Moraal, een kwestie van oordelen – verdieping
1.1: Het intuïtief moreel oordeel
Moreel oordeel: een uitspraak over wat wel en niet hoort in het gedrag van jezelf en anderen.
Intuïtief moreel oordeel: een moreel oordeel dat kant en klaar ontstaat in je bewustzijn zonder dat je erover
na hoeft te denken en zonder dat je erover hebt nagedacht.
1.2: Het verschil tussen kennen, oordelen en voelen
Er bestaan verschillende vormen van bewustzijn:
Bewustzijnsvorm Wat doe je? Resultaat van de Centrale vraag
omgang
Kennen (objectiveren) Je representeert een Feiten (kennis) Is het waar?
buitenwereld in je
bewustzijn.
Beoordelen (normeren) Je verbindt jezelf met Morele oordelen Is het juist?
anderen
Voelen (subjectiveren) Je ervaart een Gevoelens Hoe voel ik me?
binnenwereld in je
bewustzijn
1.3: Waaraan herken je een moreel oordeel?
Een moreel oordeel is herkennen aan vijf kenmerken. Een moreel oordeel:
1. Gaat over menselijk gedrag: dit geldt in alle gevallen.
2. Overstijgt het individuele: dit heet het universitaliteitsprincipe. Het universitaliteitsprincipe houdt in
dat morele oordelen inherent veralgemeniseerbaar zijn.
3. Is normatief: het beschrijft een norm; hoe je hoort te handelen.
4. Is gericht op het goede: het morele oordeel baseert zich op een moreel uitgangspunt. Dit is een
omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is betreffende menselijk samenleven.
5. Kan morele verontwaardiging veroorzaken: het maakt een heel specifiek soort emotie, namelijk
morele verontwaardiging, los bij mensen.
Een moreel oordeel is een waardering van menselijk gedrag aan de hand van morele uitgangspunten.
1.4: Ethiek, moraal en het moreel vertoog
Moraal: het geheel van gedeelde oordelen van een groep dat ontstaat in een gesprek. Het is het geheel van
morele regels waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten.
Ethiek: de wetenschap die moraal bestudeert en die tracht de moraal verder te helpen door nieuwe
argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
Moreel vertoog: het geheel aan communicatie en interactie waarin mensen hun morele oordelen, en
daarmee hun moraal, vormen en op elkaar afstemmen.
1.5: Morele competenties
95 procent van de tijd oordelen we aan de hand van onze morele intuïtie. Dit is alleen niet in alle gevallen
wenselijk, want:
1. Je morele intuïtie is niet uit te leggen aan anderen.
2. Als je alleen intuïtief oordeelt, zul je niet leren van je fouten en successen.
3. Je intuïtie bereidt je niet voor op nieuwe situaties.
Om je oordeel beter te kunnen onderbouwen en aan anderen uit te leggen, stellen we vaak een morele
vraag. Deze vraag is een hulpmiddel om een proces te starten waarbij je je oordeel beter kunt onderbouwen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irislucas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.