gevoelig zijn voor tast en druk en melanocyten die
tussen de cellen en daaronder verspreid liggen. Melanocyten vormen melanine, een
bruine, geelbruine of zwarte kleurstof die de epidermis kleurt.
Drie tussenlagen: stratum spinosum is de laag met stekelcellen waar de stamcel zich
kan delen waardoor het dekweefsel dikker wordt. Stratum granulosum is de korrelige
laag die bestaat uit cellen die zich vanaf het stratum spinosum hebben verplaatst. Ze
delen zich niet langer en beginnen grote hoeveelheden eiwit keratine te maken.
(keratine is slijtvast en waterbestendig en bedekt niet alleen het huidopp. maar
vormt ook de basale structuur van haren, eelt en nagels. Stratum lucidum is de
doorzichtige laag. De cellen in deze laag zijn afgeplat, dicht opeengepakt en met
keratine gevuld.
Hoornlaag (stratum corneum): is de buitenste laag van het epidermis en bestaat uit
15 tot 30 lagen afgevlakte en dode epitheelcellen waarin zich grote hoeveelheden
keratine hebben opgehoopt. Deze cellen noemt men verhoornd.
, het duurt 7 tot 10 dagen voordat een cel zich van het stratum basale naar de hoornlaag
heeft verplaatst. In deze tijd komt de cel vol te zitten met keratine en sterft uiteindelijk
doordat de cel verder af komt liggen van de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen. De
dode cellen blijven meestal nog 2 weken in de hoornlaag liggen voordat ze worden
afgestoten of weggewassen.
5.2 verklaar hoe individuele verschillen in huidkleur ontstaan en de reactie van
melanocyten op de blootstelling aan zonlicht:
De kleur van de huid wordt veroorzaakt door de interactie tussen de pigmenten in de
epidermis en de doorbloeding van de dermis. De epidermis bevat verschillende
hoeveelheden van twee pigmenten:
- Caroteen; oranjekleurige vloeistof die zich normaal ophoopt in de epidermiscellen.
Caroteenkleurstoffen zijn aanwezig in oranje gekleurde groente zoals wortelen en
pompoen. Caroteen kan in vitamine A omgezet worden (=nodig voor onderhoud van
dekweefsels en synthese van lichtgevoelige stoffen in het oog)
- Melanine; bruin, geelbruin of zwart pigment dat door melanocyten wordt gevormd
en daarna opgeslagen in intracellulaire blaasjes die naar de dekweefselcellen van het
stratum basale en het stratum spinosum worden vervoerd. Door dit vervoer wordt de
gehele epidermis gekleurd. De activiteit van melanocyten neemt toe wanneer de
huid aan zonlicht wordt blootgesteld.
Sproeten zijn kleine, gepigmenteerde vlekjes die ontstaan op de huid van mensen met
weinig pigment.
5.3 beschrijf het verband tussen zonlicht en de vorming van vitamine D₃:
Zonlicht bevat grote hoeveelheden ultraviolette straling (uv-straling). Een kleine hoeveelheid
is gunstig omdat hierdoor de synthese van vitamine D₃ in de epidermis wordt bevorderd.
Epidermiscellen in het stratum spinosum en het stratum basale zetten een aan cholesterol
verwant steroïde om in vitamine D₃. Dit product wordt opgenomen, omgezet en door de
lever afgegeven en daarna door de nieren in calcitriol omgezet. Een hormoon dat
noodzakelijk is voor de opname van calcium en fosfor door de dunne darm. Wanneer
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daantje2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.