Goede en duidelijke samenvatting van geschiedenis tijdvak 9, Wereldoorlogen. Gebaseerd op de filmpjes van Jortgeschiedenis. Erg handig voor bij je toetsen of examens.
Hoofdstuk 9 – Wereldoorlogen (1900-1950) (ook goed boek leren!)
1. De Eerste Wereldoorlog
Kenmerkende aspecten:
Het voeren van twee wereldoorlogen
Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal en de betrokkenheid van de
burgerbevolking bij de oorlogvoering
Oorzaken WO1:
~ Groeiend nationalisme (liefde voor vaderland werd steeds sterker)
Frans revanchisme: Frankrijk wilde graag wraak op Duitsland omdat ze Frans-Duitse Oorlog
hadden verloren (1870-1871)
Opkomst van Duitsland: Duitsers oorlog gewonnen -> nieuwe grootmacht, versterkte
nationalistische gevoel
~ Modern imperialisme
Duitse Weltpolitik: Duitsland moet volgens keizer een rol spelen in de wereld
~ Wapenwedloop
-> Dit zorgt voor allemaal spanningen, landen gaan elkaar opzoeken en sluiten:
~ Bondgenootschappen
Centralen (Triple Alliantie) tegen geallieerden (Triple Entente) -> als 1 v.d. landen
aangevallen zou worden door een ander land, dan zouden ze gezamenlijk terugslaan.
Bondgenootschappen zorgen ervoor dat het direct een grote oorlog wordt
~ Groeiend militarisme
1914-1918: Eerste Wereldoorlog
1914: Aanleiding -> moord op Franz Ferdinand (Oostenrijk-Hongaarse kroonprins) door
Servische nationalist.
1914: oorlogsverklaringen en mobilisaties (duurt zo'n 4 jaar)
1917: Verenigde Staten sluiten zich aan bij de geallieerden (V.S. lang neutraal, maar vielen al
slachtoffers bij zinken Engelse Schepen & Du had Mexico voorgesteld de V.S. aan te vallen)
1917: Russische revolutie; Rusland sluit vrede met Duitsland (Intern genoeg te doen dus
kunnen zich niet meer richten op buitenland)
11-11-1918: wapenstilstand tussen geallieerden en centralen
1919: Verdrag van Versailles. (Alle belangrijke landen bij elkaar om te bespreken hoe nu
verder)
Conclusie: Duitsland wordt als verliezer als enige grote hoofdschuldige aangewezen voor
uitbreken WO1
(Moesten herstelbetalingen doen, mochten maar klein eigen leger hebben -> voelden zich
vernederd door Verdrag (noemen het ook wel dictaat van Versailles))
Wereldoorlog: Oorlog tussen veel staten die wereldwijd gevoerd wordt.
Waarom was WO1 een wereldoorlog? ->
~ Vanaf 1914: modern imperialisme: Westerse koloniën worden ook in de strijd betrokken (mensen
naar Europa gehaald om mee te vechten, bovendien doet Japan vanaf 1914 ook mee)
~ Vanaf 1917: Deelname van de Verenigde Staten (en andere Amerikaanse landen) (verklaren oorlog
aan centralen)
Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal:
~ Loopgraventactiek: (vijandige legers begonnen zich in te graven in greppels -> loopgraafstelsels
ontstaan)
~ massavernietigingswapens (gifgas, vliegtuigen, onderzeeërs, tanks, mitrailleurs etc.)
, Betrokkenheid van de burgerbevolking bij de oorlogvoering:
Dorpen en steden in de frontlinie
Oorlogseconomie (er moest genoeg voorraad zijn voor de oorlog; wapens, voedsel etc ->
werd geleid door de staat -> mensen moesten vooral producten maken die voor oorlog
waren)
Propaganda en censuur (kranten, posters etc. Hoorde je constant dingen over oorlog)
Eerste Wereldoorlog is een totale oorlog: oorlog waarbij totale bevolking is betrokken
2. De economische wereldcrisis
Kenmerkend aspect:
De crisis van het wereldkapitalisme
24 oktober 1929: Zwarte donderdag
~ Wallstreet in paniek omdat aandelenkoersen crashen -> veel Amerikanen verliezen heel veel
spaargeld dat geïnvesteerd was in aandelen.
-> Wereldwijde economische crisis die de gehele jaren 1930 blijft duren.
Oorzaken crisis:
Economie:
Overproductie in landbouw en industrie
Beurskrach, waardoor de aandelenkoersen beginnen te dalen
Cultuur:
Optimisme over de economie: 'Live now, pay later'
Politiek:
Weinig toezicht op banken
Gevolgen van de Great Depression:
Hoge werkloosheid
Armoede
Wereldwijde crisis in kapitalistische landen (kapitalisme = economisch systeem met als
belangrijkste kenmerken winst geven, privébezit en concurrentie, past goed bij liberalisme
(is bij bijna alle landen in Westerse wereld) (Sovjet-Unie: enige land waar economie steeg
want was geen kapitalistisch land)
Reacties van de Amerikaanse regering:
Hoover: president (1929-1933) -> overtuigde liberaal
De crisis gaat vanzelf over:
Niet ingrijpen in de economie
Vasthouden aan de gouden standaard
Roosevelt: president (1933-1945) -> wordt president omdat hij belooft iets te doen
De crisis gaat niet vanzelf over:
Actief ingrijpen in de economie: New Deal (nieuw: overheid nu wél sterk bemoeien)
Loslaten aan de gouden standaard (internationale handel kwam weer een beetje op gang)
3. Totalitaire systemen
Kenmerkend aspect:
Het in de praktijk brengen van totalitaire ideologieën: communisme en nationaal-socialisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlottejanssenn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
