Samenvatting
Samenvatting Handschriftontwikkeling toets
Ik heb een samenvatting gemaakt voor het vak handschriftontwikkeling. Alle toets stof voor het tentamen handschriftontwikkeling A heb ik samengevat.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting toets handschriftontwikkeling:Schriftkennis hoofdstuk 1:
Schrijven en schrijfonderwijs:
- Handschriftvaardigheid is een basisvaardigheid -> ook wel ‘leervoorwaarde’ genoemd.
- Er wordt minder geschreven dan vroeger, dit houdt in dat we nu intensiever en op andere manieren
geoefend en begeleid worden om het handschrift voor incidenteel gebruik geschikt te maken en te
houden.
- Geen enkele onderwijsgevende kan en mag echter met dalende onderwijskwaliteit genoegen
nemen.
- Uit een landelijk kwaliteitsontwikkelingsonderzoek in 2003 – 2004 door de stichting
schriftontwikkeling in samenwerking met Pabo studenten bleek dat de kwaliteit van het handschrift
vanaf groep 4 t/m groep 8 ernstig terugloopt. Dit is een onwenselijke ontwikkeling en geeft aan dat
het vak schrijven meer gericht zal moeten zijn op het ontwikkelen van kwaliteit en het behoud ervan.
3 belangrijke momenten waarop het handschriftonderwijs kan ontsporen:
1. Te vroeg beginnen Veel scholen beginnen al na de grote vakantie, dit is te vroeg. Een
schrijfrijpheidstoets is vereist.
2. Verkeerd aanleren In de instructiefase heeft men vaak geen kijk op het ontstaan van verkeerde
trajecten.
3. Niet goed onderhouden en begeleiden. Het handschrift is aangeleerd en het kind moet het nu
maar verder uitzoeken. Er wordt niet beseft dat het handschrift nog in ontwikkeling is.
Kinderen moeten op de basisschool de basis van vaardigheden en kennis kunnen verwerven. Dat
recht hebben ze. Elk kind kan goed leren schrijven, mits dit op een juiste wijze gebeurt en de bereikte
vaardigheid op een juiste wijze wordt onderhouden. Het schrift is voor het kind een onmisbaar
schoolgereedschap ( leermiddel ).
Zo is het handschrift behalve gereedschap ook een leerkatalysator.
Schrijven:
- Schrijven is een grafisch-instrumentele vormgevende vaardigheid, waarbij cultureel bepaalde
tekens worden gebruikt, bedoeld om schriftelijke communicatie mogelijk te maken.
- Het schrift is de basis van de Westelijke culturele ontwikkeling. 1alleen door de
gegevensopslagmogelijkheden van het schrift is een continuering van de culturele kennis mogelijk.
Deze mogelijkheden zijn versterkt door de ontwikkeling van de typografie of boekdrukkunst: het
maken van tekst met prefab letters. Digitaal is er ook veel uitgebreid.
Schrijven, taal en de misverstanden hierover:
- Schrift wordt vaak gekoppeld aan taal. Dit is een fout die ook tot uiting komt in de positie die het
schrift heeft in de kerndoelen.
- Het taalinstinct ( steven Pinker 2008 ) is dat taal ieder gegeven is. Het is een instinct en zal zich altijd
vanzelf voordoen waar mensen contact hebben met elkaar.
- Voor schrift is dit niet het geval. Jonge kinderen nemen als van zelf de taal en het dialect over van
een ander. Het schrijft van jouw cultuur zullen zich uitsluitend door scholing en instructie eigen
maken. Schrift is een afgesproken cultureel systeem -> een code.
- De constructie ervan, de verhoudingen, de toegepaste lijneigenschappen, het zijn allemaal factoren
van de cultureel bepaalde schriftcode.
,Schrift en schrijven:
- Het woord schrijven kan taalkundig of vormgevend opgevat worden. Het eerste is een voorwaarde
voor de tweede. Daarom moet het ook in die volgorde worden aangeleerd.
- Schrijven betekend: het construeren van lettertekens in het platte vlak en dat vereist een eigen
vaardigheid die niet met de inhoud van de taal verward moet worden.
- Schrift moet niet gezien worden als middel voor taal, zoals taal geen middel is voor schrift.
- Het woord schrijven of schrijfvaardigheid, wekt misverstanden.
- Het woord schrijven is een homoniem -> 1 woord heeft verschillende betekenissen.
- Het woord schrijven betekende aanvankelijk dat er letters werden gevormd.
Beginnende geletterdheid of beginnend lettergebruik?
- Ontluikende geletterdheid -> het maken en construeren van letters en woorden.
Lezen en schrijven:
- Er zijn voldoende aanwijzingen om aan te nemen dat kinderen eerder leesrijp dan schrijfrijp zijn.
Want perceptie is eenvoudiger dan constructie/productie.
Voordat er geschreven gaat worden is het belangrijk dat:
* Een schrijfrijpheidstest afnemen.
* Eerst voldoende lettervormkwaliteit bereikt te hebben alvorens een aangeleerde letter in te zetten,
voor het leren lezen.
De alfabetcode:
- Voor het eerst is er voor het Nederlandse taalgebied een samenhangende visie op lezen en
schrijven verschenen. ( linguïst Erik Moonen van Universiteit Hasselt ). Hij beschrijft in het boek
“Dwaalspoor dyslexie” hoe je kinderen kunt leren lezen en schrijven zonder dyslexie of dysgrafie een
kans te geven en hoe het handschrift het lezen versterkt.
- Aan het begin van groep 3 -> eerst klanken leren te analyseren.
- Geen regels aanleren maar -> de overeenkomsten in spelling te leren horen en zien.
- Alles wat je kunt schrijven kun je ook lezen. ( andersom niet )
- Betekenisvol onderwijs -> aansluiten bij wat het kind al weet.
- Het kind kent de klank al, het kind spreekt en luistert eerder dan dat hij spelt. De klank moet dus
vooraf gaan aan het aanbieden van het teken ( lettervorm )
- Hierdoor vormt het kind zelfbewustzijn, doordat hij weet wat hij doet goed is.
- Wees duidelijk en reik begrijpelijke en eenduidige voorbeelden aan om naa te volgen, die bij
kinderen geen twijfels doen ontstaan.
- Leer het kind ook wanneer het resultaat goed is, zodat ze tot een verantwoorde zelfevaluatie in
staat zijn.
Samenvatting schriftkennis hoofdstuk 2:
De fasen van het handschriftonderwijs:
- Aanvankelijk worden die fasen voorbereiden, aanvankelijk en voorgezet schrijven genoemd, maar
dit zegt niks over de inhoud van de fasen.
- Dus worden de fasen nu De ontwikkeling van de schrijfvoorwaarden ( groep ½ ), het aanleren van
de lettervormen ( groep ¾ ) en de ontwikkeling en onderhoud van het handschrift ( overige groepen )
genoemd.
1.Fase van de ontwikkeling van de schrijfvoorwaarden ( groep ½ )
- Het jonge kind ontwikkelt eerst inzicht in letters die qua vormgeving bij het niveau van zijn
tekenontwikkeling passen.
- De letters, de kapitalen bestaan uit lossen streken, die met de uiteinden op elkaar aansluiten en zich
,allemaal binnen 1 zone bevinden.
- De kapitalen zijn de enige lettervormen die aansluiten bij de manier waarop een kind een huis
tekent. Ze hebben ook geen trajecten. Je kunt ze op verschillende manieren construeren zonder dat
de vorm eronder lijdt.
- Ondertussen wordt er gewerkt aan de ontwikkeling van de schrijfvoorwaarden, waarvan de
ontwikkeling van de instrumentele vaardigheid een belangrijk onderdeel is. De oefeningen richten
zich op vaardigheid ( uitoefenen ) en waarneming, vanuit een goede greep en houding.
2.Fasen van het driezone niveau met trajecten : het verwerven van het verbonden schrift ( groep ¾ )
- In deze fase leren de kinderen in groep 3 de kleine letter vormen ( minuskels ) en in groep 4 de
hoofdletter of kapitaal vormen.
- De minuskels in groep 3 hebben stokken en staarten en bestaan dus uit 3 zones. Voorgezette
oefening in vaardigheid, waarneming, en zelfreflectie blijft ook hier van belang.
3.Fase van de ontwikkeling en onderhoud van het handschrift ( groep 5 t/m 8 )
- Er is een verschil tussen het handschrift van een volwassene en een kind.
- Het handschrift van een volwassene is uitontwikkeld en stabiel, goed vormgegeven.
- Het handschrift van een kind is tot het voortgezet onderwijs sterk in ontwikkeling.
- Om de verworvenheden van de eerste 2 fasen te borgen is een cognitieve begeleiding ( leren wat
de kenmerken van een goed handschrift zijn ) hard nodig.
- Alleen maar oefenen met overschrijven heeft geen zin, maar de kinderen moeten ook kennis krijgen
over verantwoorde lettervormgeving en hoe het kind daar invloed op kan uitoefenen.
- Uit onderzoek blijkt dat in groep 5/6 de ontwikkeling van handschrift kwaliteit belangrijk is. Hier
daalt de kwaliteit vaak.
Toetsenbordvaardigheid:
- Je let op de goede vingerzetting.
- Veel kinderen leren zich een verkeerde houding en vingerzetting aan.
- Blindtypen valt in fase 3.
Groep 1:
- Dit is de periode van het beginnend lettergebruik en het voorbereiden op schrijven.
- Op deze leeftijd staan de kinderen het meest open voor het opnemen van nieuwe mogelijkheden
en vaardigheden.
- In deze periode moet worden gewerkt aan beginnende materiaalbeheersing en ( nauwkeurige )
werkhouding of attitude.
* Letterverkenning van KAPITALEN ( niet aanleren maar bespreekbaar maken )
* Kapitalen gebruiken voor namen op stoelen.
* Stimuleren van nauwkeurige waarneming
* Stimuleren van nauwkeurige uitvoering
* Aanleren, stimuleren en begeleiden van de goede greep en houding bij alle grafische activiteiten.
( ook bij gebruik van penselen )
* Gebruik van nauwkeurige grafisch materiaal i.v.m. buigen en strekken van de 3 schrijf/teken
vingers.
* Werken aan nauwkeurige materiaal beheersing.
- Een eerlijke en duidelijke inhoudelijke feedback over het resultaat is hier al van groot belang omdat
de basis wordt gelegd.
, Groep 2:
- Lettervorming van kapitalen en minuskels.
- De kinderen spreken van grote en kleine letters, ze moeten de transfer tussen beide lettersoorten
kennen daar moet in geoefend worden.
Middelen om te gebruiken:
Lettervormen:
* Lettermemory en letterdomino
* Woordjes typen met en zonder caps Lock aan.
* Woordjes leggen en stempelen op een grondlijn i.v.m. de juiste positionering van de letterzones.
Waarnemen:
* Oefenen in waarnemen van kleine vormverschillen en overeenkomsten.
* Waarnemen van drukverschillen. Veel kinderen schrijven later met teveel pen druk.
Uitvoeren:
* Oefenen van een traject. Dit kan geoefend worden doormiddel van een doolhof.
* Aanleren, stimuleren en begeleiden van de goede greep en houding bij alle grafische activiteiten.
* Oefenen in kleuren en arceren. Hierbij gebruiken ze verschillend materiaal en moet ze geleerd
worden hoe ze hier mee om moeten gaan.
- Belangrijk is dat er geen worden in blokletters worden geschreven worden. Als ze dan in groep 3
verbonden schrift gaan leren, raken vooral kinderen met dyslexie in de war.
- De letterervaringen in de 1e 2 groepen moeten zo veel mogelijke perspectief zijn.
- Allen letterkapitalen zijn in dit stadium geoorloofd voor letterconstructie.
- Verbonden schrift moet worden uitgesteld tot groep 3.
- Letterconstructie kan pas verantwoord plaatsvinden als de ruimtelijke oriëntatie in het platte vlak
voldoende is ontwikkeld.
Groep 3:
- In het eerste halfjaar wordt er nog gewerkt aan het ontwikkelen van de schrijfvoorwaarden. Daarna
volgt het leren schrijven van cijfers en minuskels ( Instructie fase )
- Naast de schrijfvoorwaarden komt het eerste halfjaar de fonologische bewustwording met lezen en
schrijven aan de orde. In het eerste halfjaar als leren schrijven is om pedagogische redenen minder
aanbevelenswaardig. Cijfervromen kunnen wel al aangeleerd worden.
- In het 2e halfjaar: leren schrijven op methodische wijze van het woord verbonden lopende schrift.
Letters bestaan niet alleen uit een traject, maar ze hebben ook een vorm en deze wordt gevormd
door toepassing van rechte en gebogen lijndelen. De romp heeft een bepaalde breedte en hoogte
verhouding. Om didactische redenen is dit 1:2.
- De letters u,a,d,g,q -> invoeghoogte
- De letters n,m,b,h,p -> Uitvoeghoogte.
- Schrijven op de grondlijn moet gelijk belangrijk zijn.
Groep 4:
1. Het leren schrijven ( voortgezette instructiefase ) van hoofdletters in de oude hoofdlettervorm of
in de vorm van kapitalen als hoofdletter.
2. Het leren verzorgen van de rompzone ( de kleine letter hoogte ) d.m.v. het juiste positioneren van
de boven en onderkant tegen de romp en grondlijn.
Leren construeren en toepassen van hoofdletters:
- De meeste schrijfmethodes maken nog gebruik van oude hoofdletters die stammen uit de
kroontjespen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisagrasmeijer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen