Rechtmatige daden zie schrift en athena summary
Onrechtmatigheid 6:162 lid 2
Als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in
strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk
verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigingsgrond
Inbreuk op een recht
o Het gaat om inbreuken op een subjectief recht
Persoonlijke rechten (privacy, integriteit)
Absolute vermogensrechten (eigendom, auteursrecht)
o Om dit criterium toe te passen en een inbreuk als onrechtmatig aan te merken zijn 3
benaderingen:
Er is sprake van een inbreuk op een subjectief recht als er sprake is van een
direct of een rechtstreekse of een opzettelijke inbreuk
Er is sprake van een inbreuk op een subjectief recht als er sprake is van een
echte inbreuk
Het gedrag zelf moet een inbreuk maken
o Versperren weg
o Gebruik maken van iemand anders naam
o Beslag leggen op iemand zijn goederen
Handelingen die fysieke aantasting van het voorwerp van het recht
tot gevolg hebben, maken op zichzelf geen inbreuk, hierbij dient de
handeling aan de zorgvuldigheidsnorm te worden getoetst zie
doen of nalaten met hetgeen volgens ongeschreven recht in het
maatschappelijk verkeer betaamt
Er is sprake van een inbreuk op een subjectief recht als er sprake is van een
inbreuk en daarbij ook sprake is van handelen in strijd met een ongeschreven
norm (onzorgvuldig)
o LET OP: inbreuk op een recht kan slechts een handelen/doen betreffen. Nalaten kan
geen inbreuk op een recht opleveren.
Doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht
o Een doen of nalaten in strijd met objectief recht (gebod of verbod)
Formele wet
Materiële wet
Rechtstreeks werkende verplichtingen uit verdragen
Urgenda
Verplichtingen uit vergunningen
Specifieke voorschriften
o LET OP: zowel een doen als een nalaten kan in strijd zijn met een wettelijke plicht
Doen of nalaten in strijd met hetgeen ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer
betaamt
o Een doen of nalaten in strijd met zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer
betaamt ten aanzien van eens anders persoon of goed is onrechtmatig
(Lindenbaum/Cohen)
o Wat in het maatschappelijk verkeer betaamt / wat zorgvuldig is, is erg casuïstisch
o Zorgvuldigheid is subjectief: voor ehbo diploma houders geldt zwaardere norm bij
verlenen eerste hulp dan bij anderen
o Bepaalde situaties worden op vergelijkbare manieren beoordeeld vuistregels voor
bepaalde situaties
o Situaties: (onthouden: 4 belangrijke situaties: gevaarzetting, huis en tuin, sport en
spel, hinder) (2 minder belangrijk: terreinbeheerders of opstallen, zuiver nalaten)
, Voorzorgsmaatregelen bij gevaarlijke situaties / gevaarzettende situaties
Kelderluik:
De vraag of aan iemand die een situatie in het leven roept of laat
voorbestaan die voor anderen bij niet-inachtneming van de vereiste
oplettendheid en voorzichtigheid gevaarlijk is, de eis kan worden
gesteld hij met het oog daarop bepaalde veiligheidsmaatregelen
neemt – en of derhalve het achterwege laten van die maatregelen in
strijd is met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer
betaamt ten aanzien van eens anders persoon of goed – moet
worden gelet op:
o De mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet
inachtneming van de vereiste oplettendheid en
voorzichtigheid (bij het potentiële slachtoffer kan worden
verwacht
o De kans op ongevallen (objectief, gaat niet erom of het is
voorzien, nee wat is de objectieve kans)
o Aard en omvang gevolgen mogelijke ongeval
o Bezwaarlijkheid nemen voorzorgsmaatregelen (prijs, moeite)
Jetblast:
Indien wordt gewaarschuwd, is de waarschuwing een afdoende
maatregel (en dus zorgvuldig en niet onrechtmatig) met het oog op
een bepaald gevaar, als er te verwachten is dat deze waarschuwing
zal leiden tot een handelen o nalaten waardoor dit gevaar wordt
vermeden
Sport en spelsituaties:
Gedraging in het kader van sport en spel is minder snel als
onrechtmatig te kwalificeren dan daarbuiten het geval zou zijn
o Ook jegens toeschouwers naast het veld
Slechts voor gebeurtenissen binnen sport en spel
o Eindigt niet perse bij laatste fluitsignaal, gaat om de heat of
the moment
Indien de grenzen van sport en spel worden overschreden en er op
zeer grove wijze inbreuk wordt gemaakt op de spelregels kan dit wel
een OD opleveren.
o Kijk naar ernst overtreding
Huis, tuin en keukensituaties (gevaar)
Verhuizende Zusjes:
Mogelijkheid ongeval, als verwezenlijking van gevaar dat aan
bepaald gedrag inherent is, doet dat gedrag niet onrechtmatig zijn
Dat gedrag is slechts onrechtmatig indien de mate van
waarschijnlijkheid van een ongeval (het oplopen van letsel door een
ander) als gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de dader zich naar
maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten
onthouden
Indien de mate van waarschijnlijkheid niet zodanig is, zal er gewoon
sprake zijn van een ongelukkige samenloop van omstandigheden
Hinder
Stankoverlast pluimveebedrijf
Of het veroorzaken van hinder onrechtmatig is, is volgens vaste
rechtspraak afhankelijk van de aard, de ernst en de duur van de
hinder en de daardoor veroorzaakte schade in verband met de
, verdere omstandigheden van het geval, waaronder de plaatselijke
omstandigheden.
o Voor relevante omstandigheden zie athena p. 16
Daarbij is het beschikking over een vereiste vergunning niet van
doorslaggevende betekenis
Terreinbeheerders of opstallen
Specifieke zorgplicht, strenger
Zij moeten rekening houden met bepaalde mate onvoorzichtigheid
en ondeskundigheid van gebruikers
Vereiste zorgvuldigheid afhankelijk van bijzondere omstandigheden
van het geval
Zuiver nalaten
Niet snel aangenomen onrechtmatig te zijn
Uitgangspunt: niet aansprakelijk, tenzij aan de volgende
voorwaarden is voldaan:
o Concrete kennis gevaarlijke situatie
o Dreiging van ernstig geestelijk of lichamelijk letsel
o Mogelijkheid en noodzaak om daadwerkelijk iets te doen
o Reële verhouding tussen moeite en kosten en het gevaar
Voorbeeld: Srebrenica 4.2.5
o Wist nalater of had hij moeten weten dat er een reëel risico
bestond?
o Konden de maatregelen redelijkerwijs van hem worden
verwacht
Mogelijkheid en noodzaak
Moeite en kosten
Behoudens een rechtvaardigingsgrond
o Overmacht, noodweer, uitvoering wettelijk voorschrift, ambtelijk bevel
Toerekenbaarheid 6:162 lid 3
Een OD kan aan de dader worden toegerekend, indien zij te wijten is aan zijn schuld of aan een
oorzaak welke krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt.
Schuld
o Verwijtbaar
o Wat kan een normaal mens verweten worden?
o Geen schuld bij geestelijke tekortkoming 6:165
Toerekening krachtens de wet
o 6:165: geestelijke of lichamelijke tekortkoming staat niet inde weg aan toerekening
Het moet wel gaan om een als een doen te beschouwen gedraging
Risico toerekening OD: een doen moet ruim worden opgevat en betreft niet
slechts actieve handelingen
Ook stelselmatig niet willen meewerken is een als een doen te
beschouwen gedraging
6:165 lid 2: indien ook toezichthouder aansprakelijk is, wegens onvoldoende
toezicht, jegens het slachtoffer, is de toezichthouder verplicht gehele bedrag
van zijn aansprakelijkheid jegens de benadeelde bij te dragen.
Mongool kan regres nemen om toezichthouder
Toerekening krachtens de in het verkeer geldende opvattingen
o Geen persoonlijke verwijtbaarheid, doch is aansprakelijkheid in verband met een
redelijke risicoverdeling gewenst
Voorbeeld: onervaren automobilist die ongeluk veroorzaakt
