Geschiedenis samenvatting van het boek geschiedeniswerkplaats. Hoofdstuk 7 en 8. Met overzicht kenmerkende aspecten. Uitgebreide samenvatting, maar wel kernachtig. Door dit te leren een 7 gehaald.
Kenmerkende aspecten H7
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van
de samenleving: godsdienst, politiek, economie & sociale verhoudingen
Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op
eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van
plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en
de opkomst van het abolitionisme
,§7.1 De verlichting
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie & sociale verhoudingen
Rationalisme en optimisme
1772: eerste encyclopedie
18e eeuw: kennis en verstand hielp de mensheid om vanuit ‘de duisternis’ naar ‘het
licht’ te komen. Duisternis = onwetendheid, domheid & intolerantie / Licht = kennis, inzicht &
verdraagzaamheid
Er ontstond optimisme over de mogelijkheid om met de rede (het verstand) alles te
begrijpen en te verbeteren. Rationalisme en kennis zouden de wereld beter maken.
- 17e eeuw wetenschappelijke revolutie; optimisme: vooruitgangsgeloof, menselijk
verstand (ratio/rede) tot alles in staat rationeel optimisme.
- 18e eeuw; rationalisme toegepast op mens en samenleving (GPSvE) verlicht
denken
In de westerse wereld raakte de verlichting in de mode bij ontwikkelde mensen. Er
kwamen leesclubs, discussies en verenigingen waarin mensen ideeën uitwisselde of
samen onderzoek deden, zoals in het genootschap Felix Meritis (Gelukkig door
Verdienste) in Amsterdam vanaf 1777.
Godsdienst
Verlichte denkers hadden kritiek op godsdienstige intolerantie, alle religies moesten
gelijke rechten hebben. Franse filosoof Voltaire bestrijder van bijgeloof en
godsdienstige ‘onzin’, vooral van de katholieke kerk. Hij was deïst; nam aan dat God
de wereld had gemaakt, maar zich er niet meer mee bemoeide. Atheïst: geloofd niet
in god.
Sociale verhoudingen
18e eeuw: samenleving vol ongelijkheid, adel en geestelijkheid hadden allerlei
voorrechten; Voltaire had daar geen problemen mee.
1754: schreef Frans-Zwitserse schrijver Jean Jacques Rousseau dat alle mensen van
nature gelijk zijn. Hij behoorde tot groeiende groep verlichte denkers die vonden dat
de bestaande ongelijkheden in strijd met de rede waren.
Politiek
Met rationalisme en optimisme politieke situatie verbeteren. Engelsman John Locke
stelde dat de koningen en regeringen hun macht niet krijgen van god, maar van
burgers. Bestuurders moesten mensenrechten beschermen (rechten waarop iedereen
aanspraak kan maken; vrijheid, bezit, recht op leven). Hij was voor rechtstaat waarin rechten
en plichten van burgers en overheid zijn vastgelegd in wetten.
Rousseau vond dat hoogste gezag in de staat (soevereiniteit) afkomstig was van het
volk. Regering, parlement en rechters moeten het gezag uitoefenen in naam van volk,
, volkssoevereiniteit/’algemene wil’. Afgevaardigden van het volk moesten in
volksvergaderingen besluiten nemen die in overeenstemming waren met de
algemene wil.
Frans filosoof Montesquieu was voor de driemachtenleer/triaspolitica (wetgevende,
uitvoerende en rechtelijke macht gescheiden) , zodat er geen corruptie kon ontstaan en de
machten elkaar in evenwicht hielden.
Economie
Volgens Brits filosoof Adam Smith streven mensen van nature hun eigen voordeel na.
Niet nadelig, want alle mensen krijgen ruimte eigenbelang na te streven en dat levert
meer welvaart op. Gebeurt volgens Smith met de wet van vraag en aanbod. Tegen
mercantilisme, want dat verstoorde het mechanisme van vraag en aanbod. Overheid
zorgt voor eerlijke regels verder niets. Mensen moesten vrij zijn in economisch
handelen; laissez-faire.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FemkeMichelle. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
