College aantekeningen Beleidsanalyse (2019/2020)
WEEK 1: WAT IS BELEID?
Overheidsbeleid = is dat wat de overheid doet om de maatschappij en de economie te veranderen.
Beleid is niet alleen wat er op papier staat, maar ook wat er in de praktijk gebeurt (plan, intentie,
handelen zelf).
Soorten problemen: juridisch, sociaal, gezondheid, economisch-financieel
Probleem 1: Roken
Doel: Rookvrije generatie
Middelen: hoge prijzen, minder verkooppunten, meer rookvrije zones, campagnes, zwangere vrouwen
helpen met stoppen, verhogen zorgpremie voor rokers, uur langer werken voor rokende ambtenaren,
fabrikanten, verbieden.
Probleem 2: Drugsgebruik
Doel: Voorkomen dat het Drugsgebruik in Nederland erger wordt, schade beperken
Middelen: Voorlichtingscampagnes, informatielijn, voorlichting in onderwijs en coffeeshops,
coffeeshopbeleid, bestuurlijke en justitiële maatregelen, monitoren.
Design perspective: beleid is iets waar je een blauwdruk voor kan hebben en mee aan de slag kan.
Vergelijking met architectuur en bouwkunde; eerst een plan maken en dan aan de slag. Dit
ontwerpperspectief bestaat uit 3 kernpunten: het probleem, de beleidsinstrumenten (middelen) en het
doel.
⇒ Finaal denken: gaat ervan uit dat er een relatie is tussen het doel en de middelen. De relatie moet
er zijn, anders heeft het beleid geen zin.
Doel-relationeel
Effectiviteit: uitkomst, doeltreffendheid
Efficiëntie: proces, doelmatigheid
Juiste dingen doen, niet efficiënt Juiste dingen, juiste manier
Inefficiënt, verkeerde dingen doen Efficiënt, de verkeerde dingen doen
⇒ Het doel: We willen de juiste dingen op de juiste manier doen. Als dat het geval is, dan ben je doel-
relationeel bezig.
Visies op beleid
Positivisme; positivistische blik
● Modal form
● Probleem dat opgelost moet worden is gegeven
● Rationeel-analytisch
● Zoeken naar een passende oplossing
● Wetenschappelijke blik
● Kenmerk: binnen 1 beleidsterrein
● Geen discussies, het probleem staat vast
● Kleine stapjes, omdat veel al duidelijk en bekend is
● Beleid komt tot stand door een rationeel-analytisch proces
1
, Focus op implementatie
● Policies are rarely acting alone
● Implementatie-processen
● Beleid wordt niet gevormd in een vacuüm, er is een hele context die van belang is
● Begrijpen hoe beleid geïmplementeerd wordt
● Kenmerk: werksfeer; ieder voor zich-cultuur, angstsfeer
Constructivisme: constructivistische blik
● Arguementation
● Interpretatie van probleem
● Probleem is sociaal construct, wel discussie of het probleem wel een probleem is
● Begrijpen van het gekozen probleem/oplossing
● Veel discussie
● Voorbeeld: klimaatdebat
● Discussie over hoe de feiten geïnterpreteerd en gewaardeerd moeten worden
● Kenmerk: meerdere beleidsterreinen
● Evidence based policy making
● Beleid is resultaat van argumentatie, door overleg
Beleidsanalyse
● Zoeken naar passende oplossing → rationele processen?
● Begrijpen van het gekozen probleem/oplossing → politieke processen?
● Begrijpen hoe beleid geïmplementeerd wordt → implementatie-processen
= meer inzicht in totstandkoming van adequaat beleid
= meer inzicht in kenmerk van adequaat beleidsontwerp
Beleidswetenschap
● ‘Policy sciences are concerned with knowledge of and in the decision process of the public …
order’
→ Kennis van beleid: je weet hoe beleid gevormd wordt, kennis van het proces
→ Kennis in beleid: rol die kennis kan spelen in beleid
● Laswell: eerste die van beleid een wetenschap maakt
❖ Drie eigenschappen (Laswell 1971): contexuality (wijk, politieke arena), problem
orientation (focus op probleem, hoe definieer je het probleem?), diversity
(beleidswetenschap is multidisciplinair; sociologisch, juridisch, economisch, etc.)
❖ Waar gaat het fout? Wat voor aanbevelingen kunnen worden gedaan?
2
