Samenvatting
Samenvatting Biologie 5 vwo Thema 5 Regeling en waarneming
Samenvatting van thema 5 regeling en waarneming.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Bio samenvatting thema 52020-06
1 Regelkringen en homeostase
Veroorzakers van stress : stressoren
Homeostase: het in stand houden van een dynamisch evenwicht.
Wanneer er een bepaald evenwicht is dat steeds verandert, maar uiteindelijk weer
terugkeert naar het normale niveau: dynamisch evenwicht.
Homeostatische regelkringen zorgen ervoor dat de omstandigheden in het interne
milieu van een organisme niet teveel schommelen.
Regelkringen bestaan uit sensor, controlecentrum en effector.
Wanneer een toename van het resultaat een remming van het proces veroorzaakt:
negatieve terugkoppeling / afname veroorzaakt een stimulering.
Bij regelkring waardoor een toename van het resultaat het proces versterkt: positieve
terugkoppeling.
Factoren zoals lichaamstemperatuur worden gehandhaafd rond een bepaalde
normwaarde.
Zintuigcellen zijn de sensoren die verandering van de normwaarde in een organisme
waarnemen ze kunnen dan een signaal geven aan hormoon klieren en neuronen
(zenuwcellen).
Dit zijn de controlecentra die de signalen verwerken en communiceren met
verschillende weefsels en organen (effectoren) om de normwaarden te handhaven.
Het inwendige milieu van een organisme blijft hierdoor min of meer constant.
het handhaven van de homeostase in een organisme vind meestal plaats door
regelkringen met negatieve terugkoppeling.
2 Hormonen en hormonale regulatie
Voor homeostase is communicatie tussen cellen nodig.
In meercellige organismen vindt communicatie tussen cellen plaats met
signaalmoleculen. Deze worden door bepaalde cellen afgegeven en binden zich aan
receptoren op of in andere cellen: de doelwit cellen. De binding kan in deze cellen
een reactie in gang zetten of stoppen .
Hormonen: signaalmoleculen die hormoonklieren afgeven.
Hormoonklieren: endocriene klieren want ze hebben geen afvoerbuis en geven de
hormonen af aan het bloed.
secretie: afgifte van hormonen door cellen van de hormoonklier.
Exocriene kleren: kleren met afvoerbuis bijvoorbeeld zweet/ speekselklieren.
Het bloed transporteert de hormonen door heel het lichaam, vanuit de bloedvaten
gaan ze via de weefselvloeistof naar alle cellen van een organisme.
De hormonen zijn werkzaam in organen waarvan de cellen hormoonreceptoren voor
het hormoon bezitten: doelwitorganen .
De mate van de reactie van een doelwitorgaan wordt onder andere bepaald door de
concentratie van het hormoon in het bloed. Hormoonconcentratie: hormoonspiegel .
1
, Bio samenvatting thema 5
2020-06
Sommige hormonen beïnvloeden cellen via genregulatie. Dit type hormonen word
door de cel opgenomen.
In het cytoplasma wordt het gebonden aan een receptoreiwit en ontstaat een
hormoon-receptor-complex. dit kan via een kernporie in het kernplasma komen hier
zorgt het voor de transcriptie van een bepaald gen.
Het gevormde mRNA molecuul gaat naar ribosomen waar translatie plaatsvind. De
zo gevormde eiwitten kunnen dienen als enzym, hormoon of receptoreiwit.
Andere hormonen binden aan een receptoreiwit op het celmembraan van de
doelwitcel.
aan de binnenzijde van het celmembraan wordt dan een bepaald signaalmolecuul
gevormd: de second-messenger. Deze geeft het signaal in de cel door bv enzym
activeren .
Signaalcascade: wanneer het signaal via meerdere schakels in hetzelfde cel word
doorgegeven.
De hypofyse ligt onder je hersenen ongeveer in het midden van je hoofd. Net
erboven ligt de hypothalamus: deel van de hersenen.
Hypofyse bestaat uit twee gedeelten:
1. hypofysevoorkwab , adenohypofyse
2. hypofyseachterklap, neurohypofyse
hypofyse produceert verschillende hormonen kunnen werking van andere
hormoonklieren beïnvloeden.
Zenuw- en hormoonstelsel zijn nauw verbonden. De verbinding tussen het
zenuwstelsel en de hypofyse verloopt via neuronen in de hypothalamus.
Deze neuronen produceren hormonen die via de uitlopers van de neuronen naar de
hypofyse worden getransporteerd.
De neurohypofyse geeft deze hormonen af aan het bloed als reactie op de
waarneming door zintuigen.
Wanneer hormonen door neuronen worden gevormd : neurosecretie (De gevonden
hormonen: neurohormonen)
De adenohypofyse ook onder invloed van de hypothalamus.
Neuronen in de hypothalamus beïnvloeden de endocriene cellen in de
adenohypofyse door de afgifte van twee type hormonen:
1. inhibiting hormonen: zorg ervoor dat de endocriene cellen in de
adenohypofyse geen hormonen meer produceren
2. releasing hormoon RH : stimuleren de productie van bepaalde hormonen.
BINAS: RH worden afgegeven aan het hypofysepoortader stelsel, de haarvaten
verenigen zich tot 1 bloedvat dat in de adenohypofyse weer vertakt tot haarvaten. Via
het hypofyse poortaderstelsel komen de releasing hormonen in de adenohypofyse
terecht. Daar stimuleren ze de afgifte van hypofyse hormonen. Bijvoorbeeld TSH
releasing factor (TRF) stimuleert de afgifte van TSH (beïnvloedt schildklier). De
adenohypofyse produceert ook groeihormoon GH: regelt de groei en ontwikkeling.
Teveel: reuzen groei. te weinig: dwerggroei. Prolactine (door adenohypofyse): rol bij
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloesepp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen