Een compacte en overzichtelijke samenvatting waarin de belangrijkste onderwerpen worden aangekaart. In deze samenvatting vind je o.a. handige voorbeelden en afbeeldingen die aansluiten op het boek en helpen zo de stof beter te begrijpen.
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Wat is ethiek? .................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2: Verantwoordelijkheid ........................................................................................................ 8
Hoofdstuk 3: Ethische stromingen ........................................................................................................ 11
Hoofdstuk 5: De ontwikkeling van ethiek in het bedrijfsleven ............................................................. 14
Hoofdstuk 6: Sociale waarden ............................................................................................................... 16
Hoofdstuk 7: Ecologische Waarden....................................................................................................... 20
Hoofdstuk 8: Economische waarden en accountability ........................................................................ 22
Hoofdstuk 9: Culturele Diversiteit ......................................................................................................... 24
1
,Hoofdstuk 1: Wat is ethiek?
1.1 Feiten en waarden (blz. 14)
In het dagelijks leven kunnen we vaststellen dat iets feitelijk gebeurt. Dat kunnen simpele dingen zijn,
zoals de constatering dat alle zitplaatsen in een bus bezet zijn. Het kunnen ook complexe zaken zijn
waar wetenschappers jarenlang onderzoek naar hebben gedaan. Een mooi voorbeeld hiervan is de
manier waarop er aan de hand van een DNA-test bepaalde eigenschappen die iemand van nature
heeft vastgesteld kan worden. Het idee is dat een professional bijv. getoetst kan worden op diens
natuurlijke aanleg voor bepaalde eigenschappen en op deze manier diens handelen,
onderbuikgevoelens en intuïtie beter kan plaatsen.
• Voorbeeld: Iemand met een natuurlijk hoog gehalte aan dopamine reageert doorgaans sneller
op wat er in diens omgeving gebeurt. Een ideale biologische eigenschap voor een salesfunctie.
Soms kun je over feiten twisten, wat meestal afhankelijk is van het perspectief van waaruit je naar
een bepaalde situatie kijkt. In het geval van het DNA-voorbeeld kunnen we ons de vraag stellen hoe
plausibel het is dat iemands hormonale samenstelling wat kan zeggen over iemands mogelijke
functioneren in een bepaald beroepenveld. Ook zouden we ons de vraag kunnen stellen of
omgevingsfactoren niet veel belangrijker zijn dan iemands DNA-samenstelling in de ontwikkeling van
bijv. leiderschap. (blz. 14)
Ethiek begint wanneer we ergens een waardeoordeel over hebben. In hoeverre is het ethisch juist
om iemands talent in een bepaalde beroepscontext (deels) vast te stellen op basis van een DNA-test?
Het antwoord op de vraag kunnen we niet feitelijk vaststellen: hier is een waardeoordeel voor nodig.
Ethiek begint waar feiten eindigen. De feitelijke vraag die gesteld kan worden is een andere
vergeleken met de ethische vraag: (blz. 15)
Feitelijke vraag Ethische vraag
In hoeverre is het mogelijk om iemands talent In hoeverre is het ethisch juist om iemands
in een bepaalde beroepscontext (deels) vast te talent in een bepaalde beroepscontext (deels)
stellen op basis van een DNA-test? vast te stellen op basis van een DNA-test?
*Een ethische vraag is geen een Ja/Nee vraag, maar een open vraag. Je legt in zo’n vraag meer de
belangen van de betrokkenen tegenover elkaar. Voorbeeld:
Fout: Mag je vreemd gaan in een relatie wanneer jouw partner lijdt aan een ongeneselijke ziekte?
Goed: In hoeverre is het ethisch juist om als je partner ongeneselijk ziek is te beginnen aan een
nieuw leven met een nieuwe partner?
Waar we ons bij de eerste vraag bezighouden met het vaststellen van feiten, houden we ons bij de
tweede vraag bezig met een waardeoordeel over deze feiten. In ethiek houden we ons bezig met de
totstandkoming van zo’n waardeoordeel. Een waardeoordeel wordt echter lastig wanneer er
meerdere waardeoordelen mogelijk lijken te zijn in een situatie, en voor meerdere oordelen wat te
zeggen valt. Dat is helemaal lastig wanneer de waardeoordelen over een feitelijke situatie elkaar
tegenspreken. In zo’n situatie spreken we van een moreel dilemma.
Een moreel dilemma ontstaat wanneer op basis van
een feitelijke situatie er meerdere waardeoordelen
zijn die elkaar uitsluiten. (blz. 15)
2
, Op basis van het DNA-voorbeeld kunnen we een waardeoordeel vellen, zoals:
• We zouden kunnen stellen dat het moreel juist is om van een werkgever te verlangen dat de
DNA-test wordt ondergaan. Het leidt zeer waarschijnlijk tot nieuwe persoonlijke inzichten van de
werknemer die zij/hij anders nooit zou hebben. Bovendien kan de werknemer op termijn wellicht
beter functioneren in de organisatie, omdat zij/hij beter kan plaatsen waar diens
onderbuikgevoelens vandaan en intuïtie vandaan komen. (blz. 15)
Iemand die privacy erg belangrijk vindt zal natuurlijk een compleet ander waardeoordeel vellen. Het
waardeoordeel van iemand die privacy erg belangrijk vind kan niet samengaan met het
waardeoordeel van iemand die privacy helemaal niet belangrijk vind. Beide waardeoordelen sluiten
elkaar uit. Hierdoor ontstaan er een moreel dilemma. Om dit moreel dilemma op te lossen kunnen
we gebruik maken van ethische wetenschappen. (blz. 16)
1.2 Ethiek als wetenschap (blz. 16)
Het boek definieert ethiek als volgt:
Ethiek is de wetenschap die zich
bezighoudt met het structureel analyseren
en evalueren van de moraal. (blz. 16)
Deze definitie kunnen we onderverdelen in vier elementen die nadere toelichting verdienen.
1. Moraal: Het overkoepelende begrip van wat het juiste is, wordt ook wel ‘de moraal’ genoemd.
Ieder persoon, bedrijf, organisatie etc. heeft zo zijn eigen idee van wat juist is, en dus haar/zijn
eigen moraal. (blz. 16)
2. Structuur: Op de tweede plaats biedt ethiek als wetenschap een weloverwogen structuur aan het
vraagstuk wat goed en fout is. Er bestaat het gevaar dat argumenten uit verschillende
vakgebieden worden verpakt als een ethisch waardeoordeel, terwijl het dit lang niet altijd is. Het
is dan ook belangrijk structuur aan te brengen in een ethische discussie, en in het nemen van een
beslissing in een ethisch dilemma. (blz. 16)
3. Analyseren: In het geval van analyseren is de onderzoeker neutraal in de bevindingen, maar
probeert zij/hij voornamelijk in kaart te brengen wat de ethische opvatting is van een individu of
groep, en waarom. (blz. 16)
4. Evalueren: Het uiteindelijk vellen van een waardeoordeel doe je d.m.v. evalueren, waarin je op
basis van de zorgvuldig in kaart gebrachte gegevens zelf een standpunt inneemt en desgewenst
toepast in je dagelijks handelen. Analyseren heeft tot doel kennis te vergaren, en evalueren heeft
tot doel om een weloverwogen beslissing te nemen (blz. 16)
1.3 De moraal (blz. 16)
Zoals als eerder beschreven is de moraal iemand zijn perceptie van wat ethisch juist is. Een moraal
kun je bekijken vanuit het niveau van een individu, maar ook vanuit bedrijfsniveau. Dit wordt ook wel
het bedrijfsmoraal genoemd, waaruit veelal de algemene visie op ethiek van een bedrijf blijkt.
In ethiek zijn er een aantal basisbegrippen die eigenlijk allemaal in relatie staan tot elkaar. Een
daarvan hebben we al behandeld: moraal. In het model hieronder is te zien dat het moraal, normen,
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bharat10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,64. Je zit daarna nergens aan vast.
