Dit is de samenvatting van hoofdstuk 1 oftewel de inleiding van het vak 'Van cel naar weefsel: functie' gedoceerd door prof Vennekens. Ik heb hiervoor gebruikgemaakt van de slides, de cursus en mijn eigen notities bij de lessen en werkzittingen. Veel succes!
Hoofdstuk 1: Inleiding
1. Wat is homeostase?
Cellen hebben een specifiek intra- en extracellulair milieu nodig om te kunnen functioneren.
Homeostase van dit milieu is de basisbehoefte van het lichaam.
Homeostase = evenwicht van het lichaam en componenten; de controle van een vitale
parameter.
Ziekte is afwijking van de homeostase. Veranderingen lokken een sensorische respons uit;
maar te extreme veranderingen kunnen leiden tot loss of function. De doodsstraf wordt bv
nog uitgevoerd door een enorme toename van NaCl in het bloed wat het hart lamlegt.
Deze homeostase wordt bereikt via samenwerking van verschillende organen:
− Spieren
− Gastro-intestinaal systeem
− Longen
− Hart
− Nieren
− Centraal en perifeer ZS
Elk van deze organen bevatten verschillende celtypes verantwoordelijk voor specifieke
orgaanfuncties.
1.1 Basisconcepten van homeostase
1) Feedback:
Feedback loop=
Er is wel een dynamisch evenwicht binnen de fysiologische range. Sterke afwijkingen zal bv
de structuur van eiwitten beïnvloeden.
2) Redundantie:
= verschillende organen zijn verantwoordelijk voor de homeostase van 1 parameter.
Hoe belangrijker de parameter, hoe meer organen bij de controle betrokken zijn.
3) Adapteerbaarheid (acclimatiseren):
Feedback loops kunnen flexibel zijn. Het set point kan verschoven worden.
Vb. Bij lage zuurstofconcentratie verhoogt de ademfrequentie. Na acclimatiseren op grote
hoogte zal de respons op dezelfde lage zuurstofspanning veel groter zijn. Ook genetische
factoren spelen hierbij mee.
1.2 Lichaamsvloeistoffen
50 à 60% van het lichaam bestaat uit water.
Er zijn verschillende compartimenten in het lichaam die verschillende soorten
lichaamsvloeistoffen bevatten.
1) Intracellulair volume (60%)
2) Extracellulair volume (40%):
− Plasma volume (PV)
− Interstitieel vocht (ISV): = milieu van de niet-bloedcellen.
− Transcellulair vocht: = bevindt zich in een compartiment van het lichaam
1
, VCNW Functie
De chemische samenstelling van elk compartiment kan verschillen:
− Intracellulair hoge [K+] <=> Extracellulair hoge [Na+]
− ISV en plasma lijken sterk op elkaar. ISV heeft een lagere proteïnesamenstelling dan
plasma. Protein-vrije plasma ~ ISV
− [Ca2+] is extracellulair veel groter dan intracellulair
− [Cl-]i is zeer variabel
1.3 Osmolariteit en elektroneutraliteit
1) Osmolariteit: = 290 mOsm
Deze is gelijk tussen lichaamscompartimenten, maar kan verschillen voor bv urine,
traanvocht, zweet, …
De osmolariteit van het intracellulair volume bepaalt het celvolume en die van het plasma
bepaalt de bloeddruk.
2) Elektroneutraliteit:
Elke vloeistof in het lichaam is globaal elektroneutraal.
De positieve lading komt van kationen, de negatieve lading van Cl -, HCO3-, organisch fosfaat
en eiwitten.
3) Anion gap: = [Na-]plasma - ([Cl-]plasma + [HCO3-]plasma)
Dit weerspiegelt het verschil tussen marginale kationen en anionen. Hiervoor wordt
gecorrigeerd door eiwitten.
Bij type 1 diabetes kan het anion gap plots enorm dalen door extreme stijging van
acetoacetaat en β-hydroxybutyraat.
1.4 Ziekten
1.4.1 Ischemie
Ischemie is de verstopping van een ader die een hartinfarct kan veroorzaken.
Hoe langer de doorbloeding stopt, hoe meer [K+]o zal stijgen en ook hoe meer de pH zal
stijgen. Hoe hoger [K+]o hoe hoger de kans op hartritmestoornissen.
1.4.2 Hypernatremie
= verhoging van Na+ in het bloedplasma
Na+ is het belangrijkste ion in het lichaam. De symptomen zijn dus zeer zwaar.
Oorzaken: Veel Na+ innemen of uitdroging
− Diarree
− Te weinig drinken
− Te veel urine
− Veel hypertone vloeistof drinken, vb. Zeewater
Symptomen: - Subtiel: lethargie, zwakte, oedemen, gedragsstoornissen, …
- Ernstiger: epileptische aanvallen, coma, dood, …
Concentraties: - Normaal: 135 – 150 mM
- > 158 mM: zware symptomen
- > 180 mM: dodelijk
1.5 Transport en homeostase
Homeostase op cellulair niveau impliceert processen aan de PM. Deze fysiologische
processen veranderen het intracellulaire milieu.
Een ion streeft naar elektrochemisch evenwicht over de celmembraan.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sartorius. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
