Het bloed
Bloed dient vele nuttige doelen bij de regulatie van de normale lichaamsfuncties. De drie
belangrijkste functies voor inspanning en sport zijn:
- Transport
- Temperatuurregulatie
- Zuurgraad (pH)
De transportfuncties van het bloed zijn het bekendst, dus het aanleveren van zuurstof en
brandstoffen en het afvoeren van metabole nevenproducten. Daarnaast is het bloed ook essentieel
bij de temperatuurregulatie tijdens lichamelijke activiteit. Het neemt warmte op uit de werkende
spieren en levert die af bij de huid waar de warmte kan worden afgegeven aan de omgeving. Bloed
buffert ook de zuren die worden geproduceerd door anaeroob metabolisme,
waardoor de juist pH gehandhaafd blijft voor metabole processen.
Bloedvolume en -samenstelling
Het totale bloedvolume in het lichaam verschilt aanzienlijk door de afmetingen van
het individu, de lichaamssamenstelling en de trainingstoestand. Grotere
bloedvolumes gaan samen met een grote spiermassa en met hogere niveaus van
duurtraining. Het bloedvolume van mensen met een gemiddelde lichaamsgrootte
en normale lichamelijke activiteit loopt uiteen van 5 tot 6 L bij mannen en 4 tot 5 L
bij vrouwen. Bloed bestaat uit plasma (voornamelijk water) en vaste deeltjes.
Hematocrietwaarde -> vaste deeltjes gedeeld door het totaal bloedvolume
Rode bloedcellen
Volwassen rode bloedcellen (erytrocyten) hebben geen kern, dus kunnen ze zichzelf niet
reproduceren zoals andere cellen. Ze moeten steeds opnieuw worden vervangen door nieuwe cellen,
een proces dat hematopoëse genoemd wordt. De normale levensduur van een rode bloedcel is
ongeveer vier maanden. Deze cellen worden dus in ongeveer gelijke mate continu geproduceerd en
vernietigd. Deze balans is erg belangrijk, omdat een adequaat zuurstoftransport naar de
lichaamsweefsels afhangt van het hebben van voldoende rode bloedcellen om zuurstof te
transporteren. Een afnamen in hun aantal of functie kan de zuurstofafgifte belemmeren en zo het
presteren beïnvloeden.
Rode bloedcellen transporteren zuurstof, die voornamelijk is gebonden aan de hemoglobine.
Hemoglobine bestaat uit een eiwit (globine) en een pigment (heemgroep). Heem bevat ijzer, dat
zuurstof bindt.
Viscositeit van het bloed
Viscositeit verwijst naar de dikte en de vloeibaarheid van het bloed. Hoe dikker het bloed hoe hoger
de viscositeit.
1
, Cardiorespiratoire reacties op acute inspanning
Er vinden veel cardiovasculaire veranderingen plaats tijdens dynamische inspanning. Het
voornaamste doel van deze veranderingen is om de bloedstroom naar de spieren te laten toenemen.
Om de veranderingen die optreden beter te begrijpen moeten we nauwkeuriger kijken naar de
functie van zowel het hart als van de perifere circulatie. We zullen de veranderingen in alle delen van
het cardiovasculaire systeem beschouwen, van rust naar inspanning. Daarbij kijken we specifiek naar:
- Hartfrequentie
- Slagvolume
- Hartminuutvolume
- Bloeddruk
- Doorbloeding
- Bloed
Hartfrequentie
Hartslag in rust
De rusthartslag(Hfrust) is gemiddeld 60 tot 80 slagen/min. De rusthartslag wordt ook beïnvloed door
omgevingsfactoren; zo neemt de rusthartslag toe bij extreme koude of op grote hoogte.
Hartfrequentie tijdens inspanning
Wanneer beweging begint stijgt de hartfrequentie direct, tot de maximale intensiteit bijna bereikt is.
Als de maximale intensiteit van inspanning wordt benaderd, begint de hartfrequentie af te valkken,
zelfs als de arbeidsintensiteit nog verder toeneemt. Dit geeft aan dat een maximumwaarde wordt
benaderd. De maximale hartfrequentie (Hfmax) is de hoogste hartfrequentie die bereikt kan worden
bij een maximale inspanning tot aan uitputting. De maximale hartfrequentie wordt vaak geschat op
basis van leeftijd.
Slagvolume
Het slagvolume (SV) van het hart verandert ook tijdens inspanning om het hart efficiënter te laten
werken. Als de Hf haar maximum bereikt, is het slagvolume een belangrijke factor van het
cardiorespiratoire duurvermogen.
Het slagvolume wordt bepaald door vier factoren;
1. Het volume veneus bloed dat terugkomt bij het hart (het hart kan alleen wegpompen wat
binnenkomt)
2. De mogelijkheden tot uitzetting van het ventrikel (de mogelijkheid om het ventrikel, en dus de
vulling te vergroten)
3. De contractiliteit van het ventrikel (de contractiemogelijkheden van het ventrikel)
4. De druk in de aorta en/of de pulmonaire arterie (de druk waartegen de ventrikels moeten
contraheren)
Slagvolume tijdens inspanning
Het slagvolume stijgt bij inspanning boven de waarden in rust. Het slagvolume tijdens inspanning ligt
rond de 130.
Wanneer het lichaam in een liggende positie is, hoopt het bloed zich niet op in de onderste
extremiteiten. Het bloed gaat gemakkelijker terug naar het hart, wat betekent dat het slagvolume in
rust veel hoger is in horizontale positie dan in verticale positie.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GymdocentCALOWindesheim. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.