Ethiek – Paragraaf 4.1 tot en met 4.5 over ethische theorieën
4.1: Gevolgenethiek
Gevolgenethiek: een handeling die meer geluk of minder ongeluk tot stand brengt dan alle andere mogelijke
handelingen is niet alleen moreel goed, men is verplicht om deze handeling te verrichten.
Een ethische theorie die wordt geformuleerd in gevolgen en doelen, wordt een consequentialistische of
teleologische theorie genoemd. Het utilisme of utilitarisme is hier een voorbeeld van. Volgens het utilisme
wordt de (on)juistheid van daden uitsluitend bepaald door de goede of slechte gevolgen van die
handelingen.
Geluksutilisme: maximalisatie van geluk / beperken van ongeluk.
Voorkeursutilisme: de handeling waar de meeste mensen de voorkeur aan geven als ze mogen kiezen.
Het belangrijkste argument voor utilisme als ethische theorie is dat het een duidelijk criterium verschaft om te
bepalen wat moreel goed is.
Een groot nadeel van het utilisme: volgens deze theorie heiligt het doel de middelen.
4.2: John Stuart Mill: lust en vrijheid
Mill werd in zijn opvattingen sterk beïnvloedt door Jeremy Bentham. Bentham staat ook wel bekend als ‘de
vader van het utilisme’. Bentham stelt dat het grootst mogelijke geluk voor het grootst mogelijke aantal
mensen het hoogste morele goed is.
Mill stelt dat lust verwerven het hoogste morele goed is. Hierbij streven we niet naar (materiële) dingen, maar
naar de lust die we daarmee verwerven.
4.3: Plichtethiek
Je moet handelen volgens je principes van morele plicht, ongeacht wat de consequenties daarvan zijn en
zonder een bepaald doel na te streven. Het vervullen van je plicht is een doel op zichzelf.
Ethische theorieën waarbij het vervullen van je plicht centraal staat, heten deontologische theorieën.
Deontologisme: een handeling is moreel goed als hierbij wordt voldaan aan de morele plicht.
Vaak hangt een morele verplichting af van een handeling uit het verleden (bijvoorbeeld een belofte).
Sommige deontologen stellen dat er maar één hoogste principe is: het principe dat je moet handelen volgens
een generaliseerbare stelregel: een regel waarvan je zou willen dat het een algemene wet was.
Een argument voor het deontologisme: de centrale plaats die morele principes in deze ethische theorie
innemen.
Een argument tegen het deontologisme: het bevat geen objectief criterium om te bepalen naar welke morele
principes men moet handelen.
Een argument tegen het deontologisme: mogelijk gebaseerd op verborgen consequentialistische
opvattingen.
4.4: Kant: de plicht roept
Immanuel Kant was de eerste zogenaamde vakfilosoof. Kant gaat ervan uit dat het menselijk verstand op
twee manieren werkt:
- Enerzijds gericht op kennis: het verstand is theoretisch werkzaam.
- Anderzijds gericht op handelen: het verstand is praktisch werkzaam.
Kant is op het gebied van de moraal op zoek naar eeuwige wetten; deze moeten al voorafgaand aan iedere
ervaring bestaan (a priori).
Kant spreekt ook van een categorische imperatief, een bevel dat los van elke inhoud onvoorwaardelijk moet
worden opgevolgd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irislucas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
