Samenvatting teksten Oorlog & Vrede
Abboud, Samer (2018, second edition) Syria. Polity Press → Introduction.
Boek geeft een breed beeld van het Syrische conflict. Een beeld dat heen en weer beweegt tussen
meta-issues (regionale rivaliteit, internationale betrokkenheid) en micro-kwesties (rebellen
samenwerkingen, humanitaire crisis, administratieve fragmentatie van het land die de dynamiek van
het conflict bepalen.
Belangrijk thema: hoe een militaire en politieke impasse is ontstaan en hoe de Russische interventie
deze doorbrak en wat dit betekent voor de toekomst van Syrië. De Russische interventieperiode kan
mogelijk de laatste fase zijn in het conflict. Daarnaast wordt de opkomst van groepen zoals ISIS
besproken om inzicht te geven in de constant veranderende aard van allianties tussen rebellengroepen
en de kwesties die de politieke elementen van het conflict drijven.
In deze revolutie gekeerd naar een burgeroorlog zijn er nog steeds groepen Syriërs die proberen hun
land weer op te bouwen en het te bevrijden van het regime en de gewapende groepen die het nu
controleren. Maar zij zijn onzichtbaar geworden door het geweld tegen burgers en door de
aanwezigheid van gewapende groepen Het Syrische conflict is dus meer dan een opstand die in een
burgeroorlog veranderde. Het is een conflict met meerdere dimensies, waaronder onder meer een
revolutionair project om de samenleving te herstructureren, een internationale poging om Syrië te
vernietigen, oorlogsprofiteurs en criminelen die conflicten aanwakkeren, en loyalisten van het regime,
met de bedoeling om tegenwicht te bieden aan wat zij beschouwen als een samenzwering om het
regime van Assad omver te werpen.
Het Syrische conflict heeft dus geen definitief begin of een lineair verloop.
De Ba’ath partij regeerde Syrië sinds 1963. Vervolgens ontstond er in de decennia daarna een
autoritair regime dat Syrië regeerde door onderdrukking. Het ontbreken van enige vorm van politieke
vrijheden en de enorme sociaaleconomische veranderingen door een verschuiving van beleid vanuit
het socialistische tijdperk naar een markt gestuurd beleid voedde de maatschappelijke grieven die
uiteindelijk protesten veroorzaakte in maart 2011. De staat heeft de afgelopen eeuw drie seismische
verschuivingen ondergaan:
1. De ineenstorting van de Ottomaanse Empirie
2. De mandaatperiode
De staat werd uitgebreid. Dit veranderde de relatie tussen de dubbele doelstellingen van de
staat en de burger namelijk het behoud van het regime en sociale mobilisatie door middel van
staatsinstellingen zouden verbinden met de staat en het regime.
3. Het tijdperk van Ba’ath autoritarisme
Dit betrof de de verdeling van de sociale voorzieningen in ruil voor politieke rust in de in
Syrië opgenomen sociale krachten. Dit model putte zichzelf uit en het regime keerde naar de
markt.
Tegen de tijd dat de opstand in 2011 begon, had Syrië al een dramatische economische transformatie
ondergaan die de economische banden tussen staat en samenleving had verbroken. Syrië heeft ook een
belangrijke regionale rol gespeeld in oorlogen met andere Midden-Oosten landen (Israël en Libanon).
De regionale allianties van Syrië verschoven hierdoor aanzienlijk voordat de opstand begon.
De erfenis van de historische evolutie van Syrië als staat, de transformatie van zijn sociale stratificatie
en politieke economie, en de veranderde geopolitieke situatie in het Midden-Oosten hebben allemaal
bijgedragen aan het vormgeven van het conflict van vandaag. Het conflict zelf heeft zijn eigen
complexiteit door de komst van gewapende groepen (zoals ISIS) en de opkomst van Syrisch
Koerdische partijen als belangrijke actoren in de oorlog.
,Wie zijn de Syriërs?
Syrië wordt gedomineerd door Arabieren met een aanzienlijke Koerdische minderheid. Het land grenst
aan Irak, Palestina/ Israël, Libanon, Jordanië en Turkije. De Golanhoogvlakte wordt sinds de oorlog
van 1967 bezet door Israël, maar is nog steeds de thuisbasis van veel Syriërs die onder Israëlische
bezetting leven. De economie van Syrië was na de mandaatperiode vooral afhankelijk van landbouw
en olieproductie. Later werd geprobeerd dit te verschuiven naar diensten. Dit ging gepaard met
ernstige achteruitgang van het milieu in de landbouwregio’s (droogte), waardoor de productiviteit van
de landbouw afnam en wat leidde tot een transformatie van de sociale basis. Deze sociale
verschuivingen zijn gewelddadig verstoord door het conflict, wat uiteindelijk een humanitaire crisis
heeft veroorzaakt die de Syrische samenleving voor altijd zal vormen. Tegenwoordig zijn Syriërs en
hun families gespleten, verscheurd door oorlog, geweld en onveiligheid. Het zijn deze veranderingen
in het individuele gezins- en gemeenschapsleven van Syriërs die de vraag wie de Syriërs zijn in de
komende decennia zullen blijven bepalen.
Een oorlog van verhalen
Terwijl er een echte oorlog woedde op het Syrische slagveld, was er op het internet en in druk een
nieuwe oorlog ontstaan in verhalen. Deze narratieve oorlogen werden erg lelijk en onproductief over
de politieke lijnen. Syrische analisten werden vaak gezien als pro-regime, pro-gewapende groepen en
in het ergste geval als pro-ISIS. Ze veronderstelden dat analisten de verschrikkingen van ISIS wensten
op de Syrische bevolking. De dynamiek van verhalende oorlogen over Syrië bestaat, maar ze zijn erg
onbeduidend voor het leven van een gemiddelde Syriër.
Het conflict ontrafelt
De Social Movement Theory (SMT) zal helpen bij het begrijpen van de belangrijkste spelers die de
protesten voeden, wat hun sociaaleconomische achtergronden waren, hoe ze demonstranten
organiseerde en mobiliseerde, en wat hun sleutelrol was in de vroege stadia van de opstand. Over de
oorzaken van de opstand zijn verschillende wetenschappelijke theorieën: zo stellen sommigen dat
omgevingsfactoren zoals klimaatverandering en droogte oorzaak waren van protesten, of dat de
sociaaleconomische situatie met betrekking tot werkeloosheid juist zorgde voor protesten.
, De oorzaak kan niet worden herleid tot een of twee variabelen, maar is een samenspel van al deze
factoren. Alle theoretische verklaringen in de studie van het Syrische conflict liggen als basis voor de
analyse in dit boek. Een aantal vragen die gesteld worden: waarom werken rebellen soms samen en
soms in conflict? Hoe zien de politieke en bestuurlijke structuren van niet-regeringsgebieden eruit?
Hoe heeft de Russische interventie de patstelling (= uitzichtloze situatie) doorbroken?
De studie van politieke ordes in oorlogstijd berust normaal gesproken op analyse van twee variabelen:
- Territoriale controle
- Relaties tussen regime en rebellen
In deze studie van het Syrisch conflict wordt de diversiteit aan interacties tussen het regime en
rebellengroepen en ook tussen rebellengroepen onderling belicht. Het Syrische conflict gaat niet alleen
over militaire overwinningen en verliezen of de inkrimping van de territoriale controle van het regime.
Het conflict heeft een politieke orde voortgebracht die gestructureerd is door relaties tussen de
verschillende groepen die patronen van geweld produceert, en bestuur dat een patstelling veroorzaakte.
De relaties die door het conflict zijn voortgebracht, worden zelf bepaald door een aantal factoren,
waaronder de rol van het Syrische conflict wordt door deze lenzen verteld.
Kalyvas, Stathis (2001) ‘“New” and “old” civil wars, a valid distinction?,” World Politics, 54(1):
99-118. https://ru-on-worldcat-org.ru.idm.oclc.org/oclc/5546107096
Er is een nieuwe golf aan interesse in burgeroorlogen. Deze interesse richt zich op etnische
concurrentie als een bron van conflicten en beschouwt burgeroorlogen van het voor-koude
oorlogstijdperk (“nieuwe burgeroorlogen) algemeen als fundamenteel verschillend van hun
voorgangers (“oude burgeroorlogen”). “Nieuwe” worden onderscheiden als criminele en niet als
politieke verschijnselen.
In dit artikel wordt de oorsprong van dit onderscheid opgespoord en vervolgens verdeeld over drie
samenhangende dimensies: oorzaken en motivaties, steun, en geweld. Er wordt laten zien hoe
onvolledige of bevooroordeelde informatie over recente burgeroorlogen onze interpretatie aantast.
Oorsprong van het onderscheid
De meeste versies van het onderscheid tussen oude en nieuwe burgeroorlogen benadrukken dat nieuwe
burgeroorlogen typisch crimineel, gedepolitiseerd, privé en roofzuchtig zijn. Oude burgeroorlogen
worden als ideologisch, politiek, collectief en zelfs nobel beschouwd. De scheidslijn tussen oude en
nieuwe burgeroorlogen valt samen met het einde van de koude oorlog. De neiging om recente of
aanhoudende oorlogen te kleineren is niet nieuw. Er zit een verschil in burgeroorlogen die
“gerechtigheid zoeken” en “buit zoeken”.
3 dimensies
In de meeste verslagen variëren oude en nieuwe burgeroorlogen volgens drie gerelateerde dimensies:
