Die Wolke
Boekverslag Duits
Emma Crok
A. Samenvatting van de inhoud / analyse van het verhaal:
De auteur van Die Wolke is Gudrun Pausewang. Gudrun was een Duitse
schrijfster van onder meer kinder- en tienerboeken. Ze schreef daarnaast
ook sciencefiction voor jongvolwassenen. Gudrun werd geboren op 3
maart 1928 in Wichstadtl (nu Mladkov) in Tsjechië. Ze was de oudste van
zes broers en zussen. Haar vader stierf in de Tweede Wereldoorlog, en
haar moeder vluchtte met haar kinderen naar het Westen, in Wiesbaden.
Daar ging Gudrun pedagogiek studeren. Ze ging in 1956 naar Zuid-
Amerika, Chili, Venezuela en Colombia om daar buitenlandse opvang te
geven. In 1972 keerde ze terug naar Duitsland met haar zoon. In Schlitz,
Hessen, haar woonplaats, schreef ze de meerderheid van haar romans.
Gudrun Pausewang heeft in haar leven ongeveer 100
romans geschreven. Ze schreef Die Wolke in 1987 na de ramp in
Tsjernobyl. Er zijn verschillende scholen vernoemd naar haar en haar
boeken Die Wolke en Die letzten Kinder von Schewenhorn zijn daarnaast
een deel van verplichte literatuur in scholen in Duitsland.
Vanaf 2016 woonde ze in een
bejaardentehuis in Baunach, waar ze kort geleden overleed op 23 januari
2020. Ze is 91 jaar geworden.
De titel van het boek is Die Wolke. De titel past erg goed bij het verhaal,
omdat het boek over een kernramp gaat. In het boek wordt ook vaak
geschreven over ‘een wolk’, hiermee wordt de nucleaire wolk bedoelt die
door de kernramp is ontstaan.
De genre van het boek is jeugdliteratuur. Het boek is een roman, ook wel
een realiteitsroman genoemd, omdat het deels gebaseerd is op de
waargebeurde kernramp in Tsjernobyl.
In het boek komt de kernramp van Tsjernobyl een paar keer aan bod, ook
in het eerste hoofdstuk. Janna-Berta zat toen in de klas en er werd op de
radio over een soort gelijke kernramp als die van Tsjernobyl die net had
plaatsgevonden gesproken. Er werd toen verteld dat Janna-Berta de ramp
van Tsjernobyl toen ze jonger was had meegemaakt. Als het goed is
speelt het verhaal zich dan rond 1990-1995 af.
De belangrijkste locatie waar het verhaal
zich afspeelt, is in een dorpje genaamd Schlitz, in Duitsland. Hier komt
Janna-Berta oorspronkelijk vandaan. Daarnaast speelt het verhaal zich
ook af in plekken zoals Hutzdorf, Rimbach en Bad Hersfeld, dit zijn
plekken waar Janna-Berta tijdens haar reis komt. Ook zijn Hamburg, het
ziekenhuis en het huis van Almut plekken waar Janna-Berta een tijdje
verblijft. Aan het einde van het boek is Janna-Berta weer terug in Schlitz.
1
,Emma Crok
Het verhaal wordt chronologisch verteld, het is een doorlopend verhaal
waar af en toe flashbacks in voorkomen. De meeste flashbacks gaan over
vrolijke gebeurtenissen waar Janna-Berta nog met haar familie was, ze
kijkt hier dan met een blij maar ook verdrietig gevoel op terug. Ik denk
dat er een paar maanden, of zelfs bijna een jaar voorbij gaan in het boek.
Het vertelperspectief ligt bij Janna-Berta, alles wordt vanuit haar ervaring
vertelt. Doordat Janna-Berta nog zo jong is ontstaat er een best andere
kijk op het verhaal, als de hoofdpersoon van het boek bijvoorbeeld dertig
was, waren de gebeurtenissen die de hoofdpersoon meemaakt al heel
anders.
Lesedossier:
H1: Het verhaal begint met een meisje van 14 genaamd Janna-Berta die
op school zit. Er klinkt een luide sirene, dit is een ABC-alarm. Alle
kinderen moeten zo snel mogelijk naar huis. Op de radio wordt gesproken
over dat er radioactiviteit is ontsnapt uit een kerncentrale in
Grafenrheinfeld.
H2: Als Janna-Berta thuis is ziet ze Uli, haar jongere broertje, op het
balkon staan. Op de radio wordt veel gesproken over een giftige wolk.
Buiten klinken politieauto’s die mededelen dat iedereen binnen moet
blijven omdat er een nucleair ongeval plaats heeft gevonden. Janna-Berta
is aan het twijfelen of ze in de kleder moet schuilen of de stad moet
verlaten. Haar moeder belt haar en zegt dat zij en Uli zo snel mogelijk uit
de stad moeten. Ze belt alle buren om te vragen of zij en Uli mee mogen
rijden, maar niemand neemt op. Janna-Berta en Uli besluiten om op de
fiets weg te gaan.
H3: Onderweg zien de twee veel bekenden. Janna-Berta en Uli waren van
plan om de trein in Bad Hersfeld te nemen, om zo in Hamburg, de plek
waar de zus van hun vader woont, te komen. Uli was erg moe en hongerig
de hele reis. Er ontstond een ontstopping in het verkeer door een
brandende bus. Er werd door de politie gemeld dat de weg naar Bad
Hersfeld is afgesloten. Janna-Berta en Uli moeten nu via een onverharde
weg naar het station rijden. In de verte hoorde ze een auto met snelle
vaart aan komen rijden. Uli viel van de heuvel naar beneden, voor de
auto. De auto kon niet op tijd remmen.
H4: Janna-Berta stond bevroren van afschuw. Ze rende naar Uli en
streelde zijn hoofd. Een man raapte Uli op en legde hem in het veld, zodat
andere auto’s weer verder konden rijden. Janna-Berta wilde bij Uli blijven
maar werd gedwongen met iemand mee te gaan. Ze reedt met een vrouw
en man en hun kinderen mee naar het station. Op het station was het erg
druk, Janna-Berta verloor hierdoor Susanna en Nina, de kinderen van de
familie waarmee ze naar het station reedt, uit het oog. De ouders vroegen
2
, Emma Crok
geschrokken waar hun kinderen waren, maar Janna-Berta kon de chaos
niet meer aan en ze rende weg.
H5: Ze rende naar Uli. Ze kwam bij een snelweg en er kwam een bus
aanrijden. Janna-Berta reed met deze bus mee en viel in slaap. Ze werd
wakker en zag dat ze andere kleren aanhad en dat haar kleding weg was
gegooid, waarschijnlijk omdat het radioactief kon zijn. Ze rende uit de
bus en kwam in een lege stad terecht. Ze liep naar een brug, ging daar
zitten en ze begon te huilen.
H6: Janna-Berta is nu in een spoedziekenhuis. Het was eerst een school.
Ze zat met 25 andere kinderen in een lokaal. Naast Janna-Berta zat een
Turks meisje genaamd Ayse. Ayse is ook haar ouders verloren in Fulda.
Er is aangekondigd dat de minister van binnenlandse zaken het
rampgebied komt bezoeken, waaronder ook het spoedziekenhuis.
H7: Janna-Berta sprak veel met Ayse. Er kwam een nieuwe verpleger,
genaamd Tünnes. Er zijn maar liefst 18.000 doden, er is een nationale
noodtoestand uitgeroepen. Janna-Berta keek veel naar het nieuws en
sloeg geen een nieuwsuitzending over. Janna-Berta en Ayse wilde
ontsnappen, maar Janna-Berta verloor haar eetlust en haar amandelen
zwollen hierdoor op. De vlucht zou niets meer worden. Ayse’s haar begon
uit te vallen en Janna-Berta werd hier ook bang voor. Uiteindelijk werd
ook Janna-Berta kaal en ze begon een hoed te dragen.
H8: Helga bezocht Janna-Berta in het ziekenhuis. Ze vertelde dat het
grootste deel van haar familie op de dodenlijst stonden. Janna-Berta
vertelde aan Helga dat Uli overleden was. Helga zei dat Janna-Berta niet
over Uli mocht vertellen bij haar grootouders. Kort voordat Ayse’s vader
haar naar huis kan brengen, sterft Ayse aan stralingsziekte. Janna-Berta
verliet het ziekenhuis en ging met Helga mee. Ze was blij om weer buiten
te zijn.
H9: Tijdens de eerste dagen in Hamburg was Janna-Berta verbaasd over
hoe normaal het leven was. Ze werd nog wel veel onderzocht door
verschillende artsen. Janna-Berta ging weer naar school, maar niemand
wilde naast haar zitten. Ze begon een pruik te dragen, zodat mensen niet
dachten dat ze een vluchteling was. Janna-Berta zag na een lange tijd
Elmar weer, hij was ook kaal en had een grauw gezicht. Op school
verdedigde Elmar Janna-Berta veel als ze werd gepest. Janna-Berta was
erg zwak en ze kon niet lang lopen.
H10: Op een dag kwam Almut, Janna-Berta’s tante, op onverwachts
bezoek. Janna-Berta was verdrietig dat zij niks had laten horen. Almut
vertelde dat ze zwanger was, maar dat het kind niet gezond zou zijn. Ze
kregen een brief thuis van oma. Hierin stond dat ze blij was dat er niks
ergs met iemand in de familie was gebeurt en dat ze blijft waar ze nu is
totdat het veilig is. Janna-Berta wilde graag mee met Amut naar
Wiesbaden, maar Almut zei dat daar geen plek voor haar was. Almut
3
