College aantekeningen
Basiskennis van het beroep 2a
- Vak
- Basiskennis AFP
- Instelling
- NHL Stenden Hogeschool (NHL)
Collegedictaat van 67 pagina's voor het vak Basiskennis AFP aan de NHL (uitwerking colleges)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 67 pagina's
Voorbeeld 4 van de 67 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
4 beoordelingen
Door: margrietduiker7 • 9 maanden geleden
Door: ninaspoor • 1 jaar geleden
Door: renatestielstra • 1 jaar geleden
Door: idsb • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Deel 2a basiskennis van het beroepCollege 1: Endocrinologie – Hormoonstelsel
Eigenschappen hormoonstelsel
- Reguleert stofwisselingsprocessen op langere termijn en over lange afstand
- Geeft hormonen af uit endocriene cellen of weefsels. Hormonen worden nooit afgegeven
door klieren.
o Hormonen zijn chemische stoffen
o Hormonen veranderen de stofwisseling van vele cellen
o Hormonen werken op doelcellen
Overzicht van het hormoonstelsel
Afgifte hormonen door twee belangrijke
organen; hypothalamus (CZS) en hypofyse.
Doelcellen = Cellen in de periferie die op een
specifiek hormoon kunnen reageren. →
buiten het centrale zenuwstelsel. Cellen die
specifiek kunnen reageren op een
welbepaald hormoon.
Hormoonreceptoren = Een eiwit in het
celmembraan of in het cytoplasma of de
celkern waaraan een bepaald hormoon zich
bindt om zijn werking op een doelcel in gang
te zetten.
Type hormonen
• Aminozuurderivaten
o Bijv. adrenaline, noradrenaline, schildklierhormonen.
• Peptiden en eiwitten
o Ketens van aminozuren
o Bijv. insuline, ADH, glucagon.
• Vetderivativen
o Steroïden (testosteron, oestrogenen)
o Eicosanoiden (prostaglandinen)
o
Overzicht van het hormoonstelsel – de rol van doelcel
receptoren bij de hormoonwerking
Links in het geel = endocrien weefsel. Geeft hormonen
af die in de bloedstroom terecht komen. De hormonen
kunnen dan hun doel gaan bereiken, in dit geval
spierweefsel.
1
,Afgifte en transport
➢ Hormonen komen rechtstreeks in de haarvaatjes (capillairen)
➢ Breed verspreid in de bloedstroom
o Meeste hormonen circuleren vrij in een oplossing
o Steroïden en schildklierhormonen binden zich aan bloedeiwitten (albumine) voor
vervoer. Albumine is een belangrijk transport eiwit wat zich in de bloedbaan bevindt.
➢ Hormonen worden geïnactiveerd door:
o Zich aan receptoren te binden
o Verwijdering door lever, nieren
o Afbraak door extracellulaire enzymen
Belangrijk: Hormonen coördineren cellen gedurende langere tijd. Ze circuleren in het bloed en
binden zich aan specifieke receptoren of in doelcellen. Ze wijzigen de doorlaatbaarheid van de
membraan, activeren of inactiveren belangrijke enzymen of wijzigen de genetische activiteit.
Hormoonafgifte
• Humorale (vloeibare) prikkels
o Bijv. concentratie Ca2+ in bloed reguleert rechtstreeks de afgifte van parathyroïdaal
hormoon en van calcitonine.
• Hormonale prikkels
o Bijv. thyroïde stimulerend hormoon. Veroorzaakt de afgifte van het
schildklierhormoon uit de schildklier.
• Neurale prikkels
o Het zenuwstelsel reguleert de afgifte van adrenaline door het bijniermerg.
Hypothalamus = onderdeel van het centraal zenuwstelsel
Drie werkingsmechanismen
1. Hypothalamus geeft als endocrien orgaan
hormonen af
a. ADH en oxytocine worden in de
hypothalamus aangemaakt.
2. Hypothalamus geeft regulerende hormonen af
Die de endocriene cellen van de hypofyse
stimuleren of remmen tot hormoonafgifte
3. De hypothalamus bevat autonome neuronen.
Reguleren de afgifte van adrenaline uit het
bijniermerg.
Stap 1: De hypothalamus geeft regulerende hormonen af.
Deze komen terecht in de hypofyse en dan wordt de
hypofyse gestimuleerd tot afgifte van specifieke
hormonen en die hormonen die zijn invloed op de
perifere endocriene organen. Schildklier, bijschildklier en bijnieren.
Stap 2: Worden rechtstreeks via de achterkwab van de hypofyse in de periferie gebracht.
Stap 3: Via het autonome zenuwstelsel, via de autonome neuronen, de afgifte reguleren van
adrenaline en noradrenaline in de periferie. Dit gebeurd ter hoogte van de bijnier.
2
,De hypofyse
- Geeft negen belangrijke hormonen af. Onder invloed van stimulerende factoren van de
hypothalamus.
- Allemaal peptidehormonen → die hebben als doel om uiteindelijk de endocriene weefsels in
de periferie te stimuleren tot hormoonafgifte.
- Binden zich allemaal aan (extracellulaire) membraanreceptoren.
Anatomische – hypofyse
• De hypofyse bevindt zich onder de hypothalamus
• Is verbonden met de hypothalamus via de hypofyse steel
(infundubulum)
• Bestaat uit de voorkwab <> adenohypofyse
• Bestaat uit een achterkwab <> neurohypofyse
• Ligt in het sella turcia (holte in de schedel)
Hormonen van de hypofysevoorkwab
1. Thyroidstimulerend hormoon (TSH) → Veroorzaakt afgifte schildklierhormonen uit de
schildklier.
2. Adenocorticotroop hormoon (ACTH) → Stimuleert afgifte van steroïde hormonen door de
bijnierschors. (glucocorticoïden, mineralocorticoïden en androgenen)
3. Follikelstimulerend hormoon (FSH) → Stimuleert afgifte oestrogenen, ontwikkeling van
eicellen en spermaproductie.
4. Luteïniserend hormoon (LH) → Stimuleert de ovulatie en productie van oestrogenen en
progesteron bij de vrouw. Stimuleert de vorming van androgenen zoals testosteron bij de
man.
5. Prolactine (PRL) → stimuleert de ontwikkeling van de borstklieren en afgifte van
moedermelk.
6. Groeihormonen (hGH) → Stimuleert celgroei via door de lever afgegeven somatomedinen.
Somatomedinen <> insulin-like growth facotr. Lengtegroei, verhoogt de celdeling en celgroei.
7. Melanocyt-stimulerend hormoon (MSH) → stimuleert de melanocyten in de huid tot afgifte
van melanine. Volwassenen > pigmentatie o.i.v. zonlicht
Embryonale stadium: MSH wordt dan voornamelijk geproduceerd. Haarkleur, huidskleur en
kleur van de ogen.
De hydrofyseachterkwab
- Neurohypofyse = geeft de hormonen van de hypothalamus af
o Antidiuretisch hormoon (ADH)
▪ Vermindert waterverlies via urine. Houdt vocht vast in het lichaam,
waardoor het bloedvolume zal stijgen en dus de bloeddruk zal stijgen.
▪ Vergroot de dorstprikkel. Bij oudere mensen zie je dus dat zij minder
dorstgevoel krijgen, omdat de functie afneemt.
o Oxytocine
▪ Stimuleert contracties baarmoeder tijdens de bevalling en stimuleert de
contractiele cellen in de borstklieren tot melkafgifte > toeschietreflex
De aanmaak van deze twee hormonen wordt gedaan in de hypothalamus.
3
, De hypofyse: De regulerende factoren
van de hypothalamus reguleren de
hypofysevoorkwab (de bron van zeven
hormonen). Het merendeel daarvan
reguleert andere klieren (schildklier,
bijnier, voortplantingsorganen).
De hypofyseachterkwab geeft twee
hormonen af die in de hypothalamus
worden geproduceerd: ADH (beperkt
waterverlies) en oxytocine (stimuleert
contracties in de borstklieren en
baarmoeder en prostaat).
De schildklier
- Licht onder de schildkraakbeen voor de luchtpijp
- Bestaat uit twee kwabben die door de isthmus zijn verbonden.
- Is goed doorbloed
- Bevat talrijke schildklierfollikels
o Productie, opslag en afgifte van schildklierhormonen.
Schildklierfollikels en schildklierhormonen
• Follikels bevatten een colloïde vloeistof
waarin schildklierhormonen zijn in opgelost
• Productie vereist voldoende jodium in het
dieet.
• Bestaat uit twee vormen: thyroxine (T4) en
tri-joodthyroninen (T3). → direct van
invloed op celstofwisseling
• TSH van de hypofyse stimuleert afgifte van
T4 en T3.
• Versnelt de stofwisseling en voert de
warmteproductie op (calorigeen effect)
• Nodig voor normale ontwikkeling bij
kinderen
o Beenderstelsel, spierstelsel en zenuwstelsel.
De c-cellen van de schildklier
➢ De c-cellen liggen verspreid buiten het follikelepitheel
➢ Worden ook parafolliculaire cellen genoemd
➢ Geven calcitonine af:
o Onafhankelijk van de hypofyse of hypothalamus, maar wordt gereguleerd door
aanwezigheid van calciumionen in het bloed.
o Gestimuleerd door hoge concentratie Ca2+ in bloed
▪ Humorale regulering
o Verlagen concentratie Ca2+ in bloed
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xBiboxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen