In dit document is het vak ethiek en beroepsdilemma's samengevat. (Ik heb zelf een 8 gehaald met deze samenvatting).
De volgende artikelen zijn samengevat:
Artikel H6 De actualiteit van Levinas: toepassingen van zijn filosofie, Artikel 6.5 Het menselijk gelaat: Van gedachten wisselen,
Artikel ...
Toetsmatrijs Ethiek en beroepsdilemma’s, onderdeel Openvragententamen
Filosofie van de samenleving Aantal vragen
Kennis Toepassing Eigen visie
De student kan uitleggen wat verantwoordelijk zijn 1 1 1
voor de ander inhoudt
De student kan uitleggen wat het moderne vloeibare 1 1 1
leven inhoudt
De student kan uitleggen wat angst in de vloeibare 1 1 1
moderniteit inhoudt
Totaal aantal punten deel 1: 60
Toetsmatrijs Ethiek en beroepsdilemma’s, onderdeel
Beroepsethiek
De student heeft kennis van beroepsethiek, de 1
professionele beroepshouding en de beroepscode
van de sociaal werker
De student kan morele (beroeps)dilemma’s 1
herkennen en benoemen
De student kan een eigen visie op een moreel 1
(beroeps)dilemma formuleren met gebruik van de
beroepscode en de elementen van een
professionele beroepshouding.
Totaal aantal punten deel 2: 40
Totaal Cesuur bij honderd punten: 55 punten is 30 30 40
een 5,5
,College 1: Verantwoordelijk voor de Ander
Artikel 6.5: het menselijk gelaat
Artikel hoofdstuk 6: de actualiteit van Levinas Hulpverlening (blz 131-140)
Aantekeningen college
Leerdoelen:
• Basisbegrippen en vooronderstellingen moreel kijken en handelen.
• De betekenis van verantwoordelijk zijn voor de ander.
• Kennis nemen van de gedachten van de filosoof Levinas en de daaruit
voortvloeiende ethische grondslagen voor sociaal werk.
• Kennis van de begrippen vloeibare en vaste moderniteit en de morele aspecten
daarvan.
• Eigen vooronderstellingen en waarden onder woorden brengen.
• Oog krijgen voor de morele implicaties van de eigen visie op cliënt en diens
leefwereld
Artikel 6.5: Het menselijk gelaat
Heidegger: de vraag naar ‘het zijn’.
Levinas: de relatie tot de ander.
Levinas werk heeft kritiek op het werk van Heidegger. Heidegger: ‘de anderen zijn veeleer
degenen waar we onszelf doorgaans niet van onderscheiden’. Voor Levinas is de ander wel
degene die zich van mijn onderscheidt. Wij zijn verantwoordelijk voor het lot van ieder ander.
Meer van hetzelfde
Filosofie staat voor Levinas gelijk aan de verovering van de wereld door de mens, het
verlangen alles te kennen en te beheersen. De mens plaatst zichzelf in het centrum van de
wereld, voor zijn wil en zijn doelen. De mens is autonoom, schrijft zichzelf de wet voor en
staat zelfbewust in het leven egologie = een vorm van denken die het ego, het autonome
'ik' als centrale instantie beschouwt.
De Ander, met een hoofdletter
Het westerse filosofie herleidt al het andere tot het Zelfde of een totaliteit. Hierdoor wordt de
ander als Ander uitgesloten.
Levinas schrijft het woord Ander met een hoofdletter om aan te geven dat de Ander zich niet
tot het Zelfde laat herleiden. Zodra de Ander mij aanspreekt, worden mijn zelfgenoegzame
bestaan en leven verstoort. De Ander maakt geen deel uit van mijn wereld maar staat
daarbuiten en ontsnapt aan mijn greep en controle. De Ander is dus anoniem, er zit verschil
tussen mij en de Ander.
Het gelaat van de Ander
God is voor Levinas het goddelijke dat niet te begrijpen is en dat het menselijke oneindig
overstijgt (dus niet God in de hemel). Dit komt weg uit de Joodse religie. Wij staan niet op
gelijke voet met de Ander, hij is geen jij, maar een u: God.
Het gelaat is de uitdrukking van de Ander en drukt een weerloosheid uit.
Gij zult niet doden wordt opgevat als: Gij zult de ander niet tot het Zelfde herleiden of Gij zult
de ander als Ander erkennen.
Het menselijke gelaat is het gelaat van de absoluut zwakke, van de eenzame die in nood
verkeert en van alles en iedereen berooid is. De ontmoeting met de Ander verstoort mijn
zelfgenoegzame bestaan.
,De ethische relatie
Ethiek = de grond van alles.
Het gelaat van de ander roept mij ter verantwoording en stelt mij in staat van beschuldiging;
het beschuldigt mij ervan mijn zelfgenoegzame wereldje af te sluiten voor het lijden van
anderen. Je kan de verantwoording niet op iemand anders afschuiven. Wij zijn
verantwoordelijk voor het lot van onze medemensen.
Recht doen betekent volgens Levinas andermans lot op zich nemen, de ander erkennen.
Gerechtigheid verschijnt vanuit het gelaat van de Ander dat ons te verantwoording roept, niet
vanuit wetten en regels.
Basisprincipe van zijn ethiek = ik ben voor iedereen verantwoordelijk en ik meer dan alle
anderen.
De problematiek van de beul
Onze verantwoordelijkheid geldt voor de eerste de beste, maar er is ook een derde persoon,
en die persoon is ook mijn naaste. Iedereen is uniek en onvergelijkbaar maar we ontkomen
er niet aan om te vergelijken. We moeten afwegen wie we wel of niet recht doen, wel of niet
gastvrij ontvangen.
De grens van verantwoordelijkheid voor iedereen wordt bepaald door de derde. Regels en
wetten moeten niet worden ingesteld om de orde te handhaven, maar om recht te doen aan
ieder ander als Ander. Een regel of wet maakt onderscheid tussen de een en de ander =
problematiek van de beul. We kunnen niet iedereen helpen.
Conclusie: we kunnen niet door algemene regels worden verplicht voor anderen te zorgen.
Zorgen is het lot van ieder ander, ongeacht wie, op ons nemen.
, Artikel hoofdstuk 6: de actualiteit van Levinas Hulpverlening (blz 131-140)
De filosofie van Levinas gaat om de vraag van welke aard de relatie tussen hulpverlening en
cliënt is. Dit kan in ruime zin worden verstaan, voor iedereen aan wie in één of andere
professionele context mensen zijn toevertrouwd die zijn aangewezen op hun hulp of
begeleiding. Ook voor iedereen die zich afhankelijk is van een hulpverlener.
Wat een hulpverleningsrelatie volgens Levinas niet is:
- Geen eenrichtingsverkeer.
- Gaat niet om een afstandelijke toepassing van technieken.
- Ook geen puur persoonlijke verhouding op basis van gelijkheid zoals bij vrienden.
- Er is geen sprake van totale overgave of beschikbaarheid van de kant van de
hulpverlener. Dit zou namelijk zorgen voor een burn-out.
Wat een hulpverleningsrelatie wel is:
- Oneindige verantwoordelijkheid, maar geen morele dwang.
- Geen verplichting van een theoretisch systeem of ideologie maar een
werkelijkheidservaring: de ontmoeting met de andere mens.
- Het is de ander die hoger staat dan ikzelf.
Het dilemma van de zorg
Er komt dus een verantwoordelijkheid voor de cliënt maar dit kan niet leiden tot een
exclusieve fixatie op de cliënt, want je hebt meerdere cliënten waar je verantwoordelijk voor
bent.
De ervaring van de andere mens tegenover mij: gelijktijdig optreden van twee verhoudingen,
de verhouding tot de cliënt voor mij en de verhouding tot de cliënten op de wachtlijst. Hierbij
is kwantificering noodzakelijk.
Elke vorm van kwantificering van zorg betekent onrecht jegens het oneindige appèl van die
ander tegenover mij.
De ander is iedere ander
Levina bekritiseert de filosoof Martin Buber omdat Buber het heeft over een asymmetrie
waarbij het gaat om een omkeerbare relatie.
De zorgrelatie als algemeen menselijke relatie
Het onmondig maken van de cliënt kan worden tegengegaan door het besef dat ook de cliënt
vatbaar is voor het ethisch appèl dat zijn of haar unieke onvervreemdbare ervaring is. Ook
de cliënt heeft verantwoordelijkheid.
De non-verbale communicatie (taal voorafgaand aan het spreken) zijn belangrijk in de
hulpverlening en worden gebruikt als erkenning van het anders zijn van de ander. Volgens
Levinas is dit een dieptedimensie.
Totale beschikbaarheid?
De oproep tot oneindige verantwoordelijkheid geldt binnen en buiten de hulpverlening.
Op welke wijze kan de hulpverlener worden behoed voor de dwang van totale
beschikbaarheid?
- De dwang om beschikbaarheid te zijn is niet gericht op het welzijn van de ander maar
een interne psychologische problematiek.
- De zorg dient verdeeld te worden (ook de derde mens wacht op jou zorg).
- Collectieve perspectief: de verantwoordelijkheid van de andere mensen wordt
verdeeld over alle andere mensen en dus ook ikzelf ben een voorwerp van hun zorg
(ook al weet ik dat zelf niet).
Voor zorg wordt betaald (ruileconomie), niettemin blijft er de inzet voor de ander die niet kan
worden opgenomen in een ruileconomie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bdenburger. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
