Samenvatting
Samenvatting Herstel van Occlusie deeltoets 1
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
De gehele cyclusbeschrijving uitwerking incl. alle te bestuderen boeken en artikelen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Dento-alveolair traumaMKA H13
Dento-alveolaire letsels:
beschadiging elementen,
bedekkende weke delen en
alveolair bot.
Tieners en kinderen, vaker bij
man dan vrouw.
Onderzoek
Vaak botsingen, valpartijen of
verkeers- gewelds- en
sportongevallen. Predispositie
voor grote sagittale overbeet en
incomplete lipsluiting. In het
melkgebit vaak luxaties, in het blijvende vaak ongecompliceerde glazuurdentinefracturen.
Soorten fracturen
- Glazuurinfracties: smalle barstjes die de glazuur dentinegrens niet overschrijden (geen
behandeling, evt. oppervlak sealen)
- Ongecompliceerde glazuurdentinefracturen: zonder exponatie. Behandeling: afdekken dentine.
Kans op pulpanecrose is 0,5%.
- Gecompliceerde glazuurdentinefracturen: fracturen met pulpaexponatie (vaak geringe
bloeding). Behandeling door pulpaoverkapping, partiële pulptomie of pulpa-extirpatie +
afdekken dentine.
o Bij het melkgebit bij ongecompliceerde alleen afronden en bij gecompliceerde indien
mogelijk endo anders vaak extraheren.
Bij röntgenonderzoek is het van belang om de grote van de pulpa en de mate van wortel afvorming
te beoordelen invloed behandelbeleid.
- kroonwortelfractuur: het coronale deel is vaak maar ligt verplaatst als gevolg van de nog
aangehechte parodontale vezels. Behoud is alleen mogelijk als op het resterende fragment nog
een restauratie kan worden gemaakt. Diepe verticale fracturen worden vaak geëxtraheerd.
Voor horizontale fracturen wordt na verwijdering van het coronale fragment gekozen voor
o Subgingivale restauratie
o Gingivectomie (botcorrectie en restauratie) van subgingivale fractuur naar supra.
o Orthodontische extrusie van het apicale fragment en restauratie (bij volledige
wortelafvorming en voldoende lengte apicale fragment). Melk: extractie.
- Wortelfractuur: vaak geringe extrusie van het element, toegenomen mobiliteit en verplaatsing
in linguale/palatinale richting. Moeilijk te onderscheiden van een luxatie. Vaak schuin verloop
van de fractuurlijn, van labiaal naar linguaal/palatinaal. Behandeling: breuk incisaal
verwijdering coronale fragment + orthodontische extrusie. Breuk apicaal repositie van het
coronale fragment + immobilisatie met rigide etspalk voor 12 wkn. 20-45% kans op
pulpanecrose, 60% kan op externe oppervlakkige wortelresorptie en 70% kans op
wortelkanaalobliteratie. Melk: zacht dieet of extractie coronale fragment.
1
, Melkgebit
- Concussie/subluxatie/laterale
luxatie/intrusie: zacht dieet
- Extrusie: extractie
- Luxaties: letten op bloeding in de sulcus, richting van verplaatsing, vitaliteit en
percussiegevoeligheid. Kans op pulpanecrose is 15-60% (neemt toe met mate van afvorming.
o Concussie/contusie: tand heeft een tik gehad, maar je ziet er niets aan. Zacht dieet
o Extrusie/laterale luxatie: reponeren en fixeren met fexibele etsspalk 3-4 weken.
o Intrusie: afwachten voor spontane re-eruptie (bij nog geen wortelafvorming) anders
orthodontische extrusie in +/- 3-4 wkn.
o Subluxatie: tand zit nog wel vast, maar met bloed langs de sulcus. Zacht dieet
- Alvusie: van belang zijn de duur van extra-alveolaire periode en het bewaarmedium. Voorkeur
is direct reponeerd binnen 1 uur! (+flexibele spalk 1-2 wkn) anders bewaring in isotone vloeistof
(speeksel) of fysiologisch zout (evt. melk, lenzenvloeistof). Bij verwijderen van de spalk een
endo indien afgevormde apex. Antibacterieel middel voor een paar dagen. Met open apex is de
kans op behoud kleiner + grotere kans op wortelresorptie (pulpagenezing door revascularisatie
juist beter).
- Letsel steungevende bot: fracturen alveole (vaak bij luxatie), processus alveolaris, labiale
alveolewand, maxilla of mandibula. Behandelingsdoel: repositie en fixatie met rigide spalk 6-8
wkn.
- Weke delen letsel: laceratie, contrusie, abrasie. Lipletsel wordt gehecht met resorbeerbaar
materiaal.
Endo beleid bij trauma
Ongecompliceerde glazuurdentinedefecten:
- Geëxponeerd dentine bedekken (glasionomeer of composiet).
Gecompliceerde glazuurdentinedefecten:
- Behoud vitale pulpa pulpaoverkapping (<24 u en klein), partiële pulpotomie (groter of langer
bestaand) of endo (volledige wortelafvorming). Keuze afgeleid van mate van wortelafvorming
en ernst van het periodontale letsel.
Horizontale wortelfracturen:
- Vaak pulpanecrose (20-45%). Endo in het avitale coronale fragment of gehele wortelkanaal.
Ook kan chirurgisch het apicale deel worden verwijderd als endo niet succesvol is. Keuze
afhankelijk van: grote pulpaholte, mate van dislocatie van fragmenten en röntgen bevindingen
van peri-radiculaire veranderingen.
Geluxeerde/-avulseerde elementen:
- Altijd endo bij ernstig geïntrudeerde of geavulseerde elementen met gesloten apex. Bij
onafgevormde voorzichtige preparatie en irrigatie, apicaal eventueel vitaal weefsel laten
zitten, calciumhydroxide (pH 12,5 en antibacterieel) ingedraaid om periapciale genezing en
vorming van een harde weefsellaag te krijgen om een kanaalvulling tegen aan te brengen.
Wortelresorptie
Vooral bij avulsie en luxatie.
Extern:
- Oppervlakte: reactie op lokale beschadiging van het periodontale ligament of cement als gevolg
van trauma. Herstelt vaak spontaan.
- Vervanging: er ontstaat een directe verbinding tussen bot en wortel (osteoclasten en blasten
activiteit wortel vervangen door bot). Periodontale lijn verdwijnt. Progressief. Geen therapie
mogelijk.
2
, - Ontsteking: komvormige resorptie van cement en dentine samen met ontsteking van het
alveolaire bot. Altijd een relatie met een necrotische pulpa en geïnfecteerde pulpaholte.
- Intern: meestal na wortelfractuur of luxatie. Progressief verlies van tandmateriaal. Oorzaak kan
zijn bacteriële irritatie vanuit het PDL (scheurtjes of accessoir kanaal). Endo wordt bemoeilijkt
door vorm van de resorptie holte.
Pulpanecrose na wortelkanaalobliteratie
Frequent na luxatie. 15% ook periapicale radiolucentie. Op röntgen geen wortelkanaal zichtbaar.
Goede kans op genezing naar endo.
Fixatie met spalk
- Bij wortel- en alveolarisfracturen een rigide spalk
- Bij luxatie/avulsie een licht flexibele (kans op ankylose verminderen, fysiologische genezing)
- Combi benodigd van flexibel en rigide dan rigide
- N.v.t. bij het melkgebit.
Vereisten: makkelijk en snel aan te brengen en te verwijderen, stabiliserende functie, adequate
fixatie, geen trauma aanbrengen, geen schade aan parodontium en elementen (cariës), geen
verstoring tijdens endo, geen occlusie/articulatie stoornissen esthetisch etsspalk of
composietspalk met draak van variabele dikte afhankelijk van soort trauma.
Soorten spalken:
- Draadspalk: 3 elementen aan beide zijden van het getroffen element.
- Composietspalk: Flexibele draad aan composiet: 1 element aan beide zijden. Rigide spalk met
halfronde draad: 2 elementen aan beide zijden.
- Kunstharsspalk: draad is niet van metaal
Procedure:
Reponeren element draad kiezen en aanbuigen elementen reinigen buccale vlak
buurelementen voorbewerken draad passief bevestigen buccale vlak getraumatiseerd element
voorbewerken spalkdraad passief aan het getraumatiseerde element bevestigen (controle
occlusie).
- Avulsie: 1 week bij intacte alveolewanden.
- Luxaties: 3 weken, 1 week verlengen wanneer de labiale alveolewand is gefractureerd. 6 weken
bij verbrijzeling van alveolewand (door initiële botresorptie vertraging parodontale genezing).
- Wortelfracturen: 12 weken.
Nazorg: 1,3,6,12 en 24 weken terug voor klinische en röntgenologische controle. Letten op
verkleuring, mobiliteit, gevoeligheid bij percussie, percussietoon (hoog = ankylose), vitaliteit en fistel-
of pocketvorming.
Mondbeschermer
Hoog draagcomfort, elastisch, scheurbestendig, reuk- en smaakloos, goedkoop en makkelijk te
maken, geen belemmering voor ademhaling en spraak, geen materiaal dat zorgt voor
gezondheidsklachten of irritatie.
3
, Prefab:
- Kunststof, meestal (te) groot en nauwelijks retentie. Laag draagcomfort (dichtbijten).
Boil and bite:
- Thermoplastisch. Kan te dun worden door duwen, bijten en zuigen. Lage schokabsorberende
eigenschappen.
Individueel vervaardigd:
- Aan de hand van een gipsmodel. Relatief duur, moet via de tandarts. Kan worden aangepast
tijdens de wisselfase. Ethyleen vinyl acetaat (EVA). 4 mm en meerlagig = beste. 1 mm labiaal (de
Wijn).
- Bedekking tot en met de tweede premolaren heeft onvoldoende absorptie en/of doorgeleiding
van traumatische krachten op het bovenfront. Beste = betrekking van de 1 molaren tot distaal.
Rand 2 mm van de omslagplooi laten eindigen.
Voorkeur: gipsmodel labiaal en incisaal bedekken met 1 mm putty EVA 2 mm model erafhalen
en in de juiste vorm snijden buitenlaag van Komiplast kunsttofplaat 3mm (zacht naar hard).
Aangezichtstrauma
De mandibula kan een grote hoeveelheid fysiologische belasting aan i.t.t. het middengezicht en de
hersenschedel. De mandibula bestaat uit een sterke cortex en dichte spongiosa. Het middengezicht
en de hersenschedel bestaan uit een aantal dunwandige holten versterkt door een skelet van dikkere
en sterkere steunzones of pijlers, die fysiologische belasting kunnen opnemen.
- Het middengezicht vormt een bufferzone zodat het neurocranium bij aangezichtsletsel minder
zwaar wordt getroffen.
- In het middengezicht grijpen geen grote spieren aan waardoor het bij normale functie minder
wordt belast dan de mandibula.
Fractuurgenezing
Primaire botgenezing: Haverse kanalen groeien haaks op de botspleet uit en overbrugt het.
Secundaire botgenezing: indirect door callusvorming (afhankelijk van mate van stabiliteit en
mechanische invloeden).
- Trauma lokale, niet-bacterieel gemedieerde ontstekingsreactie van goed doorbloede
omgeven weke delen (gevolg van beschadiging van vaatwanden ) oedeem en uittreding
leukocyten en ontstekingsmediatoren
- Doorbloeding bij het fractuur is sterk verminderd afsterven osteocyten necrotiseren van
corticaal bot (weerszijden fractuur) osteoclasten ruimen dood bot op, periost en beenmerg
sterven af door verminderde doorbloeding.
- Fractuurgenezing door revascularisatie vanuit omliggende weke delen en nog resterend vitaal
periost. Instroom van mesenchymale cellen is belangrijk voor differentiatie tot fibroblast,
chrondocyt, spiercel of osteoblast.
Doel: goede anatomische repositie en stabiele fixatie zonder dit = secundaire botgenezing (callus).
Werken van binnen naar buiten. Door de goede doorbloeding en daarmee wondgenezingscapaciteit
kunnen wonden tot ongeveer 24u nog steeds primair worden gesloten met minder littekenvorming
dan secundaire genezing. Denk bij wonden altijd aan tetanusprofylaxe (chirurgische
wondbehandeling met grondige reiniging met fysiologisch zout of milde zeepoplossing).
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MMCvD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen