College aantekeningen
College aantekeningen Statistiek 3 (BWB317)
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Uitgebreide samenvatting van Statistiek 3 uitgelegd met behulp van afbeeldingen uit de dia's.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Statistiek 3College 1 Experimenteel onderzoek 1
Experimenteel onderzoek: Een prospectief, gecontroleerd onderzoek waarbij mensen,
systemen of situaties systematisch gemanipuleerd worden om oorzakelijk relaties in kaart te
brengen.
Manipulatie
- Onderzoeker varieert actief en systematische en aantal relevante zaken in werkelijkheid
- En brengt de gevolgen hiervan in kaart
-> Bijvoorbeeld: Biedt een medicijn of training aan, geeft bepaalde instructies, presenteert
een bepaalde stimuli.
Prospectief
De manipulatie vindt met voorbedachten rade plaats, van tevoren bedacht. Manipulatie is
doelgericht: je doet het met als doel de gevolgen van de manipulatie in kaart brengen
Controle
De onderzoeker manipuleert en draagt zorgt voor dat, behalve deze manipulatie, andere
zaken geen invloed hebben op de vergelijking van de experimentele situatie. Zodat
verschillen tussen die situatie alleen maar kunnen zijn veroorzaakt door de manipulatie.
Interna validiteit (-> zo hoog mogelijk voor goed onderzoek)
Doordat prospectieve manipulatie van de werkelijkheid en het controleren van andere
potentiele veroorzaker oorzakelijke relaties worden vastgesteld.
Onafhankelijke variabelen (OV): variabelen waarvan het effect wordt onderzocht door deze
systematisch te variëren (manipulatie). Deze variabelen wordt dus gevarieerd en
gemanipuleerd. Deze variabelen wordt in verschillende niveaus aangeboden (condities).
- Interventie vs. Controlegroep
- Medicijn vs. Placebo
- Leermethode 1 vs. Leermethode 2
Onafhankelijke variabelen (AV): variabelen waarop de effecten van de experimentele
variatie wordt gemeten. Deze variabele wordt niet gemanipuleerd maar gemeten!
In een onderzoek wordt onderzocht wat het effect van OV op AV is.
Interne validiteit
Hoe zeker is het dat de gevonden verschillen zijn veroorzaakt door de experimentele
manipulatie. Geen alternatieve verklaringen voor de gevonden verschillen = Hoge interne
validiteit. Interna validiteit is dus de mate waarin de verschillen die ik waarneem
daadwerkelijk het gevolg zijn van mijn experimentele manipulatie.
1
,Waargenomen variantie: de verschillen tussen de scores/conditie of groepen. Deze
verschillen zijn te verdelen in 3 componenten:
1. Primaire variantie: effect van de OV, systematisch en gewenst. Deze verschillende scores
zijn het gevolg van de manipulatie. Bijvoorbeeld verschil tussen de groep met training 1
en de groep met training 2. Enige waar we interesse in hebben.
2. Secundaire variantie: ongewenst systematisch. Dit bedreigt de interne validiteit! Deze
verschillen worden door ‘iets’ veroorzaakt maar dat willen we niet. Bijvoorbeeld het
verschil in leeftijd van twee groepen beïnvloed de scores. Dit moet je controleren.
3. Error: ongewenste variatie in de scores. Dit bedreigt de betrouwbaarheid.
Het ideale experiment
1. Doseer de primaire variantie: zorg ervoor dat het aannemelijk is dat je OV een effect kan
hebben
2. Controleer de secundaire variantie: bewaak de interne validiteit met behulp van
controlemaatregelen
3. Minimaliseer de error: minimaliseer ruis als gevolg van variatie in proefpersoon
eigenschappen, slechte meetinstrumenten, weinig pp..
Bronnen van secundaire variantie Dingen die de interne variantie bedreigen
Cofounders: variabelen waarvan de effecten verward kunnen worden met die van de OV.
- Cofounder heeft invloed op de AV
- Cofouder correleert met de OV
- Cofounder wordt niet veroorzaakt door de OV
Leeftijd is niet gecorreleerd met lichaamsbeweging. Maar
beïnvloed wel de relatie tussen fitheid en lichaamsbeweging.
Effect modificatie: dit kan de relatie tussen OV en AV veranderen. Het gaat om een
interactiesituatie, effect modificator modificeert (wijzigt) de effecten van de OV op de AV.
Maar het heeft geen directe invloed op de AV.
Leeftijd heeft invloed op het effect van de OV op de AV. Er is
dus een derde variabele die invloed heeft op het verband
tussen OV en AV.
Effect mediatoren: effect van een OV verloopt via veroorzaking door een andere variabele
(de effect mediator). Deze mediator zit tussen twee variabelen in.
Leeftijd heeft effect op lichaamsbeweging wat effect
heeft op fitheid. Relatie leeftijd en fitheid kan niet
bestaan zonder lichaamsbeweging.
2
,Repeated measures
Variëren van de OV:
-> Between subjects designs: Tussen proefpersonen: vergelijken van groepen. Iedere groep
krijgt 1 conditie
-> Within subjects designs: Binnen proefpersonen: proefpersonen doorlopen meerdere
condities.
-> Mixed design: tussen EN binnen proefpersonen: herhaalde metingen vinden bij
verschillende groepen plaats. Iedere deelnemer in elke groep (testgroep of controlegroep)
heeft controlemeting en echte meting.
Voorbeeld herhaalde meting
Beïnvloedt de kleur van een drank hoe zoet het smaakt? Iedere deelnemer krijgt doorzichtig,
licht en donkergekleurd drankje en moet aangeven hoe zoet het smaakt. Er is 1 groep en
iedere deelnemer wordt 3 keer gemeten, ondergaat alle condities. De gemiddelde scores
tussen de drie condities worden bepaald.
Voordelen aan herhaalde metingen:
- Eliminatie individuele verschillen: als alternatieve verklaring voor gevonden verschillen.
Want de verschillen tussen de proefpersonen maken niks uit omdat die gelden voor alle
drie de condities.
- Meer statistische power: door reductie van de error als gevolg van de individuele
verschillen. Bij een within subjects design is het makkelijker om een bestaand verschil in
de populatie vast te stellen. Er zijn minder pp nodig voor significant verschil.
Nadelen aan herhaalde metingen:
- Niet geschikt voor het vergelijken van persoonskenmerken: effecten van geslacht of
ziek vs. Gezond kun je alleen maar vaststellen door groepen te vergelijken.
- Testing-effecten: bedreigen de interne validiteit en moeten gecontroleerd worden. Pp
kunnen vermoeid raken of het trainigseffect kan een rol spelen.
Bedreigingen interne validiteit bij herhaald meten Deze bedreigingen vertekenen de
vergelijking tussen de meetmomenten.
1. Autonome rijping: veranderingen in pp over de tijd die niet aan de effecten van de OV
gerelateerd zijn en ook niet het resultaat van het herhaald meten zelf. Speelt vaak een
rol bij interventiestudies: natuurlijk herstel neurologische patiënten/natuurlijke
verslechtering bij veroudering.
Controleren van autonome rijping: controlegroep formeren. Dan gelden de rijping
effecten voor beide groepen. Hierdoor is er geen alternatieve verklaring tussen
verschillen voor- en nameting.
2. Regression to the mean: als iets heel goed gaat is de kans dat het slechter gaat groter.
Als iets heel slecht gaat is de kans dat iets beter gaat groter.
Controleren van regression to the mean: niet selecteren op externe scores op de
voormeting.
3
, 3. History: niet experimentele events die plaatsvinden tussen opeenvolgende metingen
kunnen de uitkomsten beïnvloeden. Deze events zorgen voor veranderende uitkomst op
de tweede meting. Voorbeeld naamsbekendheid miss America. Alternatieve verklaring is
dat er veel over het onderzoek gesproken werd dat mensen hierdoor de naam wisten.
Controleren voor history effecten: alert zijn op veranderingen inde context van het
experiment die van invloed zijn op de AV (confounding) of de relatie tussen AV en OV
beïnvloeden. Meer history bij langere experimenten.
4. Testing: eerdere metingen beïnvloeden prestaties op latere metingen. Ook wel carry-
over effects. Bronnen hiervan zijn vermoeidheid, oefening, pretest sensitization (bekend
worden met het doel van het onderzoek).
Controleren van testen:
1. formeren van verschillende experiment groepen en een controlegroep (alle voordelen
van within design ben je dan wel kwijt).
2. Randomiseren van de volgorde van condities
3. Counterbalancen van de volgorde van condities: iedere conditie komt even vaak voor
in ieder fase van het evenement.
Complete counterbalancing: alle volgorde worden aangeboden
Incomplete counterbalancing: slechts een aantal van de mogelijke volgorden worden
aangeboden.
4. Randomized block design: er worden blokken gemaakt van de trials in verschillende
volgordes. Elke proefpersoon krijgt die verschillende blokken op een andere volgorde.
Hierdoor zullen alle condities eerlijk verdeeld worden over de tijd van het experiment
dus alle condities even veel voordeel van testing en nadeel van vermoeidheid.
Counterbalancing en randomiseren volgorde werkt alleen bij omkeerbare en
symmetrische effecten.
Differentiele transfers
Asymmetrische effecten: de invloed van conditie A op conditie B is groter dan de invloed
van conditie B op conditie A. Bijvoorbeeld dat conditie A vermoeiender is dan B. Dan kan
counterbalancing of randomiseren niet dus voer je between subjects design uit.
Onomkeerbare effecten: de invloed van conditie A op daraop volgende condities is
onomkeerbaar. Bijvoorbeeld effecten van medicijnen/leermethode houden het hele
experiment aan. Dan kan counterbalancing of randomiseren niet dus voer je between
subjects design uit.
Groepsvergelijkingen
Iedere pp ontvangt maar 1 niveau van de OV of 1 specifieke combinatie van OV’s. Dit is een
between subjects design.
Voordelen van groepsvergelijkingen:
- Je kunt persoonskenmerken met elkaar vergelijken. Dus mannen met vrouwen ect.
- Geen last van carry-over effecten want de pp worden maar één keer gemeten.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aniquejulien. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen