LES 1 – MICROBIOLOGIE
Tijdens de beroep oriënterende stage kijk je op verschillende afdelingen in het ziekenhuis.
Je gaat 1 dag kijken op de centrale sterilisatie afdeling (CSA). Dit is de afdeling waar al het
instrumentarium (voor het hele ziekenhuis) wordt gesteriliseerd. Ook ga je een dag kijken bij de
röntgenafdeling, omdat er ook op de operatiekamer gebruik wordt gemaakt van röntgen. Je bent ook 2
minimaal 2 dagen op de OK, vooral om te kijken. 1 dag ga je de weg van de patiënt volgen om zo te zien
hoe het hele proces in zijn werk gaat.
Geschiedenis
Ignaz Semmelweis was een arts op de kraamafdeling en liep ook rond op de snijafdeling. Hij is de
grondlegger van het steriel werken op de operatiekamer. Hier zag hij vaak de kenmerken van een
ontsteking: rood, warm, gezwollen, pijn, vermoeidheid en koorts. Symptomen als rood, pus, koorts en
warmte duidden op kraamvrouwenkoorts. Om het risico op kraamvrouwenkoorts te verlagen, kwam hij
met het principe van antisepsis. Antisepsis is het voorkomen van een infectie door het bestrijden van de
ziekteverwekker (micro-organisme). Hij liet artsen en verpleegkundigen voor handelen hun handen
wassen in bleekwater waardoor het percentage kraamvrouwenkoorts terugliep van 10% naar 1%.
Joseph Lister was een Engelse chirurg en borduurde voort op de ideeën van Semmelweis. Hij stelde dat
alleen het desinfecteren van de handen niet genoeg was voor het voorkomen van sepsis. Hierdoor kwam
het idee om ook het te behandelen operatiegebied te desinfecteren. Ook werd er gewerkt met steriele
handschoen om het percentage van sepsis te verlagen.
Louis Pasteur was een scheikundig bioloog en was de grondlegger van het pasteuriseren. Hierbij wordt
iets verhit tot een bepaalde temperatuur om zo de bacteriën te doden. Pasteur heeft het vaccin tegen
hondsdolheid ontwikkeld.
Bacteriën
Er zijn verschillende soorten bacteriën met elk een andere bouw.
A. Bacil (staafvormig)
B. Coccen (bolvormig) in keten
Streptokokken
C. Coccen in een trosje stafylokokken
D. Coccen paarsgewijs diplokokken
E. Spiraalvormig spiril
F. Kommavormig vibrio
Niet alle bacteriën zijn per definitie ziekteverwekkers. Zo zijn er ook bacteriesoorten die wij nodig
hebben. Darmbacteriën zijn een voorbeeld van goede bacteriën omdat deze helpen bij de vertering
(enterococcen, colibacillen). Er zijn ook bacteriesoorten waar we ziek van kunnen worden zoals cholera,
pest, tuberculose, ziekte van Lyme, meningococcen en pneumokokken. Bacteriesoorten die
wondinfecties kunnen veroorzaken zijn met name stafylokokken. Als laatste zijn er ook nog
,bacteriesoorten die geen invloed hebben op de mens zoals yoghurt bacteriën, bacteriën die water
zuiveren etc. Een ziekmakende bacterie wordt ook wel een pathogeen genoemd.
Er zijn verschillende omstandigheden voor de groeisnelheid van bacteriën. Hierbij is een onderscheid
gemaakt tussen gunstige omstandigheden (waar bacteriën goed kunnen overleven en groeien) en
ongunstige omstandigheden (waar bacteriën niet goed kunnen overleven en groeien). Gunstige
omstandigheden voor de groeisnelheid van bacteriën zijn:
- Een temperatuur die tussen de 30 en 40 graden Celsius ligt beneden 0o Celsius vormen
bacteriën endosporen, tussen 30oC en 40oC delen ze zich het snelst, bij verhitting boven de
70oC gaan bacteriën dood.
- Een juiste zuurstofconcentratie aerobe bacteriën hebben een zuurstofrijk milieu nodig,
anders stoppen zij met groeien en delen. Anaerobe bacteriën hebben juist een zuurstofarm
milieu nodig.
- Een vochtige omgeving de beschikbaarheid van water is voor bacteriën essentieel, met
minder water kunnen ze zich minder snel voortplanten.
- Geschikte voedingsstoffen
- Verzwakte gastheer
- Porte d’entree mond, neus en wonden.
Ongunstige omstandigheden voor de groeisnelheid van bacteriën zijn:
- Een lage temperatuur of een hoge temperatuur
- Een juiste zuurstofconcentratie aerobe bacteriën hebben een zuurstofrijk milieu nodig,
anders stoppen zij met groeien en delen. Anaerobe bacteriën hebben juist een zuurstofarm
milieu nodig.
- Een juiste zuurgraad
- Giftige stoffen zoals antibiotica.
Mutaties zijn wijzigingen in de erfelijke eigenschappen van het genoom (het DNA of RNA) van een cel.
Sommige cellen kunnen sporen vormen. Een spore is een soort slaaptoestand van de bacterie met als
belangrijkste doel het overleven van ongunstige omstandigheden zoals hitte en droogte. Zodra de
omstandigheden gunstig zijn, kan de spore ontkiemen en uitgroeien tot een normale cel die weer kan
gaan groeien. Deze eigenschap van bacteriën wordt sporevorming genoemd.
Door gram +/- kan je te weten komen wat de structuur van de bacterie is. Door die aankleding kun je
zien of de bacterie een dunne of een dikke wand heeft en als vervolg kan er samen met de microbioloog
een proces worden opgesteld hoe de bacterie moet worden aangepakt. De flora is de hele gemeenschap
van bacteriën/micro-organismen die aanwezig zijn op je huid of in je darmen (huidflora en darmflora).
Transiënte micro-organismen gaan via contactcontaminatie door van de ene plek naar een andere plek,
ze vermenigvuldigen zichzelf niet. Ze zijn vaak door toeval (bijvoorbeeld handcontact of contact met
besmette voorwerpen) op de huid terechtgekomen. Residente micro-organismen zijn bacteriën die op
dezelfde plek blijven. Deze residente flora hoort als het ware bij jou en kan zich wel vermenigvuldigen.
Operatiekamer
Er zijn grote verschillen tussen de operatiekamer vroeger en nu:
- Licht Licht is een belangrijk onderdeel van de operatiekamer, omdat je hierbij de
operatieplek, de weefsels en structuren goed kunt zien en herkennen. Goed licht is ook
belangrijk voor de chirurgen en operatieassistenten. Het is bewezen dat groen licht rustiger is
om in te kijken voor chirurgen en operatieassistenten, maar dit groene licht is een nadeel voor
de anesthesiemedewerkers want die kunnen bijvoorbeeld de gelaatskleur van de patiënt minder
goed zien.
- Er zijn tegenwoordig veel meer automatische apparaten op de operatiekamer.
, - Deuren Vroeger waren de deuren een stuk minder steriel, waardoor het besmettingsgevaar
een stuk groter was. Er zitten veel richeltjes en plinten in de deur waar zich een hoop stof kan
verzamelen waar micro-organismen eerder of beter kunnen ontstaan.
- Kleding Vroeger gingen artsen en operatieassistenten van patiënt naar patiënt zonder de
kleding te verwisselen.
- Tafel Vroeger was er een platte en harde tafel die niet in hoogte verstelbaar was.
Tegenwoordig zijn de bedden in hoogte verstelbaar en zijn ze niet zo hard waardoor de kans op
decubitus verkleind wordt.
- Raam Een raam in de operatiekamer zorgt ervoor dat er tegenlicht of bacteriën door het raam
naar binnen kunnen komen. Tegenwoordig is er een luchtbehandelingssysteem dat zorgt voor de
juiste lucht. Een luchtbehandelingssysteem is een plaat met een doek waar hele kleine gaatjes
inzitten zodat stofdeel er niet doorheen kunnen vallen.
- Instrumenten Vroeger werd het instrumentarium na gebruik alleen even afgespoeld en nat
achtergelaten waardoor er een voedingsbron ontstond voor bacteriën. Tegenwoordig wordt al
het instrumentarium gesteriliseerd en dan verhit tot 140 oC zodat het instrumentarium bacterie
vrij is.
- Handschoenen Er werden geen handschoenen gedragen in de operatiekamer totdat Joseph
Lister met dit principe kwam. Steriele handschoenen zijn tot 3 uur dicht, daarna moeten ze
verwisseld worden.
- Mondkapjes Vroeger werden geen mondkapjes gebruikt, maar tegenwoordig werken de
mondkapjes tot 10 minuten vanuit onze kant. Daarna beschermt het enkel nog tegen
opspattende lichaamssappen.
- Haarmutsen Vroeger werden geen haarmutsjes gedragen, waardoor het stof dat zich in de
haren bevindt zich vrij kan verplaatsen.
- Organisatie Er was vroeger geen goed georganiseerde operatiekamer
- Aantal mensen op de OK Het is belangrijk dat er niet te veel mensen op de OK zijn, want hoe
meer mensen hoe meer micro-organismen er zijn. Daarnaast is er veel minder overzicht als er te
veel mensen zijn. Er bestaat dan de kans dat taken dubbel worden gedaan of juist worden
vergeten. Mensen aanwezig op de OK zijn een anesthesist, anesthesiemedewerkers, chirurgen
en operatieassistenten.
- Ruimte Vroeger was de operatiekamer een kleinere ruimte waardoor de temperatuur daar
sneller oploopt en dit dan een betere voedingsbron is voor micro-organismen.
- Vloer en wanden Vroeger stonden er veel dingen op de vloer en tegen de wanden van de
ruimte aan waardoor het moeilijk schoon te maken was en op sommige plekken micro-
organisme en stof zich goed konden ophopen. Tegenwoordig zijn de vloer en wanden zo goed als
glad waardoor een goed gepoetst kan worden.
- Prullenbak Er stond vroeger gewoon een simpel prullenbakje waar alle gebruikte materialen
in werden weggegooid. Tegenwoordig worden alle gebruikte materialen geteld en genoteerd.
Resistentie
Wanneer er sprake is van resistentie is er geen behandelplan meer beschikbaar tegen een
ziekteverwekker. Om te zorgen dat micro-organismen niet resistent worden, kan er een ongunstige
leefomgeving worden gecreëerd voor de micro-organismen en kunnen er persoonlijke
beschermingsmaatregelen getroffen worden. Het is van belang om het gebruik van antibiotica zo lang
mogelijk uit te stellen, want na een bepaalde tijd wordt een patiënt resistent voor het antibiotica. De
micro-organismen gaan dan een eigen afweersysteem creëren tegen de antibiotica.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carlijn69. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,48. Je zit daarna nergens aan vast.