WEEK 1
Aanslagbelastingen: inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, schenk- en erfbelasting,
belastingen van rechtsverkeer
Aangiftebelastingen: loonbelasting, omzetbelasting, dividendbelasting, kansspelbelasting,
accijnzen, autobelasting, milieuheffingen
Materieel belastingrecht: hoogte van de belastingschuld
Inspecteur heeft een informatieachterstand; heeft informatie van de belanghebbende; de
belastingplichtige nodig. Daarom ruime bevoegdheden: de aangifte vd belastingplichtige,
verplichting belastingplichtige om vragen te beantwoorden, derden, tipgevers en
belastingdiensten. Evenwicht tussen ruime bevoegdheden + rechten vd belastingplichtige
- Belastingrechter: legt wet uit
- Mensenrechtenverdragen + algemene rechtsbeginselen (ABB)
Informatie verzamelen:
(- Oud: 1 keer in de zoveel jaar een boekenonderzoek)
- Nieuw: horizontaal belastingtoezicht: wederzijds vertrouwen, begrip en transparantie
Aangifteverplichting:
Ratio: bij het indienen van de aangifte is het van belang dat de inspecteur naar de aangifte
kan kijken, het is een hulpmiddel bij het opleggen van de belastingaanslag. Dit blijkt ook uit
art. 7 AWR. Op het moment dat de inspecteur de aanslag al heeft opgelegd, is de functie van
de aangifte (informatieverstrekking) dus ook verloren.
- Art. 6 t/m 11 AWR
- Aanslagbelasting: Spontane aangifte: art. 9 AWR lid 4: verstrekking van fiscaal
relevante gegevens voordat de aanslag is vastgesteld, zonder dat de inspecteur de
belastingplichtige daartoe heeft uitgenodigd. Wordt gezien als aangifte zoals in art. 8
lid 1 AWR
Inspecteur kan nu, ondanks dat er geen uitnodiging is gedaan tot het doen van
aangifte toch: omkering en verzwaring bewijslast (25 lid 3 jo. 27 e AWR (was eerst
niet mogelijk na uitspraak HR)), navordering wegens kwade trouw art. 16 lid 1 AWR
(Credit suisse uitspraak), vergrijpboete bij primitieve aanslag 67d AWR (BNB
2013/252), toepassen.
(Belastingplan 2020 door minister van Financiën)
- Aangiftebelasting: art. 10 AWR
Na uitnodiging tot aangifte moet de belastingplichtige tijdig en juist aangifte doen.
Ratio: de aangifte is een hulpmiddel voor de inspecteur om een juiste aanslag op te leggen
Anders:
> Omkering en verzwaring van de bewijslast: art. 25 lid 3 jo. art. 27 e AWR
, - Geldt voor gehele aanslag: de informatieverstrekking is dan misschien in detail
onvoldoende, maar in het licht van de gehele aanslag is het te gering om omkering
van de bewijslast te rechtvaardigen
- Omkering: belastingplichtige moet bewijzen
- Verzwaring: aannemelijk maken wordt overtuigend aantonen (belastingplichtige
moet zwaarder aantonen dat de schuld die de inspecteur heeft vastgesteld niet waar
is)
= Administratiefrechtelijk middel ter bevordering van de juiste aangifte
> Bestuurlijke boete art. 67a 67d AWR
> Gevangenisstraf art. 69 AWR jo. art. 47 Sr e.v.
Wanneer vereiste aangifte niet gedaan?
- Formele gebreken:
- Aangiftebiljet is niet binnen de termijn teruggestuurd
- Geen omkering als inspecteur rekening kan houden met te late aangifte vóór
aanslagoplegging
- Aangiftebiljet wel op tijd teruggezonden, maar formeel onjuiste wijze art. 8 AWR:
niet duidelijk, stellig en zonder voorbehoud
- Stellig: geen ruimte voor twijfel; dus geen schatting
-> Uit art. 8 vloeit uit zichzelf niet voort dat de aangifte naar waarheid moet worden
ingevuld, het niet naar waarheid invullen is dus geen formeel gebrek maar volgt uit
art. 67d AWR
- Inhoudelijke gebreken:
- Verschil tussen aangegeven belasting en wettelijk verschuldigde belasting
- Aangegeven belastingschuld is ‘op zichzelf beschouwd (absoluut) en
verhoudingsgewijs (relatief) aanzienlijk lager dan de werkelijke
belastingschuld BNB 2010/2040 + de belasting die als gevolg van dit gebrek in
de aangifte niet zou zijn geheven moet op zichzelf beschouwd aanzienlijk zijn
+ Inhoudelijke gebreken worden alleen in aanmerking genomen als de belastingplichtige ten
tijde van het doen van de aangifte wist of zich er bewust van moest zijn dat dat daardoor
een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven
Bij het doen van de vereiste aangifte gaat het om het inhoudelijk juist verstrekken van
feitelijke informatie, met het oog op een materieel juiste toepassing van de belastingwetten
Stappen voor beoordeling inhoudelijk gebrek?
1. Is de aangegeven belastingschuld op zichzelf beschouwd en verhoudingsgewijs aanzienlijk
lager dan de werkelijke belastingschuld?
2. Wist de belastingplichtige van de inhoudelijke gebreken ten tijde van het doen van de
aangifte, of moest hij zich er bewust van zijn?
3. Is de aangifte bij de beoordeling als geheel in aanmerking genomen?
,Inlichtingenplicht
- Actieve informatieplicht art. 47 lid 1 (a) AWR
- Passieve informatieplicht art. 47 lid 1 (b) AWR
- Voorwaarden:
- Belastinginspecteur doet een verzoek
- Naar gegevens die van belang kunnen zijn
- Inspecteur mag alleen vragen naar feiten (niet vragen: onderbouw
ondernemerschap) -> vragen voldoende concreet zijn
- De ondernemer moet over de informatie kunnen beschikken
De inspecteur moet zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen
dat in een concreet geval de door hem verlangde informatie ten aanzien van
de betrokken belastingplichtige van belang kan zijn BNB 1986/128
De inspecteur moet ook enig aanknopingspunt hebben om de vraag te
kunnen stellen (bv. een aangifte) BNB 2013/253 254
- Eisen voor verstrekken art. 49 AWR: duidelijk, stellig en zonder voorbehoud
- Wet stelt geen regels voor beschikbaar stellen van gegevensdragers (gebouw of
grond): moet rekening worden gehouden met wederzijdse belangen
- Art. 50 AWR: toegangverlening als dat van belang kan zijn voor het
verrichten van onderzoek
Hoofdregel inlichtingenplicht: informatieverstrekking op verzoek art. 47 AWR
-> Uitzondering:
- Vrijwillige informatieverstrekking art. 10a AWR: uit eigen beweging informeren, ’bij AMVB
voorgeschreven gevallen’
- Verklaring uitsluitend zakelijk gebruik bestelauto (werknemer) (art. 12 UB IB 2001)
- Verklaring geen privégebruik bestelauto (werkgever) (art. 8 en 9 UB LB 1965)
- Suppletie (aanvulling) voor de omzetbelasting (art. 15 UB OB 1968)
- Verantwoording erfgenamen in buitenland opgekomen vermogensbestanddelen,
Edelweiss-route (art. 10c UB SW 1956)
- Ten onrechte niet in aangifte vermelde vermogensbestanddelen ingevolge art. 2.14
lid 3, sub d, wet IB (art. 11bis UB IB 2001)
Als belastingplichtige niet voldoet aan inlichtingenplicht
> Inspecteur kan informatiebeschikking vaststellen art. 52a AWR: nogmaals verzoek om
informatie + wijzen op mogelijkheid omkering en verzwaring vd bewijslast
- Inspecteur houdt rekening dat onbeantwoorde punten wel voldoende gewicht
moeten hebben om de omkering te rechtvaardigen
- Opzettelijk onjuiste inlichtingen staat gelijk aan weigering inlichtingen te
verstrekken
-> Bij onherroepelijk worden van de informatiebeschikking kan de inspecteur
omkering van de bewijslast opleggen art. 25 AWR
> Inspecteur kan boete art. 67cc AWR of straf art. 68 AWR opleggen
- Rechtsbescherming belastingplichtigen
, - Informatiebeschikking moet betrekking hebben op gegevens van feitelijke aard
- Belastingplichtige kan bezwaar instellen -> heeft schorsende werking
- Na bezwaar moet inspecteur tot heroverweging komen of beschikking in
redelijkheid tot stand heeft kunnen komen
- Eventueel kan belastingplichtige beroep instellen bij de rechtbank
- Omkering van de bewijslast (bewijssanctie) kan aan de orde worden gesteld in een
procedure over de informatiebeschikking, maar ook in een procedure over de aanslag zelf
- Rechtsbescherming inspecteur art. 52a AWR lid 4
- Via de fiscale weg te weinig, dus civiele rechter staat ook nog open. Is geen
onaanvaardbare doorkruising, wel spoed vereist en connexiteit nodig
- Want eventuele omkering en verzwaring van bewijslast hoeft er niet toe te
leiden dat gevraagde informatie alsnog wordt verkregen
- Inspecteur kan dwangsom eisen voor elke dag van niet beantwoording
+ Vereiste connexiteit:
- Er moet in de hoofdzaak al bezwaar of beroep lopen
- Grenzen inlichtingenverplichtingen
> AWR: de gevraagde informatie moet van belang kunnen zijn
> Algemene beginselen behoorlijk bestuur
> Algemene beginselen van behoorlijk procesrecht: geen inlichtingen vragen aan
belastingplichtige zelf zodra zaak onder rechter is, soms nog wel aan derden
> Mensenrechtenverdragen:
- Nemo tenetur beginsel: art. 6 lid 2 EVRM (belastingplichtige hoeft niet mee
te werken aan zijn eigen veroordeling)
- Beperkingen voor belastinginspecteur
> Als belastingplichtige de bewijslast al heeft (bij een beroep op een aftrekpost) kan
de bewijslast niet meer worden omgekeerd
> Fair Play arrest; de inspecteur mag niet via de bevoegdheid van art. 47 AWR kennis
opvragen van rapporten of andere geschriften die ten doel hebben de fiscale positie
van de belastingplichtige te belichten of hem daaromtrent te adviseren
- Verruimingen voor belastinginspecteur (verplichtingen voor)
- Mandatory dislosure Richtlijn: belastingadviseurs, accountants, financiële
instellingen en eventueel belastingplichtigen worden verplicht grensoverschrijdende
constructies die gebruikt kunnen worden om belasting te ontwijken bij de
Belastingdienst te melden
- Country by country-reporting: multinationals met een omzet vanaf 750 miljoen
moeten jaarlijks een landenrapport aanleveren bij belastingdienst van land waarin zij
fiscaal inwoner zijn, met info over diensten die zijn behaald in bepaalde jurisdicties en
omzet van gelieerde en niet gelieerde transacties
Inlichtingenplicht: administratieplichtigen art. 53 lid 1 AWR jo. 52 AWR -> ondeugdelijke
administratie leidt tot omkering en verzwaring van bewijslast. Museumkaart + SMS Parking
- Verschoningsrecht: art. 53a AWR: voor uitoefening van ambt, dit verschoningsrecht
impliceert niet de eigen administratie art. 51 AWR