LITERATUUR VANUIT TENTAMENWIJZER
HORIZONTAAL ORGANISEREN
HOOFDSTUK 1.3 CONCEPT ‘HORIZONTAAL DENKEN’
Horizontaal organiseren is een concept waarin je op een bepaalde manier naar organisaties kijkt. Hiermee
worden hoofdprincipes van procesgericht werken sterk vereenvoudigd. Hiervoor worden invalshoeken
aangeboden om procesgericht werken concreet vorm te geven.
▪ Het concept is opgebouwd uit vier lagen:
1. Basisgedachte
2. Vertaling in definities voor horizontaal procesmanagement
3. Indeling naar vier kwadranten op basis onderliggende wetenschappelijke gebieden
4. Vierfasenmodel Hardjono
• Laag 1 Processen hebben een bedrijfskundige én organisatiepsychologische basis
- Organisaties zijn te benaderen vanuit twee belangrijke wetenschappelijke dan wel organisatiekundige
oriëntaties:
➢ Bedrijfskunde
➢ Organisatiepsychologie
Bedrijfskunde
Organisaties worden als een systeem, met structuren en subsystemen gezien. Alles kan modelmatig worden
verklaard, en worden geanalyseerd/vormgegeven als een blauwdruk. In dit perspectief wordt vooral de
rationaliteit van het organiseren benadrukt.
Organisatiepsychologie
De organisatie is veel meer een samenwerkingsverband van mensen die een bepaald doel willen bereiken,
waar binnen emotie en hartstochten een rol spelen. Menselijke dynamiek is daarnaast een feit. In dit
perspectief wordt vooral de emotionaliteit van het organiseren benadrukt.
◼ Horizontaal organiseren vanuit twee perspectieven
- Neuropsychologie: twee hersenhelften met kruisende zenuwbanen de tegenoverliggende helft van
het lichaam controleren. Linkerhersenhelft controleert rechter ledematen.
- De taalfunctie in de hersenen bepaalt welke hersenhelft dominant is: 95% is het links
- Rechterhersenhelft veel visueel-ruimtelijke functies
- Linkerhersenhelft ontleedt en analyseert waargenomen gegevens: herkennen afzonderlijke letters of
klanken die samen de taal vormen.
- Rechterhersenhelft: holistisch: in totaliteit en herkent het geheel: twee- en driedimensionale
voorstellingen verwerken
Linkerhersenhelft is dus dominant in taal, logica en rekenen.
Rechterhersenhelft in ruimtelijk inzicht, muzikale prestaties, ritmegevoel, intuïtie, creativiteit en emotie.
◼ Neuropsychologie en horizontaal organiseren
- Linkerzijde: bedrijfskundige, rationele benaderingen van procesmanagement
- Rechterzijde: organisatiepsychologische, meer subjectieve intuïtieve benadering: kleurentheorie
Pagina 1 van 70
,→ Bedrijfskundige perspectieven: blauw: verbaal, logisch, analytisch
→ Organisatiepsychologische perspectieven: rood: visueel, intuïtief, holistisch
• Laag 2 Processen verlopen horizontaal
- De verbinding van procesgericht werken met horizontaal.
o Deze verbinding wordt gemaakt om twee redenen:
➢ Horizontaal staat symbool voor stroom: van links naar rechts. Procesgericht werken &
werkproces: connectie van activiteiten, verbonden inputs en outputs, werkstroom.
➢ Horizontaal heeft een associatie met het contrast verticaal: functie- en specialistischte denken
Procesgericht werken: ‘Het (her)inrichten van organisaties, zodanig dat door sturen op samenwerking en
uitgaan van vakmanschap producten en diensten snel en goed met de juiste productkwaliteit en met een
verantwoorde inzet van productiemiddelen worden geleverd, waarbij de verantwoordelijkheid zo laag
mogelijk in de organisatie wordt gelegd’.
Horizontaal werken: in staat de definitie van procesmanagement aan te scherpen. Het denken in ‘blauw’ en
‘rood’ biedt perspectieven om procesgericht werken afwisselend vanuit het blauwe dan wel het rode
perspectief te benaderen.
- Organisaties zijn (vanuit bedrijfskundig en systeembenadering) bundelingen van processen.
➢ Procesmanagement gaat over het geheel van activiteiten verbonden dor inputs en outputs
ondersteund door systemen, een output opleveren voor de klant.
➢ Goed procesmanagement: het goed ontwerpen van processen en besturing.
➢ Procesconstruct: thema’s als ontwerp, besturing en beheersing in et licht.
- Vanuit organisatiepsychologie gezien ontmoeten we de samenwerking, het teamperspectief, de
mentale modellen, belangen en de menselijke dynamiek rond het construct.
➢ Procesmanagement: is mensenwerk
➢ Proces: het geheel van menselijke activiteiten, een ordening van samenwerking, gebaseerd op
interactie en gekenmerkt door dynamiek.
➢ Goed procesmanagement: het managen van de mens.
Twee definities van procesmanagement: blauw en rood: hersenhelft
Pagina 2 van 70
, • Laag 3 Procesgericht werken is breed verankerd in de wetenschap
- Indeling naar vier kwadranten
➢ Verder verdiepen in stromings- dan wel samenwerkingsleer
o Productiemanagement: houdt zich bezig met ontwerpen en besturen van systemen waarin
goederen en/of diensten worden voortgebracht.
→ Planning en beheersing van productieprocessen
Centraal in productiemanagement: productiefactoren en het vinden van de optimale balans tussen
productiefactoren en werknemers om zo de gewenste hoeveelheid producten of diensten van een bepaalde
kwaliteit te realiseren.
o Logistiek management: gericht op goederenstromen. De organisatie, planning, besturing en
uitvoering van de goederenstroom vanaf de ontwikkeling en inkoop, via productie en distributie
naar eindafnemer. Met als doel het tegen lage kosten en kapitaalgebruik voldoen aan de
behoeften van de markt.
➢ Materiaalmanagement: activiteiten voor grondstoffen, halffabricaten en gegevensstromen naar
het productieproces.
➢ Fysieke distributie: goederenstroom naar de afnemers zodat goederen op de juiste plaats en op
het juiste moment bij afnemers terecht komen.
→ Minimaliseren van voorraden: supply chain management
o Informatica: onderdeel van bovenstaande gebieden en een zelfstandige discipline. Houdt zich
bezig met wetenschappelijk onderbouwen van het ontwerp en het programmeren van computers
het verwerken van informatie, het zoeken naar algoritmen voor het oplossen van problemen en
de processen van algoritmen zelf.
Drie soorten informatie:
→ Operationele informatie: verrichten feitelijke handelingen en het beheersen van bedrijfsprocessen
→ Besturingsinformatie: besturing van de organisatie
→ Verantwoordingsinformatie: over verrichting en besturing
o Meet- en regeltechniek: besturen dynamisch gedrag van een systeem over de tijd en probeert dit
te sturen.
➢ Meettechnieken
➢ Regelsysteem: in- en uitgangssignalen: zoals een thermostaat met sensoren
o Cybernetica: besturing van biologische en mechanische systemen met behulp van terugkoppeling
of feedback.
➢ Voedt de besturing van processen: prestatie-indicatoren en inrichten feedbackloops
o Demand management: voorspellen en beïnvloeden van het niveau, de timing en de samenstelling
van de vraag.
➢ Genereren van een vraag die naadloos aansluit op organisatiedoelen
➢ Stroombeïnvloeding, tempo en snelheid van procesketen.
Pagina 3 van 70
