Samenvatting
Samenvatting hoorcolleges Klankleer 1
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting van de hoorcolleges voor Klankleer 1, gegeven door Dicky Gilbers
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Klankleer I 2020Hoorcollege 1: Inleiding in de klankleer
Fonetiek: studie van de spraakklanken
- Studie van het spraakgeluid en de productie en waarneming van dat spraakgeluid
- Drie deelgebieden:
o Articulatorisch → hoe maken we spraakklanken?
o Akoestisch → hoe geven we spraakklanken door? (luchtdeeltjestrilling)
o Perceptieve → hoe nemen we klanken waar?
Fonologie: studie van klanksystemen
- Wat is de functie van een klank in taal?
- In welke combinaties met andere klanken kan die klank voorkomen in de taal?
- Etc.
Analogie gitaar:
Spierkracht (aanslag) – snaar(trilling) – (trilling v.) klankkast
Hoofdcomponenten van het
spraakproductieapparaat
subglottale component glottale component
lucht uit de longen, met trilling stembanden
bijbehorende spieren en (strottenhoofd (larynx) e
luchtwegen onder de larynx stembanden (glottis))
frequentie trilling bepaal
toonhoogte
uitwijking (hoe wijd
stembanden uit elkaar ga
bepaalt amplitude
Articulatorische kenmerken voor klanken
Initiatiekenmerken
- Richting van de luchtstroom
o Egressief (naar buiten gerichte luchtstroom), de meeste talen
o Ingressief (naar binnen gerichte luchtstroom)
- Luchtstroommechanisme
o Pulmonisch (voortgebracht door de longen), meeste klanken
o Ejectieven (gelijktijdige sluiting glottis en mondholte)
o Clicks (compressie kolom lucht, afsluiting in de mondholte zonder lucht uit de
longen)
1
,Laryngale kenmerken
- Stemhebbendheid (klank met of zonder trilling van de stembanden)
- Aspiratie (met aspiratie worden stembanden van klinker later in trilling gebracht)
- Stemkwaliteit
o Breathy
o Creaky (vocal fry)
(Supra)laryngale kenmerken)
- Constrictie (vocaal vs. consonant)
o Consonant: ergens in mond-keelholte wordt een zodanige vernauwing aangebracht
dat de luchtstroom turbulent of voor korte perioden volledig onderbroken raakt
o Vocaal: vernauwing afwezig of gering, dus ononderbroken en gelijkmatige
luchtstroom
2
, Kenmerken voor consonanten
- Plaats: locatie in spraakbuis waar constrictie die de luchtstroom hindert wordt gemaakt, en
indien nodig: het gedeelte van de tong waarmee de constrictie wordt gemaakt
- Stemhebbendheid
- Wijze van articulatie: de mate, sterkte en vorm van constrictie in keel-, neus- en mondholte
Wijzekenmerken (mate en sterkte van constrictie)
- (ex)plosieven/plofklanken: luchtstroom korte tijd volledig onderbroken, daarna release burst
- Trilklanken/ratelaars: zeer korte afsluitingen door twee articulatoren bij elkaar te brengen en
er een luchtstroom door te voeren
Wijzekenmerken (mate van constrictie)
- Fricatieven/wrijfklanken: twee articulatoren zeer dicht bijeen brengen, waardoor
luchtstroom turbulent wordt en ruisgeluid voortbrengt
- Nasaal: lage velumstand, mondholte volledig afgesloten
- Approximanten/halfvocalen: wel sprake van constrictie, maar luchtstroom wordt niet of
nauwelijks verstoord
o Vaak overgang tussen klinkers (o-w-ase, the-j-ater)
Wijzekenmerken (vorm van constrictie)
- Lateralen: (meeste) lucht ontsnapt langs zijden van tong
- Taps/flaps: zeer korte volledige afsluitingen zonder waarneembare release (bv AE city, letter)
Kenmerken voor vocalen
Articulatorische classificatie:
- Mate van constrictie: hoogte (van onderkaak) (bv. [a] is laag, [i] is hoog)
- Plaats van constrictie: positie tong: voor/achter (bv. [i] is voor, [u] is achter)
- Ronding van lippen (bv. [y] is dezelfde klank als [i] maar met getuite lippen)
- Nasalisatie: door laten zakken velum (bv. un vin blanc)
- Lengte: verschil lies/lease, zoem/zoom
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alma216. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen