,Theoretisch kader
Wat houdt ondersteunen van zelfmanagement in?
Bij zelfmanagement gaat het om gedrag en gedragsveranderingen. Bijvoorbeeld: meer sporten,
gezonder eten. Iedereen ervaart hierbij hoe lastig dit is om op lange termijn vol te houden.
Dat geldt ook wanneer er sprake is van gezondheidsproblemen. Soms gaat het om tijdelijke,
kortdurende (situaties, maar het kan ook gaan om langdurige situaties. En dus voor langere tijd van
belang is en ingrijpt in het dagelijkse leven. Denk bij zelfmanagement bij chronische zieken aan
zelfcontrole en zelfregulatie bij diabetes, monitoring, etc.
(Van der Burgt & Mol, 2020)
Bij zelfmanagement gaat het vooral over het goed kunnen omgaan met de (chronische) ziekte en de
ziekte kunnen inpassen in hun leefstijl. (Zorg voor beter, Z.d)
Het generieke zelfmanagement model is een theoretisch raamwerk voor het bevorderen van
zelfmanagement. Het bevat essenties van zelfmanagement en aan welke onderdelen aandacht kan
worden besteed in de praktijk. Het model is weergegeven als een cirkel opgebouwd uit een kern en
verschillende ringen. Elke ring bevat aspecten van zelfmanagement die met elkaar samenhangen, die
kunnen in werken op elkaar en op andere ringen en die van invloed zijn op de dynamiek tussen
chronisch zieke en de zorgverlener in de kern. (Instrumentenkiezer, z.d)
Hoe ondersteun je hierin als verpleegkundige?
Om zelfmanagement te kunnen ondersteunen, is kennis nodig van gedragsverandering als proces. De
verpleegkundige richt zich in haar gespreksvoering op het veranderingsproces, met oog voor de
persoon: persoonsgerichte voorlichting. De verpleegkundige heeft daarbij een coachende rol.
(Van der Burgt & Mol, 2020)
Wanneer vindt dit type gesprek plaats?
Dit gesprek vindt plaats wanneer iemand een ziekte/ beperking heeft en deze invloed heeft op het
dagelijkse leven. Je gaat samen op zoek naar de voordelen van ander gedrag en hoe deze positief
kunnen bijdragen aan het dagelijkse leven. (Zorg voor beter, Z.d)
Wat houdt gezamenlijke besluitvorming in?
Gezamenlijke besluitvorming is een proces waarbij zorgverlener en patiënt gezamenlijk beslissen je
een gezondheidsprobleem kan aanpakken. Er worden naar verschillende opties gekeken. Je gaat
kijken naar de voor- en nadelen en naar de overwegingen die belangrijk zijn voor de individuele
patiënt. (Zelfzorg ondersteund-instrumentenkiezer, Z.d)
Hoe ondersteun je hierin als verpleegkundige?
Een gerichte gespreksaanpak met de fases: Choicetalk, option talk en decision talk. Bij choicetalk ga je
informatie uitwisselen tusse patiënt en verpleegkunde. Bij option talk ga je na wat de patiënt het
belangrijkst vindt en bij decision talk vraag je naar de voorkeur/besluit van de patiënt. Het model is in
vele situatie bruikbaar. Zoals bij ‘enkelvoudige’ aandoeningen en bij keuzes bij behandelingen. Ook
bij complexe situaties is dit model te gebruiken. Bijvoorbeeld bij ‘meervoudige’ aandoeningen.
(Van der Burgt & Mol, 2020)
In welke fase van het verpleegkundig proces hoort dit type gesprek? Waarom?
Dit gesprek vindt plaats in de eerste fase van het verpleegkundig proces: de anamnese. Je wilt
namelijk zoveel mogelijk gegevens en informatie verzamelen om te kunnen achterhalen welke zorg
, iemand nodig heeft. Zonder vraagverheldering zal de anamnese niet volledig zijn, en wordt het lastig
om tot een hypothese te komen en doelen te stellen.
Wat is het ASE-model?
Dit is een model van Fishbein en Ajzen. Dit laat zien dat de intentie om gedrag te veranderen een
samenspel is van drie factoren:
(Brug 2016)
1. Attitude: hoe belangrijk vindt iemand het om zijn probleem aan te pakken en hoe
kijkt hij tegen de aanpak (gedrag) aan.
2. Sociale invloed betreft de invloed van anderen.
3. Eigen effectiviteit verwijst naar het vertrouwen dat het zal lukken het nieuwe gedrag
ook echt uit te voeren.
Deze drie factoren bepalen samen of de bereidheid om ‘iets te doen’ ook werkelijk tot stand
komt. Als verpleegkundige kun je dit model toepassen. Je komt erachter of de bereidheid ‘om iets te
doen’ van de patiënt ook werkelijk tot stand komt.
(Van der Burgt & Mol, 2020)
Wat is motiverende gespreksvoering?
Dit is een directieve gespreksstijl die ingaat op de ambivalentie die een patiënt dikwijls voelt over het
veranderen van gedrag. De patiënt ziet vaak het nut er wel van in en wil wel, maar hij ziet ook
nadelen en wil dus niet. Dit is een gegeven dat de verpleegkundige kan gebruiken om de motivatie te
versterken. Je hanteert hierbij 6 principes:
1. Accepteren en empathisch reageren.
2. Uitgaan van discrepantie.
3. Ambivalentie opzoeken.
4. Aansluiten en meegaan met weerstand.
5. Niet in discussie gaan.
6. Aanmoedigen en vergroten van zelfvertrouwen.
De verpleegkundige stimuleert de patiënt om zijn eigen oplossingen te bedenken. De
verpleegkundige stelt de patiënt open en uitnodigend vragen om stil te staan bij zijn ambivalentie.
(Van der Burgt & Mol, 2020)
Wat is coping?
Coping is wat mensen in een stressvolle situatie daadwerkelijk doen. Bij patiënten die zich in zo’n
situatie verkeren is het goed om te kijken hoe ze hier mee om kunnen gaan en een evenwicht kunnen
vormen. Als verpleegkundige kun je met de patiënt gaan onderzoeken wat voor hem/haar een goede
manier is om het probleem aan te pakken: informatie zoeken, steun zoeken, ontkennen of
vermijden, zoeken naar verklaringen, dichtklappen, op een rij zetten, sociale vergelijking en
accepteren.
(Van der Burgt & Mol, 2020)
Wat is attributie?
Attributie is de oorzaak die patiënten geven aan hun probleem. Ze proberen zo hun situatie te
verklaren en te begrijpen. De cognitieve attributietheorie maakt onderscheidt tussen twee
belangrijke kenmerken:
a. Ligt de oorzaak in de persoonlijke factoren of ligt de oorzaak in factoren buiten
zichzelf?
b. Zijn de factoren wel of niet te beïnvloeden?
(Bolhuis 2016)
Als verpleegkundige is het dan belangrijk te kijken naar de irreële en reële denkgewoonten te
kijken. Als een verpleegkundige belemmerende denkgewoonten bij een patiënt herkent, kan ze het
ABCD-model toepassen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudvg1709. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.