Dit is de samenvatting van probleem 1 van blok 3.6 Occupational Health & Safety aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ik heb zelf een 8 gehaald voor dit vak! De samenvatting bevat: Sulsky (2005), McEwen (2006), Maslach (2001), Taris (2006), vd Linden (2005), Hesselink (2011) & Darr (2008)
Probleem 1 – vignet 1: basis van stress
Wat is werkstress?
Welke klachten/symptomen horen bij werkstress?
Wat zijn verschillende reacties in individuen op stress?
Sulsky & Smith (2005) – Wat is stress?
Note professor: meest belangrijke artikel over stress en de definities. Let vooral op de verschillende definities
van stress (stimulus definitie, respons definitie etc). Je hoeft niet per sé alle aspecten van de fysiologie van
stress te weten, maar een algemeen beeld is genoeg (ken bijvoorbeeld de drie fases van GAS)
Misconcepties over stress
1. Je moet alle stress in je leven elimineren.
Dit is vals! Als je leven stressvrij is, zou je geen drive meer hebben om te presteren. Stress met
positieve implicaties heet eustress. de juiste hoeveelheid van stress zorgt er juist voor dat het
leven leuk is.
2. Stress zit in je hoofd, het kan je niet schaden.
Deze misconceptie is iets van de verleden tijd. Tegenwoordig wordt er steeds vaker + beter
stilgestaan bij de fysieke en mentale gevolgen van stress.
3. Stress is gewoon anxiety/spanning. Als je wat rustiger wordt zal je niet meer zo gestrest zijn.
Dit is te simpel gezegd: anxiety of spanning kunnen een reactie op de ervaring van stress zijn, maar
stress zelf is meer da alleen de spanning of het gevoel van angst.
4. Stress impliceert alleen maar ‘teveel’, zoals ‘teveel’ werk of ‘teveel’ prikkels
Stress omvat ook momenten van ‘leegte’ zoals het wachten op belangrijke informatie. Het
wachten kan veel stress opleveren voor de wachtende individu.
Definitie van stress
Drie belangrijkste definities van stress:
- Stimulus definitie
- Respons definitie
- Interactie tussen de stimulus en de respons
Stimulus definitie
Focus op stressor: De stimulus definities definiëren stress als een situatie/event in een omgeving die
leidt tot een schadelijke/verstorende omgeving. Deze situatie/event wordt ook wel stressor
genoemd. De stress kan gedefinieerd worden door een objectieve of externe criteria. Stimulus
definities worden ook wel de technische/human factor definitie van stress genoemd, omdat het
focust op de externe krachten die invloed hebben op een object.
Nadelen definitie:
- Niemand zal op dezelfde manier reageren op een identieke stressor (of deze überhaupt als
stressor aanmerken)
- De reactie op een stressor kan in de loop der tijd veranderen
- Dit perspectief zegt dat geen stress het beste is, maar dit is over het algemeen niet waar
Respons definitie
Focus op reactie op stressor: De respons definitie focust op de reactie van het organisme op de
stressor. De aard van de stressor zelf is hierbij niet belangrijk, het gaat echt om de reactie die volgt
op een stressor. Definitie van Selye: de nonspecifieke reactie op elke eis is een voorbeeld van een
respons definitie. Het reactieproces op de stressor is altijd een intern proces. De respons definitie
wordt ook wel het medische/biologische perspectief op stress genoemd.
Nadelen definitie:
, - Verschillende reacties kunnen geassocieerd zijn met verschillende stressoren, en deze
reacties kunnen in de loop der tijd ook veranderen
- Het lichaam kan een reactie voelen die lijkt op/identiek is aan een stressreactie zonder dat
een stressor aanwezig hoeft te zijn (bij bijvoorbeeld toedienen van adrenaline)
- Dit laat zien dat de bron van de stressor eigenlijk niet genegeerd kan worden, zeker wanneer
er een vorm van interventie gewenst is.
Stimulus-respons definitie
De interactieve definitie ziet stress als een resultaat van interacties tussen omgevings stimuli
(stressors) en individuele reacties (vaak in de vorm van strain). Deze definitie is complexer dan de
andere definities. de relatie tussen de persoon en de omgeving (stressor), die wordt geappraised
door de persoon als iets dat teveel resources kost en zijn/haar welzijn in gevaar brengt (respons).
- Het is hierbij belangrijk dat de persoon allereerst wel de perceptie heeft dat de stressor
dreigend of stressvol is. Deze appraisal leidt tot korte termijn uitkomsten (bv/ verhoogde
adrenaline) en dit leidt uiteindelijk tot chronische stressors.
o De appraisal en de uitkomsten worden beïnvloed door de eigenschappen van de
persoon, groep en/of situatie. Dit zijn de stress moderatoren.
Simplistisch model van stress:
Onderdelen model
1. Stressor bijvoorbeeld een collega die onaardig doet
2. Persoonlijkheids- groep- of omgevingskarakteristieken bijvoorbeeld persoonlijkheid, zoals
concientiousness (hoog hierop zal tot lagere chronische stress leiden blijkt uit onderzoek)
3. Perceptie van stress wordt beïnvloed door persoonlijkheids- groep- en/of
omgevingskarakteristieken. Als in deze stap geen stress wordt ervaren zal het individu geen
stressreactie ervaren.
4. Korte termijn respons/uitkomsten: fysiek, psychologisch of gedrag. Dus bijvoorbeeld een
verhoogd niveau van adrenaline/cortisol
5. Lange termijn stress: leidt tot fysieke (bijvoorbeeld langdurige ziekte (burn-out
bijvoorbeeld)), psychologisch of gedrag strains
De overgang van 4 naar 5 wordt bepaald door de onderscheiding van soort stress: chronisch of acuut.
Wanneer je een stressor opmerkt is deze acuut, blijft deze bestaan over een verloop van tijd zal de
stressor chronisch worden. Er is geen duidelijke scheidingslijn tussen acuut en chronisch.
, * Vragen bij de interactie definitie: moet een stressor altijd bewust worden opgemerkt? Volgens
Lazarus zijn sommige reacties op stressoren ‘hard-wired’, zodat er een automatische reactie optreed
als gevolg van de stimulus (waarschijnlijk als resultaat van overlevingsstrategieën van vroeger)
De rol van appraisal
Cognitieve appraisal (Lazarus) gaat over het proces van herkennen van stressoren en het kiezen van
de reactie hierop.
- Primary appraisal: is de situatie stressvol?
- Secondary appraisal: heb ik genoeg resources om met deze situatie om te gaan?
Daarna kan nog reappraisal volgen als gevolg van feedback door primary en secondairy appraisal. Een
stressor hoeft daarbij niet een situatie te zijn die daadwerkelijk heeft plaatsgevonden: bijvoorbeeld/
jezelf vertellen dat je supervisor een hekel aan je heeft (ook al is die objectief gezien niet waar).
Fysiologie van stress
Er zijn verschillende fysieke reacties mogelijk op stress: de fight of flight response en GAS. Deze twee
worden hieronder uitgelegd:
Fight or flight respons (Cannon)
Deze reactie is een ketting van veranderingen in zenuwen en klieren in het lichaam. Deze sequentie
van veranderingen is het resultaat van miljoenen jaren evolutie. Je ziet de fight of flight reactie terug
in pad 1 en 2, deze paden worden geassocieerd met acute dreiging of stressoren.
General Adaptation syndroom (Selye)
Naast de fight of flight reactie op stress, kan het zijn dat de stress voortduurt. Selye heeft het proces
van (lange termijn/ chronische) stress als volgt ingedeeld:
1. Alarm fase (fight or flight response)
2. Stage of resistance (vindt vlak na alarm fase plaats, lichaam herstelt maar wanneer stressor
niet verdwijnt is het herstel alleen een illusie)
3. Stage of exhaustion ontwikkelen van lange termijn of chronische strains, zoals hartziekten
of bijvoorbeeld chronische hoge bloeddruk. Deze fase doet de alarm fase na, maar als de
stressor aanwezig blijft kan de uiteindelijke uitkomst de dood van het organisme zijn.
Deze fases zijn niet lineair en een individu kan meerdere fases tegelijkertijd ervaren (bijvoorbeeld
een nieuwe stressor tegenkomen terwijl het lichaam nog niet klaar was met het verwerken van een
andere stressor).
*Dit deel van het artikel hoef je alleen algemeen te kennen, niet uit je hoofd.
Het fysiologische proces van stress: het organisme ziet een stressor een bericht wordt naar de
hypothalamus gestuurd pad 1, pad 2 en pad 3 worden geactiveerd
Pad 1: activatie van sympatisch autonoom zenuwstelsel (hierdoor gaat het lichaam in een aroused
staat) sympathische zenuwvezels laten het hormoon noradrenaline/ norephinephrine vrij
sympatische activatie (= onder andere: hartslag gaat omhoog, hersenen worden alerter en bloeddruk
stijgt).
Het autonome zenuwstelsel is het deel van het zenuwstelsel dat de onvrijwillige activiteiten van het
lichaam en de functies van interne organen reguleert (= dus bijvoorbeeld hartslag/ ademen/
spijsvertering etc).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shannakeemink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
