Samenvatting Law and Governance 2020-2021 – VU
Inclusief oefententamen en andere oefenvragen
Bachelor jaar 3
,Week 1
Hoorcollege week 1
Overlast in de wijk – bestuursrecht
- Wat zijn de problemen?
o Woonoverlast en straatoverlast
- Wie kan er wat tegen doen?
o De actoren:
Wetgevers: opstellen verbodsnormen
Wetboek van Sr (art. 431 verbod burengerucht/verstoren
nachtrust)
Apv’s (veel bepalingen tegen hinder)
Politie/OM
Bestuurders: college van B&W, burgermeester
Particulieren: woningbouwcorporaties
Rechters
- Met welke instrumenten?
o Bestuursdwang/dwangsom bij overtreding APV
Naleven van normen afdwingen door burgermeester (publieke
ruimtes) of college van B&W (privéruimtes).
o Sluiting woning/gedragsaanwijzing
Art. 174a GEMW: Lid 1 “De burgemeester kan besluiten een woning,
een niet voor het publiek toegankelijk lokaal of een bij die woning of
dat lokaal behorend erf te sluiten, indien door gedragingen in de
woning of het lokaal of op het erf de openbare orde rond de woning,
het lokaal of het erf wordt verstoord.” Lid 2 “De in het eerste lid
genoemde bevoegdheid komt de burgemeester eveneens toe in geval
van ernstige vrees voor verstoring van de openbare orde op de grond
dat de rechthebbende op de woning.”
Bevoegdheid sluiting woning bij overlast waardoor de
veiligheid en gezondheid van mensen in de omgeving van de
woning in ernstige mate worden bedreigd.
o ECLI:NL:RVS:2018:1836
Direct bewijs is nodig, zeer strenge maatregel.
Art. 13b Opiumwet: “De burgemeester is bevoegd tot oplegging van
een last onder bestuursdwang indien in woningen of lokalen dan wel in
of op bij woningen of zodanige lokalen behorende erven een middel als
bedoeld in lijst I of II wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel
daartoe aanwezig is.”
Bevoegdheid sluiting woning i.v.m. drugsoverlast.
Zonder direct bewijs mogelijk.
ABRS 11 december 2013, ECLI:NL:RVS:2012:BVV9512: de
enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs is
voldoende voor sluiting woning.
o Meer dan 5 gram softdrugs
o Meer dan 0,5 gram harddrugs
, Art. 17 Woningwet: “Indien herhaaldelijke overtreding van artikel
1a of artikel 1b naar het oordeel van het bevoegd gezag gepaard gaat
met een bedreiging van de leefbaarheid of een gevaar voor de
gezondheid of de veiligheid, kan het bevoegd gezag (college van B&W)
besluiten dat gebouw, open erf of terrein te sluiten.”
Bevoegdheid (college B&W) sluiting woning bij bedreiging
leefbaarheid óf gevaar voor de gezondheid of veiligheid van
de bewoner zelf.
Soort laatste redmiddel, eerst moet er naar andere
mogelijkheden worden gekeken.
Voorwaarden:
o Herhaalde overtreding van de Woningwet
o Bedreiging van de leefbaarheid of een gevaar voor de
gezondheid of veiligheid.
Art. 151d GEMW, door burgemeester: “De raad kan bij verordening
bepalen dat degene die een woning geeft aan een persoon die niet als
ingezetene met een adres in de gemeente in de basisregistratie
personen is ingeschreven, er zorg voor draagt dat door gedragingen in
of vanuit die woning of dat erf of in de onmiddellijke nabijheid van die
woning of dat erf geen ernstige en herhaaldelijke hinder voor
omwonenden wordt veroorzaakt.”
Nieuwe wet: Wet aanpak woonoverlast, want art. 174a Gemw is
beperkt inzetbaar als middel tegen woonoverlast.
Bij overtreding is de burgermeester bevoegd tot
bestuursdwang/dwangsom, maar moet hij eerst een
gedragsaanwijzing opleggen.
Kan het meeste toegesneden worden op de casus, je geeft per
situatie aan wat verwacht wordt van de bewoner.
o Kritiek: de wet is volgens RvS zo algemeen
geformuleerd en geeft geen nadere criteria aan wanneer
deze wet kan worden toegepast. Veel beslissingsruimte
voor de burgermeester. En komt in geding met
proportionaliteit omdat geen nadere invulling wordt
gegeven over de aard en duur van de last onder
bestuursdwang e.d.
o Stads-/gebiedsverbod bij straatoverlast
Algemene plaatselijke verordening (APV)
Grote verschillen tussen gemeenten zowel in:
o De gronden voor de gebiedsontzegging
o De tijdsduur van de maatregel
Rechter laat de zeer ruim geformuleerde bepalingen toe
Art. 172 lid 3 GEMW: “De burgemeester is bevoegd bij verstoring van
de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de
bevelen te geven die noodzakelijk te achten zijn voor de handhaving
van de openbare orde.”
‘Lichte bevelsbevoegdheid’ voor licht ordeverstoringen
Ruime grondslag, minder geclausuleerd als de APV (deze
laatste gaat vóór).
Burgermeester mag niet te ingrijpend optreden met
maatregelen, soms laat de rechter dit wel toe.
, Art. 172a GEMW: “… Kan de burgemeester aan een persoon die
individueel of in groepsverband de openbare orde ernstig heeft
verstoord of bij groepsgewijze ernstige verstoring van de openbare
orde een leidende rol heeft gehad, dan wel herhaaldelijk individueel
of in groepsverband de openbare orde heeft verstoord of bij
groepsgewijze verstoring van de openbare orde een leidende rol heeft
gehad, bij ernstige vrees voor verdere verstoring van de openbare
orde een bevel geven:
a. zich niet te bevinden in of in de omgeving van een of meer bepaalde
objecten binnen de gemeente;
b. zich niet in de gemeente op een voor het publiek toegankelijke plaats
zonder redelijk doel met meer dan drie andere personen in
groepsverband op te houden, of
c. zich op bepaalde tijdstippen te melden op of vanaf bepaalde
plaatsen, al dan niet in een andere gemeente.”
Vrij nieuwe wet, voor voetbalgeweld gemaakt (Voetbalwet).
Deze wet bevat de mogelijkheid van een gebiedsverbod,
alsook een groepsverbod en een contactverbod.
Conclusie week 1
- De bestuurlijke gereedschapskist is de afgelopen jaren fors uitgebreid.
- Tegenoverlast vanuit woningen is het nu nog steeds moeilijk om op te treden.
- Burgermeester wordt steeds meer sheriff.
, Werkgroep week 1
Law & Governance 2020/2021
Week 1: Overlast in de wijk, de burgemeester als sheriff
Literatuur
- B. van der Vorm, ‘De uitbreiding van de sluitingsbevoegdheid in artikel 174a
Gemeentewet en de taak van de burgemeester als sheriff’, TBS&H 2020 nr. 4, p.
54-68.
- M. Vols, ‘Over nabuurschap en nabuurhaat in het recht’, NJB 2015/2107, p. 2926-
2934.
- J.H.A. van der Grinten en A.E. Schilder, Uittreksel uit: ‘De burgemeester
bewapend’, preadvies voor de Vereniging voor de vergelijkende studie van het
recht van België en Nederland 2019 (Canvas)
Media
- Https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/achtergrond/
achtergrond/ik-wil-geen-sheriff-zijn.11411165.lynkx
- Http://www.lokaalbestuur.nl/lokaal_bestuur/artikel/t/
huissluitingen_door_burgemeesters_een_effectief_middel/bron/nieuwsbrief
- Https://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/nieuws/woningsluiting-
mogelijk-na-geweld.11474266.lynkx
Rechtspraak
- ABRvS 6 juni 2018, ECLI:NL:RVS:2018:1836, Gst. 2018/179 met annotatie van
A.E.M. van den Berg en J.H.A. van der Grinten.
- ABRvS 28 augustus 2019, ECLI:NL:RVS:2019:2912 (zgn. ‘overzichtsuitspraak’
over toepassing art. 13b Opiumwet, met persbericht er bij ook vindbaar op:
https://www.raadvanstate.nl/actueel/nieuws/@117209/201806582-1-a3/ )
- Rb Midden-Nederland, 26 juni 2020, ECLI:NL:RBMNE:2020:2376
Leerdoelen
- Studenten kunnen identificeren wat de rol is van de burgemeester bij verstoringen van
de openbare orde en lokale leefbaarheidsproblemen.
- Studenten kunnen de aanpak van overlast veroorzaakt in woningen onderscheiden van
de aanpak van openbare ordeverstoringen die plaatsvinden op de openbare weg en
kunnen aan de hand van een casus beargumenteren wat een geschikt instrumentarium
is.
- Studenten kennen de inhoud van het artikel 151d Gemeentewet en kunnen kritisch
reflecteren op de toegevoegde waarde en de rol van de overheid bij de aanpak van
woonoverlast.
- Studenten kunnen beargumenteerd een standpunt innemen over de juridische
aanvaardbaarheid van de aanpak van woonoverlast door de burgemeester, gelet op het
recht op privacy.
