Plan van aanpak
Slecht nieuws gesprek
08/03/2021
INHOUD
Theoretisch kader
Vaardigheden door het gesprek heen
- Actief luisteren.
- De uitleg ordenen.
- Informatie herhalen.
- Parafraseren.
- Omgaan met de emoties van de zorgvrager.
- Erkenning geven.
- Taalgebruik aanpassen aan de zorgvrager.
Voorbereiding: Kenmerkend is dat deze zorgvuldig is, hier begint het respect voor de patiënt.
- Zo snel mogelijk een afspraak maken
- Locatie organiseren, privacy, rust, bekend.
- Steun mee uitnodigen, partner, familie
- Voorbereiding op de situatie, medische gegeven bestuderen, achtergrond van de patiënt
kennen.
- Alle spullen binnen handbereik.
- Nadenken over formulering van het slechte nieuws
- Nadenken over mogelijke vragen die de patiënt kan hebben
Inleiding: kenmerkend is dat deze kort is.
- Contact maken is het belangrijkste. De rest is afhankelijke van de situatie.
- Korte inleidende zin op het slechte nieuws.
Kern: Fase 1: Slecht nieuws brengen: to the point met respect.
- Waarschuw dat er onaangename informatie gaat komen
- Basale informatie; eerlijke en eenvoudig, herhalen van belangrijk punten
- Afstemmen op de reactie van de patiënt
- Juiste hoeveelheid informatie; niet te veel, niet te zacht en niet alle harde feiten
- Informatie in de juiste volgorde en in kleine stukjes
- Juiste tempo, afstemmen op de patiënt.
- Non-verbale gedrag
- Valkuilen:
Uitstellen,
Patiënt zelf laten vertellen
Pil vergulden
Rechtvaardigen
Over jezelf praten
- Emoties die je kunt verwachten: agressie, ontkenning, regressie, stereotiep gedrag.
Fase 2: ruimte bieden voor emoties
- Let op non-verbale signalen van de patiënt, gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal, stiltes en
tranen
- Stiltes laten vallen
- Gevoelsreflecties/ benoemen van gevoelens
, - Luisteren naar de patiënt, heel zorgvuldig
- Actieve luisterhouding
- Kant van de patiënt kiezen
- Zorgzame aandacht voor uitingen van verdriet, dit kan met woorden maar er zijn ook
andere handelingen die een verpleegkundige kan doen die troost kunnen bieden
Fase 3: steun bieden bij probleem aanpak.
- Luisteren
- Doorvragen
- Samenvatten
- Medeleven, interesse en acceptatie tonen
- Controleren of de patiënt de info heeft begrepen
- Je mag zelf kwetsbaarheid tonen
- Ordening, informatie overzichtelijk teruggeven
- Kant van de patiënt kiezen
- In afstemming op de behoefte van de patiënt, verdere informatie geven: Duidelijke,
overzichtelijk
Coping strategieën:
o Informatie zoeken en op een rijtje zetten (actieve coping)
o Ontkennen, vermijden of afstand nemen (passieve coping)
o Steun zoeken bij anderen en sociale vergelijking (emotiegerichte coping)
o Probleemgerichte coping: strategieën om de oorzaak van de problemen weg te nemen.
Proberen om de situatie te veranderen.
o Berusten en accepteren
o Humor, zelfinstructie, positief denken
Afsluiting
- Evt. samenvatten
- Vervolgafspraak op korte termijn
- Steunsysteem van de patiënt bespreken (kan ook in de kern)
- Vangnet bieden
- Evt. informatie meegeven
Theoretisch kader
Wat houdt slecht nieuws, klachten en andere gesprekken in de komende jaren in?
Een slecht nieuwsgesprek voeren betekent dat je een bericht moeten overbrengen dat voor de
ontvanger een nare, negatieve betekenis heeft. In de zorg en dienstverlening en in de samenwerking
moeten vaak boodschappen worden overgebracht aan cliënten, hun verwanten of aan collega’s die
voor hen slecht nieuws zijn. (Kennisplein Zorg voor Beter, 2021)
Wanneer voer je dit type gesprek?
Voorbeelden van slecht nieuws gesprekken zijn:
Het nare nieuws melden van overlijden van een naaste, ernstige ziekte of achteruitgang.
Naar cliënt en verwante een op handen zijnde overplaatsing melden, blijvende opname, of
een incident.
