Samenvatting
Samenvatting Biologie 5 Havo Hoofdstuk 5: Gaswisseling & Uitscheiding
Dit is een duidelijke samenvatting van alle vijf basisstoffen (paragrafen) uit hoofdstuk 5: Gaswisseling & Uitscheiding uit het boek Biologie Voor Jou.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Thema 5 | Gaswisseling en uitscheidingBasisstof 1: Gaswisseling
Gaswisseling: met het ademhalingsstelsel neem je gassen op uit de lucht en geef je gassen
af aan de lucht.
Ademhalingsstelsel
Ademhalingsstelsel: dit bestaat uit je longen en luchtwegen.
Als je inademt, stroomt er lucht door de neus of door de mond naar binnen.
Neusholte met reukzintuig en bekleed met neusslijmvlies.
▫ In de neusholte wordt lucht gereinigd, gekeurd, verwarmd en vochtig
gemaakt.
▫ Trilhaarepitheel: de buitenste laag cellen van het neusslijmvlies. Hierin zitten
slijmproducerende cellen en trilhaarcellen → aan het slijm blijven kleine
stofdeeltjes en ziekteverwekkers kleven → het slijm wordt door de beweging
van trilharen naar de keelholte verplaatst.
→ binnenstromende lucht wordt foor neusslijmvlies vochtig gemaakt. Bloed in de
bloedvaten in het neusslijmvlies verwarmen de lucht.
Bijholte: neusholte is verbonden met holten in de schedelbeenderen. Bijv.
Kaakholten en voorhoofdsholte.
▫ De bijholten zijn ook bekleed met slijmvlies
▫ Ze raken verstopt bij verkoudheid
Strottenhoofd: ligt tussen de keelholte en luchtpijp in.
▫ Strotklepje: sluit de luchtpijp af als je iets doorslikt
▫ Stembanden: stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langs komt → er
ontstaan geluiden.
Luchtpijp: verbindt de keelholte met de longen.
▫ Door hoefijzervormige kraakbeenringen in de wand blijft de luchtpijp
openstaan.
Bronchiën: de luchtpijp vertakt zich in twee bronchiën. Ook hierin zitten
kraakbeenringen.
Bronchiolen: de bronchiën vertakken zich in steeds kleinere zitzakjes.
▫ De wanden hebben geen kraakbeenringen, maar spierweefsel. Door
samentrekking of ontspanning van dit spierweefsel kunnen de bronchiolen
zich vernauwen of verwijden.
▫ Het wordt beïnvloed door het autonome zenuwstelsel en door hormonen.
Onder invloed van adrenaline verwijden de bronchiolen zich.
Longblaasjes: zitten aan het uiteinden van de fijnste bronchiolen.
▫ De wand is maar één cellaag dik en de binnenkant is bedenkt met een dun
laagje vocht.
▫ Longhaarvaten: een netwerk van fijne bloedvaatjes dit om de longblaasjes
heen zitten.
, Interne milieu
Zuurstof in het bloed zit gebonden aan hemoglobine in de rode bloedcellen.
Evenwichtsreactie: Hb + o2 ↔ HbO2
1. Diffusie van zuurstof van het longblaasje naar het bloedplasma.
2. De hemoglobine vangt zuurstof meteen uit het bloedplasma.
3. Zuurstof diffundeert vanuit de rode bloedcel naar zuurstofarme weefsels.
In weefsels vindt dissimilatie plaats. Hierbij wordt zuurstof verbruikt en komt er
koolstofdioxide vrij.
Door het concentratieverschil vindt diffusie plaats van o2 uit de haarvaten naar de weefsels
en van CO2 uit de weefsels naar het bloed.
Een groot deel van dit CO2 wordt door het bloedplasma vervoerd; een ander deel
wordt gebonden aan hemoglobine.
In de longhaarvaten laten de CO2-moleculen los van de hemoglobine.
De pH van het bloed wordt beïnvloed door de pCO2. Wanneer de pCO2 toeneemt,
daalt de pH en komen er meer O2-moleculen vrij.
De longen kunnen door aanpassing van de longventilatie de uitscheiding van CO2
reguleren.
Invloed van de pH
De pH van het bloed wort beïnvloed door de koolstofdioxide concentratie. Een hoge
concentratie koolstofdioxide maakt het bloed zuurder.
Veel CO2 → daling bloed pH → linksverschuiving → O2 komt vrij → pH bloed stijgt.
De temperatuur heeft ook invloed op de pH. Een hogere temperatuur → er komt
meer O2 vrij uit hemoglobine → de pH van het bloed stijgt.
Gaswisseling bij planten
Via huidmondjes gaat koolstofdioxide naar binnen en gaan waterdamp en zuurstof naar
buiten.
Huidmondjes bevinden zich vooral aan de onderkant van de bladeren.
Huidmondjes kunnen open (hoge turgor in de sluitcellen) of dicht (lage turgor in de
sluitcellen) zijn.
Waterverlies kan worden beperkt door de huidmondjes te sluiten. Dit belemmert de
opname van CO2 en daarmee de fotosynthese.
Basisstof 2: Longventilatie
Ademhalingsspieren
De buitenste tussenribspieren trekken de ribben en het borstbeen omhoog en naar
voren.
De binnenste tussenribspieren trekken de ribben en het borstbeen omlaag.
De middenrifspieren kunnen het middenrif afplatten.
Borstvlies en longvlies
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pettabrusik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen