College 1
De ontwikkeling van planten is van nat naar droog, ze zijn zich gaan aanpassen voor het leven op
land.
Als je de voortplanting wil begrijpen van hogere planten moet je daarom beginnen bij mossen.
Mossen zijn te onderscheiden in:
Levermossen
Hauwmossen
Bladmossen
Eigenschappen van mossen:
Hebben geen vaatweefsel (phloëm en xyleem)
Hebben geen vaatweefselbevattende organen (stengel, blad, wortel)
Hebben een heel dunne cuticula op het bebladerde deel (heel uitdroog gevoelig)
Hebben alleen huidmondjes op de delen met een sterk ontwikkelde cuticula (de sporofyt)
Hebben (bewegelijke) spermatozoïden die in de omgevingswater worden vrijgegeven (water
afhankelijk, moeten wachten tot het gaat regenen)
Hebben generatiewisseling met een dominante langlevende gametofyt-generatie en een
kortlevende sporofyt-generatie
Generatiewisseling: 2 generaties wisselen elkaar af
De sporofyt (2N): vormt sporen
De gametofyt (N): vormt gameten
o Archegonia: met ieder 1 eicel, N
o Antheridia: met veel spermatozoïden, N
Bij bladmossen groeit de sporofyt (2N) bovenop de gametofyt (N)
Topkapselmossen: ontstaat de voortplantingsorganen aan het einde (topje) van de gametofyt
(acrocarpe mossen)
Slaapmossen: ontstaat de voortplantingsorganen zijdelings langs de gametofyt (pleurocarpe mossen)
vaak later geëvolueerd
Mannelijke gameten (spematozoïden) ontstaan uit spermatogeen weefsel in de antheridia, staan
klaar om uit te barsten tot het gaat regenen.
Mosgametofyen (N) zijn vaak eenslachtig
Een spermatozoïde (N) moet naar een rijpe eicel (N) op een andere plant toe zwemmen
Bevruchting kan bij mossen alleen onder vochtige omstandigheden plaats vinden
Na de bevruchting van de eicel (N) ontstaat er een zygote (2N) die ontwikkelt tot sporofyt (2N)
De sporofyt ontstaat uit de eicel en is daarom altijd ingeplant op een vrouwelijke gametofyt
op de plaats waar de eicel bevrucht is
De sporofyt is afhankelijk van de gametofyt
Na de bevruchting groeit het archegonium mee en vormt een soort kapje die de sporofyt beschermt.
Dat wordt het huikje/mutsje (de calyptra) genoemd
1
, Voor sporenverspreiding heb je droogte nodig. Nadat het dekseltje er af is
zorgde plant er voor dat de sporen zich tijdens droogte verspreiden door
peristoomtanden of door een epifragma
Kiemende sporen vormen draadvormig protonema, op het protonema worden
knoppen (buds) gevormd die uitgroeien tot gametangioforen.
Parapluutjesmos heeft ongeslachtelijke voortplanting dmv broedknoppen met broedschijven
De geslachtelijke voortplanting van parapluutjesmos gaat dmv de
parapluutjes
Mannelijke paraplu is de antheridiofoor, drager van antheridia
Vrouwelijke paraplu is de archegoniofoor, drager van de
archegonia
Nekkanaalcellen openen als het de eicel rijp is en als het vochtig is
Elateren zijn draden die zorgen voor de geleidelijke
sporenverspreiding die alleen werken als het droog is
Varenachtige: sporenplanten met vaatweefsel
Lycopodiophyta
o Wolfsklauwen
o Selaginella
Polypodiophyta
o Echte varens
o Varenachtige
Paardenstaarten
Primitieve varens
Varens hebben ook generatiewisseling met een gametofyt (N) en sporofyt (2N)
Voortplanting met sporen (onder droge omstandigheden)
Gametofyt (prothallium) eenvoudig van bouw en kortlevend
o Heeft geen cuticula – functioneel onder vochtige condities
o Vormt voortplantingsorgaantjes: antheridia en archegonia
o Bevruchting onder vochtige condities
Sporofyt (varenplant) complex van bouw en dominante levensfase
o Slechts kort afhankelijk van gametofyt
o Heeft ondergronds wortels en bovengronds cuticula en huidmondjes
o Functioneel onder droge condities
o Maakt sporen in sporenkapsels
Gekiemde varen sporen vormen een haploide gametofyt (protallium) met daarop twee typen
gameten vormende orgaantjes: archgonia met een eicel, en antheridia met spermatozoïden
De spermatozoïden van de varen hebben heel veel flagellen en zijn afhankelijk van water
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mosmesbosbes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.