Samenvatting
Samenvatting milieu en gezondheid (compleet)
Complete samenvatting voor het vak milieu en gezondheid. Zelf haalde ik een 8.2 voor het tentamen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Milieu en gezondheidToxicologie algemene begrippen
Toxicokinetiek: Wat het lichaam doet met de stof
Toxicodynamiek: wat de stof doet met het lichaam
Toxicologie: het schadelijke effect van biologische, fysische of
chemische agentia op levende organismen. Begrijpen hoe en waarom
agentia toxisch kunnen zijn.
Farmacologie: gunstige effecten van agentia op levende organismen
Toxine: toxische stof geproduceerd door biologische systemen zoals
planten/schimmels/bacteriën.
Toxicant: toxische stof geproduceerd door/bijproduct van menselijke
activiteit
Toxicologie en risicobeoordeling
Enkele (toxische) chemische stoffen
-Zonnebrandstoffen:
-Bisfenol A; hormoon verstorende stof, voornamelijk in plastic (maakt
hard). Komt ook voor in de binnenkant van (voedsel)blikken
-Weekmakers: komen voor in plastic (maken het plastic flexibel)
-E-waste: elektrische afval
-Fluorverbindingen (PFAS): in antiaanbaklaag/pizzadozen/regenjas. Bijna niet afbreekbaar.
-Pesticiden: worden gebruikt in het archaïsche gebied (tegen ongedierte). Wordt veel in
verband gebracht met neurale defecten & Parkinson. Kunnen ook hormoon verstorend zijn
-(Party)drugs: bijvoorbeeld GHB of 4-FA
-Chroom-6: aanwezig in oude verf
-Microplastics: komen voor in o.a. cosmetica. Komen in het milieu terecht en kunnen in het
drinken of in voeding terecht komen.
Ongewenste toxische effecten
Therapeutisch: Alles behalve het primaire doel van een therapie is een ongewenst effect
Adverse, schadelijk of toxisch effect: schadelijk voor gezondheid van mens/dier/milieu.
Chemische allergie: immuun-gemedieerd adverse reactie op chemische stof (na eerdere
blootstelling, sensitisatie)
Idiosyncratische reactie: abnormale reactie op chemische stof door genetische gevoeligheid
van individu (polymorfisme)
Soorten effecten
- Acuut versus vertraagde toxiciteit: Acute toxiciteitcarcinogenen (20-30 jaar) vs.
degeneratie van zenuwcellen door sommige pesticiden wat kan leiden tot parkinson?
- Reversibel vs irreversibel: hangt af van regeneratief vermogen van orgaan (lever vs
zenuwcellen)
- Lokaal vs systemische toxiciteit: direct op doelorgaan (long of huid) vs de opname in
het lichaam waarbij kinetiek een belangrijke rol speelt (bioactivatie/detoxificatie)
-Interactie van chemische stoffen; mengsels addivity (1+2=3)/synergisme (1+2=4)
antagonisme (1+2=2)
-Tolerantie na eerdere blootstelling: afname van distributie (bijv. bij drug transporters),
afname van gevoeligheid van target.
1
, Risk assessment (risicobeoordeling)
Kwantitatieve schatting van mogelijk effect op gezondheid door
blootstelling
1. Vaststellen van blootstelling
2. Indicatie van intrinsieke gevaarlijke eigenschap (hazard)
3. Karakteristering eigenschap (dosis-effect)
4. Vaststellen van het risico
Vaststellen van blootstelling/karakteristieken; hoe word je
blootgesteld
• Ingestie/Oraal: via de gastrointestinal tract (bioavailability)
• Inhalatie/Respiratoir; via de longen (directe opname in bloed à zeer effectief, first-
pass metabolisme door darm en lever wordt ontweken)
• Huid: dermaal, topicaal (gaat vaak langzaam)
• Experimenteel
- Intraveneus bijvoorbeeld een injectie of infuus
- Intraperitoneaal
- Subcutaan
Biotransformatie
- Fase 1: toevoegen van polaire groepen (N- and Odealkylation, aliphatic and aromatic
hydroxylation, N- and Soxidation, and deamination), voorbereiding fase 2
- Fase 2: stoffen worden wateroplosbaarder à makkelijker uitscheidbaar
(glucuronidation, sulfation, methylation, acetylation, glutathione conjugation, and
amino acid conjugation)
- Fase 3: actief transport de cel uit (ABC familie zoals PgP, MDR en BCRP)
Risico en Dose respons
Risico: De kans op een schadelijk effect (hazard) na blootstelling bij een bepaalde dosis
Hazard: het vermogen van een stof om nadelige effecten te veroorzaken.
Dose respons: Iedere stof is toxisch, maar de dosis bepaald de ernst. In normaal verdeeld
populatie ligt het lineaire gedeelte van dose-respons curve tussen de 16 en 18%.
EC50 waarde: concentratie waarbij bij 50% van testorganismen een effect optreedt.
ED50 waarde: dosis waarbij bij 50% van testorganismen een effect optreedt
LDx/LCx: Hetzelfde als de EC50/ED50 maar met een verschillend eindpunt; letaliteit.
Verschil in potentie op de x-as
Effectiviteit wordt aangegeven op de Y-as
NO(A)EL: No observed (adverse) effect level: hoogste concentratie waarbij geen effect
optreedt. *Geen drempelwaarde (NOAEL) bij kankerverwekkende stoffen
LO(A)EL: lowest obseverd (adverse) effect level: laagste concentratie waarbij effect zichtbaar
is.
-Bench mark response (BMR): vooraf ingestelde verandering in effect
-Bench mark dose (BMD): dosis die vooraf vastgestelde verandering in effect veroorzaakt
-ADI- Acceptable daily intake: NO(A)EL/safety factor
-Therapeutic index: TD50/ED50 (medicijn is veiliger als TD (toxische dose) en ED (effectieve
dose) ver uit elkaar liggen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ninawesterman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen