1. Prokaryoten vs Eukaryoten
- Prokaryoten --> eencellig organisme zonder celkern en andere celorganellen
- Eukaryoten --> eencellig en meercellige organismen met celkern en celorganellen
Prokaryoot Eukaryoot
Bacteriën Protisten (eencelligen)
Archaea Schimmels
Planten
Dieren --> mensen
Diameter cel 0.1-5 µm Diameter cel 10-100 µm
Nucleoid --> onregelmatig gevormde plek Celkern
waar het erfelijk materiaal zich bevindt
Geen cel organellen Celorganellen omsloten door een membraan
1 circulair chromosoom 1 of meerderen lineaire chromosomen
De eerste prokaryoten
- Archaea --> 'oer-bacteriën'
○ Waarschijnlijk eerste leven op aarde
○ >3 miljard jaar geleden
○ Kunnen onder extreme omstandigheden overleven --> extremofielen
▪ Temperatuur
▪ Zuurgraad
▪ Zoutgehalte
▪ Zuur hoge druk
Inleiding Biologie Pagina 1
,Endosymbiose
• Endosymbiose --> theorie die verklaart hoe door evolutie eukaryoten
cellen uit prokaryoten cellen zijn ontstaan en hoe ze aan bepaalde
celorganellen (mitochondriën en chloroplasten) zijn gekomen.
1. Het membraan van de prokaryoten cel is naar binnen gaan groeien.
2. Hierdoor is de celkern gevormd
3. Op deze manier zijn ook andere membraan omsloten celorganellen ontstaan
• Ergens in de evolutie zijn cyanobacteriën ontstaan
○ Cyanobacterie --> bacterie die in staat is tot fotosynthese en dus zelf
zuurstof kan produceren
4. De cyanobacterie zijn in de eukaryoten cel opgenomen en uiteindelijk
'versmolten' als mitochondriën.
5. De eukaryoten cel is ontstaan
6. Op dezelfde manier zijn chloroplasten ontstaan
• 'Bewijzen' mitochondriën en chloroplasten
○ Enzymen en transportsystemen op het binnen membraan lijken op die
van een prokaryoot
○ Het delen van deze organellen lijkt op de celdeling van de prokaryoot
○ Organellen bevatten circulair DNA, normaal zit dit alleen in de celkern, het zijn dus waarschijnlijk resten
van evolutie toen ze los levende organismen waren
○ Bevatten ribosomen die lijken op die van prokaryoten
2. Eukaryoten: dieren
• Dieren hebben specifieke kenmerken op het gebied van
○ Celstructuur
○ Voeding
○ Voortplanting en ontwikkeling
Celstructuur
• Meercellig
• Geen celwand, alleen (plasma/cel) membraan
• Extracellulaire matrix (collageen)
○ Zorgt voor stevigheid rondom de cellen
○ Extracellulaire = buiten de cel
Matrix = substantie
• Hebben gespecialiseerde celtypes
○ Zenuwcellen, spiercellen, etc.
Voeding
• Heterotroof --> geen fotosynthese, energie door verbranding
• Inname van voedsel
• Vertering
Voortplanting en ontwikkeling
• Meestal seksuele voortplanting
• Bevruchte eicel
• Meestal diploïd --> van elk chromosoom 2 exemplaren
• Veel overeenkomsten in het genetisch netwerk dat is betrokken bij de
ontwikkeling (van bijvoorbeeld een embryo)
• Hox genen --> regelen tijdens de embryonale ontwikkeling het bewegen
van de cellen naar de juiste plek
○ Er zijn veel overeenkomsten in hox genen tussen verschillende dieren
3. De mens
Inleiding Biologie Pagina 2
,3. De mens
Anatomie en fysiologie
• Vorm en functie
• Anatomie --> de vorm om uitwisseling met de omgeving te optimaliseren
○ Oppervlakte vergroting --> belangrijk om de uitwisseling te optimaliseren
▪ In de darmen, longen, nieren, etc. gebeurt dit met behulp van intestinale vloeistof
i. Intestinale vloeistof zit om cellen in de weefsels
ii. Via bloedvaten komen voedingstoffen in de vloeistof
iii. De voedingstoffen worden opgenomen door de cellen
iv. De cellen geven hun afvalstoffen af aan de intestinale vloeistof
v. De afvalstoffen worden doorgegeven aan de bloedvaten
vi. Etc.
Organisatie
Orgaansysteem
Orgaan
Weefsel
Cel
Orgaansystemen
• Orgaansysteem --> groep van organen die samen een bepaalde functie hebben
Inleiding Biologie Pagina 3
, Orgaansysteem Organen Functies
1 Integumentair Huid Bescherming
Haren Voorkomen van vochtverlies
Temperatuur regelen
2 Bottenstelsel Botten Stevigheid
Kraakbeen Orgaan bescherming
Gewrichten Beweging
3 Spierstelsel Spieren Beweging
4 Lymfestelsel Lymfe vaten Immuunsysteem
Beenmerg
Lymfe organen
5 Ademhalingsstelsel Longen Ademhaling
Luchtwegen Gasuitwisseling
6 Spijsverteringsstelsel Mond Vertering
Maag Absorptie
Darmen
Lever
Pancreas
Anus
Slokdarmhoofd
Slokdarm
7 Zenuwstelsel Hersenen Coördinatie
Ruggenmerg Prikkels verwerken en uitzenden
Zenuwen
8 Hormoonstelsel Schildklier Regulatie van groei,
Bijschildklier Metabolisme,
Bijnieren Reproductie,
Alvleesklier Etc.
Geslachtsklieren
Hersenaanhangsel
Inleiding Biologie Pagina 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noao. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.