Deze maatschappijleer samenvatting over de parlementaire democratie is geschikt voor 4 HAVO. Hierin word van alles uitgelegd over begrippen en over recht en politiek.
Paragraaf 1
Politiek: het nemen van allerlei besluiten om het land te besturen
Democratie: een bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de
politieke besluitvormen
Directe democratie: hier beslist de bevolking direct mee door op bijvoorbeeld met zijn alleen op een
groot plein te stemmen
Indirecte democratie: Een indirecte democratie kent zaken als verkiezingen en politieke partijen.
Beslissingen worden overgelaten aan gekozen vertegenwoordigers in het parlement
Referendum: kiesgerechtigde burgers mogen rechtstreeks stemmen over een politiek vraagstuk of
wetvoorstel
Parlementaire democratie: hier spreken we van bij een indirecte democratie omdat de gekozen
vertegenwoordigers samen het parlement vormen
Kenmerken:
Burgers hebben politieke grondrechten:
- Alle Nederlanders vanaf 18 jaar hebben het recht om te kiezen en verkozen te worden
- Iedereen mag een politieke partij of vereniging oprichten
- Iedereen mag demonstreren of op een andere manier zijn mening uiten
Over de politieke besluitvorming staan belangrijke regels in de grondwet
- De regering en het parlement maken samen de wetten
- Wetten gaan pas gelden als een meerderheid in het parlement daartoe besluit
Ondanks het meerderheidsprincipe houdt een democratie rekening met de rechten ban
minderheden. Hierdoor kunnen grondrechten niet zomaar worden afgeschaft, ook niet als
de meerderheid dat zou willen.
Er is persvrijheid. Journalisten bepalen zelf waar ze over berichten en op welke manier ze dat
doen. Ze hebben dus geen toestemming nodig van de overheid.
Dictatuur: wanneer alle macht in handen is van één persoon of een kleine groep mensen
Ideologie: een geheel van ideeën over de mens, menselijke relaties en de inrichting van de
maatschappij, dat leeft binnen een maatschappelijke groep, met name een politieke partij, een
denkstroming of een sociale klasse.
Religieuze dictatuur: Hier is de machtsuitoefening volledig gebaseerd op een religieuze wetgeving
Militaire dictatuur: hier heeft het leger alle macht
Kenmerken:
Een machtenscheiding ontbreekt, want alle macht is in handen van één persoon of een
kleine groep.
De grondrechten worden niet gerespecteerd. Burgers hebben geen recht op vrije
meningsuiting en geen mogelijkheid op te protesteren.
Er bestaat geen vrije pers. Journalisten komen in de problemen als ze kritisch berichten over
de machthebbers.
, Oppositiepartijen (partijen die zich tegen de uitvoerende macht hebben gekeerd) zijn vaak
verboden.
Er is een grote politieke rol voor de militairen. Om verzet van het volk te kunnen
overdrukken heeft de regering de steun van het leger nodig
Er is meestal sprake van verkiezingsfraude.
De regering kan snel en efficiënt besluiten
Censuur: gebruiken van de macht van de staat, een bepaalde groepering of van bepaalde individuen,
om informatie achter te houden.
Paragraaf 2
Politiek links: wanneer mensen zijn voor een sterke, actieve rol van de overheid op het gebied van
economie, uitkeringen, onderwijs en gezondheidszorg. Hier willen ze ongelijkheid tussen mensen
verminderen met uitkeringen en andere voorzieningen
Politiek rechts: Willen zo min mogelijk bemoeienis van de overheid en is voor gespreide
verantwoordelijkheid en een zorgzame samenleving
Politiek midden: als de ideologie tussen links en rechts in zit
Liberalisme: zijn voor persoonlijke en economische vrijheid (rechts)
Socialisme (sociaaldemocraten): zijn voor gelijkwaardigheid van mensen. Ze willen dat de overheid
de zwakken in de samenleving beschermt (links)
Gelijkwaardigheid: dat iedereen gelijk word behandeld
Confessionalisme: baseert zich op het geloof (confessie = geloofsovertuiging). In Nederland gaat dat
vooral over het christendom. Christendemocraten streven naar een samenleving die gebaseerd is op
waarden uit de bijbel (midden)
Rentmeesterschap: mensen hebben de taak goed te zorgen voor de door God aan ons
toevertrouwde aarde
Naastenliefde: zorg voor je naasten (christendemocraten)
Nationalistisch: tegen immigratie en tegen inmenging van het buitenland in de nationale politiek en
economie.
Progressief: in de politiek vooruitstrevend, de maatschappij willen veranderen. Daarbij kan het gaan
om meer persoonlijke vrijheid zoals het legaliseren van het homohuwelijk, abortus en euthanasie.
Conservatief: behoudend. Conservatieve politici benadrukken vooral datgene wat al is bereikt en
houden graag alles bij het oude, vooral als het gaat om tradities. Elke grote verandering kan nieuwe
problemen veroorzaken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kyaraloos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
