VOOR Docent:
Datum:
Marjon Weijs-Lijster
9 juni 2020
MIDDELEEUWEN
Een barbaarse tijd? Of een voortduring van de Oudheid?
1
,Inhoudsopgave
EEN DOSSIER VOOR MIDDELEEUWEN 1......................................................................................................... 1
THEMA 1: VERANDERING EN CONTINUÏTEIT IN DE OVERGANG VAN OUDHEID NAAR MIDDELEEUWEN..........................3
THEMA 2: VERSPREIDING VAN HET CHRISTENDOM.......................................................................................... 8
THEMA 3: HOFSTELSEL EN HORIGHEID....................................................................................................... 11
THEMA 4: FEODALISME........................................................................................................................... 16
THEMA 5: VERSPREIDING VAN DE ISLAM..................................................................................................... 20
THEMA 6: CENTRALISATIE IN ENGELAND...................................................................................................... 25
THEMA 7: DE INVESTITUURSTRIJD.............................................................................................................. 36
2
,THEMA 1: VERANDERING EN CONTINUÏTEIT IN DE
OVERGANG VAN OUDHEID NAAR MIDDELEEUWEN
Historici noemen veelal het jaartal 476 als einde van de Oudheid en begin van de Middeleeuwen. De ‘val’
van het West-Romeinse Rijk wordt dan gezien als een beslissende gebeurtenis die de waterscheiding
vormt tussen twee verschillende periodes in de geschiedenis. Wat zegt ons dat nu daadwerkelijk? En wat
moeten we ons voorstellen bij een ‘val’ van een Rijk? Wat was er daadwerkelijk dan zoveel anders na 476
dan in de tijd daarvoor? En gold dat over de hele wereld zo? Om antwoord te kunnen geven op deze
vragen is het zaak om op zoek te gaan naar verandering en continuïteit. Het kan daarbij helpen
ontwikkelingen en gebeurtenissen te verdelen in politieke, sociaal-economische en religieuze zaken. Je
zult dus op zoek moeten naar de situatie omtrent deze zaken zowel in de late Oudheid als in de Vroege
Middeleeuwen. Alleen dan kun je een gefundeerd antwoord geven op de vraag: De Middeleeuwen:
begin van een barbaarse tijd of voortduren van de Oudheid? Bedenk je alvast goed dat deze vraag
meerdere juiste antwoorden kent. Een goed antwoord bestaat uit een juiste argumentatie die gestoeld is op
historische feiten. Daarbij behoeft deze vraag een genuanceerd antwoord. Je kunt je waarschijnlijk
voorstellen dat het nooit helemaal het één of het ander is.
Om een goed antwoord te kunnen formuleren op deze vraag, ga je aan de slag met het volgende in deze
volgorde:
- Een oriënterend opdrachtje over de tijd van de Middeleeuwen
- Het bekijken van de kennisclip ter voorbereiding op dit thema
- Het volgen van het eerste deel van het digitale college
- Een opdracht (1) bij platen uit het boek ‘Zomaar een straat door de eeuwen heen’
- Een opdracht (2) bij teksten
- Het volgen van het laatste deel van het digitale college bij dit thema
- Het beantwoorden van de hoofdvraag
Volg gewoon onderstaande opdrachten, dan kom je er vanzelf! 😊 Benodigde materialen vind je op de ELO.
Je kunt je uitwerkingen gewoon in dit document zetten.
Voordat we echt beginnen… Schrijf hier eens in een paar zinnen op wat jouw beelden/associaties
zijn als je denkt aan de Middeleeuwen. Geef ook aan hoe je aankijkt tegen deze periode in de
geschiedenis. Krijg je daar bijv. warme gevoelens bij of boeit deze tijd je niet zo? Etc.
Ik kijk naar deze periode als een geheel nieuwe wereld. De periode van de oudheid is achter
ons en het ontstaan van de wereld die wij nu inmiddels kennen wordt langzaam zichtbaar.
Het Christelijk geloof begint zich uit te breiden, wat zorgt voor een nieuwe samenleving en
ook de Islam ontstaat. Tegelijkertijd vind ik het een donkere periode, omdat het een hele
lange periode in de geschiedenis is. Met veel geweld en plunderingen. Mede door het
opkomende geloof. Het boeit mij zeker wel, maar warme gevoelens geeft het mij niet. Ik ben
voornamelijk benieuwd naar de nieuwe kennis die ik zou opdoen bij deze module en of ik een
heel nieuw beeld krijg van de middeleeuwen.
Bekijk de video (kennisclip) ter voorbereiding op dit thema (zie ELO). Kijk nu nog eens naar je
antwoorden bij de vorige vraag. Kun je je beeld nu aanvullen of wellicht wijzigen?
Wat ik dus bedoelde met dat de wereld vorm begon te krijgen in deze periode was dus met de
innovatieve uitvindingen die men deed in deze periode. Universiteiten werden gesticht, er
werd geschreven en gedrukt en men begon zich te richten op medicijnen of kruiden. Maar ik
blijf nog steeds van mening door het ontstaan van de Islam en de botsingen tussen het
3
, Christelijke geloof en de Islam er veel narigheid zicht heeft meegebracht. Dat vind ik ook zo
duister aan deze periode. Moord, verkrachtingen en complete slachtpartijen…
Volg vervolgens het eerste deel van het college. De docent geeft aan wanneer je dit kunt stopzetten
om met de opdrachten aan de slag te gaan.
Opdracht 1
Je gaat platen bekijken van een nederzetting door de tijd heen. De makers van het boek waaruit deze
prenten komen, namen een fictieve nederzetting als uitgangspunt en laten zien hoe deze in de loop van
de tijd veranderde. Kijk naar de eerste drie platen in het document op de ELO. Het gaat dan om:
- De Romeinse tijd rond 100 n. Chr.
- dorpje rond 600 n. Chr.
- Hetzelfde dorp rond 900 v. Chr.
1) Vergelijk plaat 1 en 2 met elkaar en vervolgens plaat 2 en 3. Noteer in ieder geval telkens 7
verschillen.
Plaat 1 (Romeinse stad ca. 100 n. Chr.) Plaat 2 (dorpje rond 600 n. Chr.)
Gebouwen zijn kleiner en gemaakt van
Imposante gebouwen ander materiaal
Dunbevolkt
Dichtbevolkt
Handel grotendeels te voet
Handel op verschillende manieren (zee,
wagen/kar, te voet)
Huis heeft meerdere kamers Huis heeft één kamer
Men wordt opgeleid Er is geen school aanwezig
Goede versteviging en verdedigingsbasis Er is amper tot geen verdediging. Ook is er
geen versterking bij de kade.
Veel meer ambacht zoals kapper, schilder. Weinig tot geen variatie in het dagelijks
Er is variatie in het werk leven.
Plaat 2 (dorpje rond 600 n. Chr.) Plaat 3 (dorp rond 900 n. Chr.)
Dorp krijgt zijn dorpsgezicht. Huizen krijgen
Huizen staan her en der door elkaar heen. meer ruimte en er is een middelpunt.
Er is nog geen logische indeling
Eerste daken van hout gemaakt
Hutten hebben hetzelfde dak (riet of stro)
Alle middelen worden met de hand of op het Gebruik van landbouwmiddelen zoals een
hoofd vervoerd. kar om stro te vervoeren.
Geloof zal er wellicht zijn maar nog niet Er is een kerk, het geloof is inmiddels
intensief (er is geen kerk) aanwezig in het dorp. Men gaat naar de
kerk.
Er is nog steeds slavernij Slavernij is er niet meer
Behoeftes in de vrije natuur (overal en Er is een toilet aanwezig
nergens)
Geen kerkhof Kerkhof
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RemcoDr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.